به تعداد افرادی که درباره این موضوع حرف زدهاند تفاوت دیدگاه وجود دارد. شاید برای همین است که مشکلات حوزه زعفران کم که نمیشود هیچ، هر سال نگرانی تازهای به آن اضافه میشود. بحث بر سر محصولی است که مسئولان استان و کشور، هر وقت که لازم باشد، به ارزآوریاش فخر میفروشند و آن را در بالای فهرست عملکرد خود مینشانند. تعداد کشاورزانی هم که به سود این محصول امید میبندند و به جرگه زعفرانکاران میپیوندند، از استانهای شرقی گرفته تا جنوبی، غربی و حتی شمالی، سال به سال بیشتر میشود اما از سیاستهای کلان برای حفظ بازار جهانی زعفران ایران، خبری در دست نیست.
یکشنبه هفته پیش، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) خراسان رضوی نگرانی خود را از تسخیر بازار زعفران از سوی افغانستان با خبرنگاران در میان گذاشت و گفت: ما پیاز زعفران را به افغانستان دادیم. روش کشت را هم ما یادشان دادیم. اگر آنها به ثبت جهانی زعفران اقدام کنند، کاری که ما نکردیم، باید فعالیتهای صادراتی ما و کشورهای دیگر مانند اسپانیا از طریق افغانستان انجام شود. محمدرضا مسفروش انگشت را به سمت شورای ملی زعفران گرفت و افزود: این شورا باید برای ثبت جهانی زعفران ایران فکری بکند. حالا این صحبتها را با بندهای بعدی گزارش مقایسه کنید و ببینید به دوگانه که هیچ، حرفهای چندگانهای که مسئولان در مورد یک موضوع واحد میگویند، میرسید یا خیر.
نشده است
این نخستین بار نیست که موضوع ثبت جهانی زعفران به نام ایران سوژه میشود. اواخر اردیبهشت امسال، رئیس شورای ملی زعفران در گفتوگو با روزنامه صمت به وعدهای اشاره کرده بود که اگر بنای تحقق داشت، طبق پیشبینیها، باید تا اواخر خرداد خبرش درز میکرد. محسن احتشام گفته بود: شورای ملی زعفران درحالحاضر ثبت برند ملی و جمعی زعفران را در دستور کار دارد که به احتمال زیاد تا 20 روز دیگر آگهی شود. سپس آن را برای ثبت به سوئیس و اسپانیا میفرستیم و زعفران ایرانی را ثبت جهانی میکنیم. این مهم اقدام مشترکی بین شورای ملی زعفران و وزارتخانههای صمت و جهاد کشاورزی است. نایبرئیس شورای ملی زعفران چیزهای دیگری میگوید. غلامرضا میری در گفتوگو با شهرآرا با بیان اینکه برای ثبت برند جهانی زعفران اقدامی که به نتیجه منجر شود هنوز انجام نشده است، ساز و کار متفاوتی را تعریف میکند و میگوید: پرونده ثبت ملی زعفران ایران باید به لیسبون واقع در پرتغال فرستاده شود.
غلامرضا میری به صحبتهای مسفروش اینطور واکنش نشان میدهد: شورای ملی زعفران نمیتواند آنچه ایشان میگویند انجام بدهد. وزارت جهاد کشاورزی و وزارت امور خارجه متولی هستند. وظیفه شورای ملی زعفران سیاستگذاری است که انجام داده است. 10 سال پیش در طرح جامع زعفران به موضوع ثبت برند جهانی اشاره شد. در هر جلسهای هم که مسئولان را میبینیم، اهمیت موضوع را تذکر میدهیم، حتی گاهی با ادبیات تند و کوچهبازاری. هنوز اتفاقی نیفتاده است. یا دغدغه ندارند یا گرفتار کارهای روزمره هستند.
او اضافه میکند: این کار جز پیگیری، هزینههای مالی هم دارد در حالی که شورای ملی زعفران ریالی اعتبار مصوب ندارد.
این بار نوبت میری است که به خطر بالقوه افغانستان برای زعفران ایران اشاره کند: حتی اگر افغانستان خودش نخواهد برای ثبت برند اقدام کند، سیاستهای صادراتی غلط ما و مشتریهای قدیمی ایران که به سمت این کشور سوق پیدا میکنند، به طرف افغانستانی این پیام را میدهند که برای اشراف بیشتر بر بازار اقدام
کند.
نمیشود
اظهار نظر سوم را از سعید باستانی، رئیس فراکسیون تولید، فرآوری و صادرات زعفران در مجلس شورای اسلامی، میشنویم. این فراکسیون هفته پیش تشکیل شده است و آنطور که رئیس آن میگوید، پیگیری مشکلات فعالان تولید، فرآوری و صادرات زعفران را دنبال میکند.
او میگوید ثبت جهانی ژنتیک زعفران به نام ایران ممکن نیست چون زعفران مختص ایران نیست و آنچه در ایران به عنوان زعفران میروید با نوع اسپانیایی و افغانستانی آن قابل تشخیص نیست.
پس نگرانی از مصادره زعفران ایران بیدلیل است؟ این نماینده خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اطلاعات رئیس سازمان صمت در حوزه زعفران ضعیف است و کاش با جهاد کشاورزی هماهنگ میکردند، ادامه میدهد: هرچند نمیشود ژنتیک زعفران را به نام ایران ثبت کرد، با عنوانهای دیگری مثل «بزرگترین تولیدکننده زعفران ارگانیک» میشود نام ایران را در بازار زعفران دنیا جا انداخت، کاری که در مورد خاویار و فرش انجام شده است.
باستانی میگوید: مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و معاونت امور باغبانی باید راجع به این عناوین فکر کنند.
میشود اما ...
«ثبت ژنتیکی برند زعفران به نام ایران شدنی است اما نه بهسادگی.» این هم اظهار نظری دیگر است که آن را از معاونت امور باغبانی جهاد کشاورزی استان میشنویم.
سید هاشم نقیبی میگوید: چهار پنج سال است که کارهایی در کشور شروع شده است و کار دارد تا به ثمر برسد. وزارت جهاد کشاورزی و دانشگاه تهران در حال پیگیری هستند تا ایران را خاستگاه زعفران معرفی کند. برای تکمیل کارشان نمیشود زمانی مشخص کرد چون به تأمین اعتبار، گردآوری اطلاعات و پیگیریهای بینالمللی نیاز دارد.
او با بیان اینکه منظور آقای مسفروش برندهای صنعتی است که ما از این دست برندها هم در کشور داریم، ادامه میدهد: نگرانیای که الان وجود دارد در مورد قاچاق زعفران به افغانستان است. دلیلش هم این است که ما عضو سازمان تجارت جهانی نیستیم و تعرفه صادراتمان به کشورهای هدف 35 درصد است. در نتیجه دلالها ترجیح میدهند از طریق افغانستان زعفران را صادر کنند.
شهرآرانیوز