در حالی که برخی فکر می‌کنند که کل درآمدهای حاصل شده از مالیات بر ارزش افزوده باید به حساب خزانه دولت واریز شود، کمتر از ۲۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده وصولی توسط اصناف به حساب سازمان امور مالیاتی و باقی آن (۸۰ درصد) به حساب خزانه دولت واریز می شود.

مالیات بر ارزش افزوده از طریق مصرف محصولات و خدمات از مصرف‌کنندگان آن‌ها گرفته می‌شود که در این میان فعالان اقتصادی صرفا وظیفه انتقال بار مالی این نوع مالیات را برعهده دارند تا در نهایت این بار مالی را به مصرف‌کننده نهایی منتقل کنند.

اگرچه در یک نظام مالیاتی مطلوب باید مبنای تشخیص در هر دو حوزه (عملکرد و ارزش افزوده) یکسان باشد اما به دلایلی در خیلی از موارد یکسان نبودن فروش تشخیص این دو بخش، اجتناب‌ناپذیر است.

 عواملی همچون عدم ارائه دفاتر اسناد و مدارک توسط مودیان، متفاوت بودن مبانی اقتصادی، اعلام معافیت‌های متفاوت و نرخ متفاوت در دوره های زمانی متفاوت، پایین بودن فروش‌های تشخیصی در حوزه عملکرد در برخی از اصناف نظیر رستوران‌ها  آژانس‌های هواپیمایی، هتل‌ها و نظایر آن از جمله مواردی هستند که باعث می‌شود فروش تشخیصی در حوزه عملکرد و ارزش افزوده یکسان نباشد.

 این نکته بسیار مهم است که مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای فروش‌های واقعی، از مصرف‌کننده دریافت می‌شود و همین موضوع، باعث می‌شود تا فروش‌های تشخیصی در این نوع مالیات به واقعیت نزدیک‌تر باشد تا بتواند مبنای تشخیص فروش واقعی در حوزه عملکرد در سال‌های بعد باشد.

تامین ۵۰ درصد از درآمدهای مالیاتی به وسیله مالیات بر ارزش افزوده

 در اغلب کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده نرخ اعمال مالیات بالاتر از ۱۵ درصد است در حالیکه نسبت مالیات بر ارزش افزوده وصولی به درآمدهای مالیاتی ۳۰ تا ۴۰ درصد است. در کشور ما با نرخ ۹ درصد در سال ۱۳۹۵، مالیات و عوارض ارزش افزوده وصولی بیش از ۵۰ درصد درآمدهای مالیاتی را تشکیل می‌دهد که این موضوع قبل از این که مبین عملکرد خوب در حوزه مالیات بر ارزش افزوده باشند؛ بیانگر ظرفیت بالقوه مالیات ستانی در حوزه عملکرد است.

البته در این دو حوزه برای تطبیق بیشتر باید سرعت تبادل اطلاعات بین حوزه عملکرد و ارزش افزوده افزایش یافته و در مواردی که امکان دارد مبانی تشخیص فروش این دو حوزه را از طریق اصلاح قانون به هم نزدیک کرد.

واریز ۲۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده وصولی به سازمان مالیاتی

گفتنی است که به دلیل عدم آگاهی کامل از مبانی قانون مالیات بر ارزش افزوده برخی از مسئولین و آحاد جامعه فکر می‌کنند که کل مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده دریافتی اصناف از مصرف‌کنندگان نهایی باید به حساب خزانه دولت واریز شود؛ در حالی که به احتمال قریب به یقین کمتر از ۲۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده وصولی در زنجیره آخر توسط اصناف به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود.

 به عبارت دیگر، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده وصول شده از مصرف‌کننده نهایی با کسر مالیات و عوارض پرداختی توسط اصناف به حلقه‌های ماقبل (گمرک، واردکننده مواد اولیه، تولیدکننده، توزیع کننده، خرده‌فروشی و مصرف‌کننده) قابلیت واریز به خزانه دولت را دارد که معادل ۸۰ درصد مالیات و عوارض ارزش افزوده قبلاً به حساب دولت واریز شده است.

منبع: ایسنا