دوشنبه, 07 مرداد 1398 02:09

یک نمونه از ناکارآمدی بودجه‌ای

 

دکتر محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه ‌و ‌بودجه کشور در بخشنامه‌ای به همه دستگاه‌های اجرایی قوای مجریه، مقننه و قضائیه، نیروهای مسلح، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی اعلام کرد: به منظور پرداخت به‌موقع پاداش پایان خدمت بازنشستگان شریف و خدوم دستگاه‌های اجرایی و با استناد به بند (ب) تبصره (۱۲) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۸ و آیین‌نامه اجرایی آن، مقتضی است تمهیدات لازم برای فروش اموال و دارایی‌های غیرمنقول مازاد در اختیار دستگاه، مطابق قوانین و مقررات مربوطه انجام و پرداخت پاداش مذکور از این محل مورد اقدام قرار گیرد.
پاداش پایان خدمت کارکنان هرساله به طور دقیق در بودجه پیش‌بینی می‌شود و این از حقوق کارمندان است که در پایان دوران خدمت خود، مطابق قانون به ازای هر یکسال خدمتشان، یکماه حقوق براساس آخرین دریافتی‌اش به عنوان پاداش پایان خدمت بگیرد.
به بیان دیگر، وقتی دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی، بودجه خود را برای سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال می‌کنند، در لابلای بودجه، یکی از آیتم‌های بودجه که برای افراد شاغل خود (و نه بازنشسته) براساس محاسبات دقیق، پاداش پایان خدمت‌شان متناسب با تعداد سنوات خدمت آنها در بودجه منظور می‌کنند. مثالی بزنم:
فرض می‌کنیم یک شرکت دولتی یا یک دستگاه ۱ نفر کارمند  با ۱۵ سال سابقه دارد و قرار است ۱۵ سال دیگر بازنشسته شود. وقتی این دستگاه یا شرکت بودجه خود را برای نهایی شدن به سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال می‌کند، برای آن یک نفر علاوه بر حقوق و دستمزد آن کارمندش، و سایر موارد مستحق قانونی‌اش، برای یک سال آینده‌اش (چون بودجه پیش‌بینی یک سال ماِلی آتی است) پاداش پایان خدمت در نظر می‌گیرد، برای این کار (ارقام همه فرضی هستند):
۱-  تمام حقوق و مزایای یک نفر شاغل فرضی براساس قوانین و  دستورالعمل‌های مربوطه منظور می‌شود.
۲- براساس میزان رشد حقوق سال آتی که در بخشنامه و ضوابط تهیه و تنظیم بودجه مشخص می‌شود، در سال بعدی که کارمند ۱۵ سال سابقه به یک کارمند با ۱۶ سال سابقه تبدیل خواهد شد، برای افزایش یکسال سابقه‌اش، ۱ ماه ذخیره پاداش پایان خدمت براساس حقوق و مزایای جدید و رشد پیش بینی شده در بودجه‌اش منظور می‌شود.
به بیان دیگر، وقتی کارمندی به سابقه ۳۰ سال خدمت و زمان بازنشستگی خود می‌رسد، دستگاه/شرکت دولتی مربوطه از محل صندوق/حساب ذخیره مربوطه باید بلافاصله پاداش پایان خدمت این کارمند که ۳۰ سال براساس حقوق قانونی اش از طریق بودجه پیش بینی شده است را برداشت و به کارمند بازنشسته تقدیم نماید .
سوال اساسی این است که در عمل چه اتفاقی می‌افتد وقتی کارمندان بازنشسته می‌شوند علیرغم پیش‌بینی‌های لازم در بودجه، دستگاه قادر به پرداخت پاداش پایان خدمت کارمند نیست و براساس بخشنامه صادر شده باید دارایی‌اش را (به هر طریق ) به فروش برساند تا حقوق نیروهای بازنشسته خود را پرداخت کند؟ این مساله همانطور که برای منابع انسانی تشریح شد، دقیقا برای سرمایه غیر انسانی آنها نیز صادق است. یعنی هر ساله در بودجه برای دارایی‌های دستگاه/شرکت هزینه استهلاک پیش بینی می‌شود ولی در کمال تعجب، اولا اینکه اغلب تجهیزات اداری دولتی بیش از سنوات استهلاک خود بکار می‌روند یعنی برای تجهیزاتی که سنوات استهلاک آنها تمام شده است هزینه استهلاک در نظر گرفته می‌شود (یک امتیاز ویژه به دستگاه/ شرکت دولتی) و دوم اینکه وقتی تجهیرات سرمایه‌ای شرکت (آنهایی که طول کارکرد و تاثیرشان بیش از یک سال طول می‌کشد) دیگر قابل استفاده نیست، دستگاه قادر به خرید و جایگزینی آنها نمی‌باشد!
در نهایت این سئوال مهم باید پرسیده شود که:
دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی با #پاداش_سنوات_خدمت_کارکنان و # هزینه‌های‌ استهلاک تجهیزات سرمایه‌ای که بطور دقیق و براساس قوانین در بودجه سنواتی آنها پیش‌بینی می‌شود، چکار می‌کنند که در پایان اتمام بکارگیری آنها (هم نیروی انسانی و هم تجهیزات) قادر به پرداخت #حقوق_قانونی آنها نیست؟ به بیان دیگر، این شرکت‌ها و دستگاه‌ها بودجه مربوط به این ردیف‌ها را در کجا هزینه کرده و می‌کنند؟!
لذا، صدور چنین بخشنامه‌ای پاسخ دقیق به ناکارآمدی در مدیریت چنین هزینه‌هایی است که سازمان برنامه و بودجه کشور باید دستور اقدام بررسی دقیق آن را صادر کند.

مردم سالاری

نظر دادن

لطفا دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید: