صنعت استخراج ارزهای مجازی به تازگی به عنوان متهم افزایش مصرف برق در کشور معرفی شده، اما برخی کارشناسان می گویند این صنعت نه تنها باعث کمبود انرژی نیست بلکه از ظرفیت های آن می توان علاوه بر دور زدن تحریم ها برای کاهش اتلاف انرژی، پرداخت بدهی های برقی، توسعه نیروگاه ها و حتی کاهش قیمت برق مشترکان نیز استفاده کرد.
موضوع ماینینگ (استخراج ارزهای مجازی) که موضوعی ناشناخته در کشور به شمار می‌رود، در روزهای اخیربه دلیل نگرانی از افزایش مصرف برق و احتمال کمبود این حامل انرژی مورد توجه قرار گرفته است.
معاون برق و انرژی وزیر نیرو در این باره گفته است: برای تولید هر واحد ارز مجازی «بیت کوین» نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلووات برق بوده و به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود که ادامه چنین روندی خطرناک است.
«همایون حائری» هشدار داده است: اگر روند استخراج ارزهای مجازی به همین نحو ادامه یابد پیش بینی می‌شود مصرف آنها به بیش از ۲ هزار مگاوات برسد.
نکته مهم درباره ارزهای مجازی این است که این نوع ارزها به دلیل ماهیت غیر متمرکزی که دارند خارج از دامنه تحریم‌های آمریکا هستند، بنابراین در زمان تحریم از ابزارهای کارآمد برای دور زدن تحریم‌های واشنگتن هستند.
نقش ارزهای دیجیتال در دور زدن تحریم‌ها، بحثی مفصل می‌طلبد که باید در جای خود بدان پرداخت.
به سراغ «محمد شرقی» دبیر انجمن بلاکچین ایران رفته و نظر وی را درباره ادعاهای مطرح شده مبنی بر افزایش بی رویه مصرف برق کشور توسط مزارع استخراج ارزهای دیجیتال جویا شدیم.
وی برخلاف ادعاهای مطرح شده می‌گوید: ساماندهی و توسعه مزارع استخراج ارزهای مجازی نه تنها باعث افزایش مصرف برق کشور نشده، بلکه در صورت ساماندهی و توسعه شهرک‌های ماینینگ می‌توان از آن برای احداث نیروگاه‌های جدید، پرداخت بدهی‌های سنگین این صنعت، کاهش اتلاف انتقال و توسعه شبکه برق کشور استفاده کرد.
مزیت‌های استفاده از ارزهای مجازی در زمان تحریم
دبیر انجمن بلاکچین ایران در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: کشورمان که از یکسو دچار تحریم است و از سوی دیگر دارای حجم گسترده واردات و صادرات و می‌تواند بخشی از کمبود ارز را از این طریق جبران کرده و تا حدی تحریم‌ها را دور بزند.
محمد شرقی خاطر نشان کرد: در بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیایی، آفریقایی و حتی آمریکایی برخی ارزهای مجازی به رسمیت شناخته شده‌اند که می‌توان به جای مبادله مستقیم از طریق بانک‌ها با استفاده از این نوع ارزهای دیجیتال، اقدام به پرداخت پول و تأمین کالا کرد.
۲ شیوه تهیه ارزهای مجازی
دبیر انجمن بلاکچین ایران ادامه داد: برای اینکه ایران بتواند از رمز ارزها برای دور زدن تحریم و مبادلات بین المللی استفاده کند باید این ارزها را داشته باشد که برای دسترسی به آنها یا باید این ارزها را از خارج از کشور خریداری کند یا اینکه به تولید آنها در داخل (ماینینگ) اقدام کند.
وی افزود: خرید ارزهای دیجیتال از طریق فروشنده‌های خارجی، محدودیت‌های دارد و باعث خروج پول و ارز فیزیکی از کشور می‌شود، اما استخراج این نوع ارزها در داخل نه تنها از خروج پول از کشور جلوگیری کرده بلکه باعث ارزآوری در شرایط سخت تحریم نیز می‌شود.
ماینینگ و مزارع استخراج رمز ارزها
دبیر انجمن بلاکچین ایران اضافه کرد: به فرایند استخراج ارزهای دیجیتال، صنعت «ماینینگ» و به مراکز تولید این ارزها، مزرعه یا «فارم» گفته می‌شود.
شرقی افزود: در صنعت ماینینگ، نفت و گاز به انرژی برق و در نهایت به محصول ارز دیجیتال تبدیل می‌شود که به عنوان یک پول مجازی می‌توان برای مبادلات مالی از آن استفاده کرد.
مزیت اقتصادی ایران در تولید ارزهای مجازی
وی با بیان اینکه تولید ارزهای دیجیتال در کشور به عنوان خام فروشی یا هدر دهنده برق و منابع انرژی نیست، گفت: متأسفانه برخی از صنعت استخراج ارزهای دیجیتال به عنوان هدر دهنده برق و انرژی نام برده و تلاش می‌کنند که مشکل کمبود برق کشور را به گردن این صنعت بیندازند. اما باید توجه داشت که ارزهای دیجیتال به عنوان یک محصول نهایی در چرخه تولید انرژی به شمار می‌روند که بازده و سودآوری بسیار بالایی برای کشور به دنبال دارند.
دبیر انجمن بلاکچین ایران به مزیت اقتصادی بخش انرژی در کشور اشاره کرد و گفت: ایران دارای بزرگترین منابع گازی و نفت دنیاست که به جای خام فروشی باید آن را به محصول با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کرد و در شرایط کنونی که فروش انرژی با مشکلات زیادی رو به رو است، ارزهای دیجیتال می‌تواند یکی از مهمترین، با ارزش ترین و پرکاربردترین این محصولات با ارزش به شمار رود.
مقصر مصرف بالای برق، مزارع استخراج ارزهای دیجیتال نیستند
این کارشناس ارزهای دیجیتال به اعتراضات اخیر درباره افزایش مصرف برق کشور در مزارع استخراج ارزهای دیجیتال اشاره کرد و گفت: در روزهای اخیر به علت بالا رفتن میزان مصرف برق این گونه ادعا شده که مشکلات کمبود برق ناشی از فعالیت مزارع استخراج ارزهای دیجیتال است.
شرقی افزود: عده‌ای تلاش می‌کنند که مشکل مصرف بالای برق و احتمال کمبود و قطع برق را به گردن مزارع استخراج ارزهای دیجیتال بیندازند اما ما همه ساله با مشکل مصرف بالای برق در فصل تابستان مواجه بوده‌ایم در حالی که مزارع استخراج ارزهای دیجیتال بیش از دو سال است که در کشور گسترش یافته‌اند.
وی تاکید کرد: در واقع، این درست نیست که صنعت ماینینگ به عنوان مقصر کمبود برق معرفی شود زیرا در سال‌های دور نیز همواره معضل ناپایداری شبکه برق در کشور در فصل تابستان وجود داشته است.
کمک ارزهای مجازی برای رفع مشکل کمبود برق در کشور
این کارشناس ارزهای دیجیتال گفت: مزارع استخراج ارزهای دیجیتال نه تنها باعث هدر رفتن منابع انرژی نمی‌شود بلکه می‌توانند به رفع بیماری مزمن صنعت برق یعنی کمبود پول کمک کرده و این صنعت را توسعه دهند.
دبیر انجمن بلاکچین ایران ادامه داد: مزارع استخراج ارزهای دیجیتال می‌توانند درآمدزایی صنعت برق را افزایش داده حتی قیمت برق تولیدی برای مردم و مصرف کنندگان نهایی را کاهش دهند.
شرقی با بیان اینکه یکی از مشکلات مهم در صنعت برق ضریب بار (نسبت مصرف و تولید برق) است، اضافه کرد: اوج مصرف برق کشور مربوط به تعداد محدودی از روزهای گرم فصل تابستان است که حتی مصرف برق به حدود ۵۵ هزار مگاوات نیز افزایش می‌یابد، این در حالی است که میانگین مصرف سالانه برق کشور حدود ۳۳ هزار مگاوات است که نشان می‌دهد که بالغ بر ۳۷ درصد از ظرفیت تولید این صنعت در طول سال بدون استفاده باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: وزارت نیرو می‌تواند شرایطی را فراهم کند تا از ظرفیت خالی نیروگاه‌ها در طول سال برای ماینینگ و درآمدزایی برای صنعت برق استفاده کند.
«ماینینگ»، مرهمی برای بیماری مزمن بدهکاری صنعت برق
دبیر انجمن بلاکچین ایران اضافه کرد: دولت هزینه بسیار بالایی را صرف تولید برق می‌کند که به صورت یارانه در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد و این موضوع باعث بدهکاری حدود ۴۲ هزار میلیارد تومانی صنعت برق شده است. اما در صورت ایجاد مزرعه‌های استخراج ارز دیجیتال در کنار نیروگاه‌ها می‌توان سودآوری صنعت برق را بالا برده و بدین تریب مشکل بدهکاری صنعت برق نیز بهبود بیابد.
امکان کاهش قبض برق مشترکان عادی
شرقی اضافه کرد: با افزایش سودآوری صنعت نیروگاهی از طریق ایجاد مزارع ماینینگ، سرمایه گذاران جدید برای احداث نیروگاه‌های جدید ترغیب خواهند شد و بدین شکل، موج نیروگاه سازی تجدیدپذیر در مقیاس کوچک که متأسفانه اکنون حدود یک درصد از کل تولید برق کشور را تشکیل داده در کشور به راه افتاده و هزینه تولید هر چه بیشتر کاهش خواهد یافت.
این کارشناس ارزهای دیجیتال ادامه داد: بر اساس آمار حدود یک ماه و در بعضی از ساعات تابستان، پیک مصرف برق وجود دارد اما در سایر روزهای سال و ساعات با کاهش مصرف برق مواجه هستیم که می‌شود در آن روزها به تولید ارزهای دیجیتال اقدام کرد.
وی اضافه کرد: در صورت افزایش بهره وری و سودآوری نیروگاه‌ها حتی می‌توان نسبت به کاهش بهای برق مصرفی مشترکان عادی و مردم اقدام کرد.
احداث شهرک‌های استخراج ارزهای مجازی در کنار نیروگاه‌ها
دبیر انجمن بلاکچین ایران با ارائه پیشنهادی گفت: از جمله راهکارهایی که پیشنهاد می‌شود ایجاد شهرک‌ها و مزرعه‌های استخراج ارزهای دیجیتال در کنار نیروگاه هاست.
شرقی اضافه کرد: راه اندازی این شهرک‌ها و مزرعه‌ها می‌تواند ضریب بار بیشتری را برای صنعت برق کشور ایجاد کرده که با ضریب بار بالاتر، میزان سودآوری افزایش، زمان بازگشت سرمایه در صنعت برق کاهش و نرخ بازگشت سرمایه در صنعت برق افزایش می‌یابد.
وی افزود: ساماندهی مزارع استخراج ارزهای دیجیتال، افزایش درآمدزایی برای سرمایه گذاران و افزایش درآمد ارزی برای کشور از مزیت‌های احداث این شهرک هاست.
این کارشناس ارزهای دیجیتال اضافه کرد: این شهرک‌ها می‌تواند در قالب شهرک‌های فناوری احداث شود که هزینه برق، خدمات و پشتیبانی از دستگاه‌های تولید ارز دیجیتال در آنها مشخص است.
وی خاطر نشان کرد: بدین طریق، علاقه مندان و سرمایه‌گذاران می‌توانند دستگاه‌های استخراج خود (ماینر) را به این شهرک‌ها برده و نصب کنند و در نهایت پس از پرداخت هزینه تولید برق و هزینه‌های جانبی، ارز دیجیتال استخراج شده به حساب سرمایه گذاران واریز می‌شود.
کاهش اتلاف در خطوط انتقال برق
دبیر انجمن بلاکچین ایران به کمک ماینینگ برای حل مشکل اتلاف انرژی در شبکه توزیع اشاره کرد و گفت: مشکل دیگری که در کشور وجود دارد اتلاف بالای انرژی در خطوط انتقال برق است که احداث مزارع استخراج ارزهای دیجیتال در نزدیکی نیروگاه‌ها می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.
شرقی یادآور شد: این راهکار در کشورهای در حال توسعه کاربرد دارد به طور مثال کشور چین از این راهکار استفاده می‌کند.
وی افزود: وجود هزاران کیلومتر خط انتقال برق که با هدف انتقال برق به روستاها و شهرهای دور دست احداث شده باعث هدر رفت هزاران مگاوات برق در طول مسیر می‌شود.
این کارشناس ارزهای دیجیتال با بیان اینکه بر اساس گزارش‌ها میزان اتلاف برق در خطوط انتقال اکنون به حدود ۱۱ درصد رسیده است، اضافه کرد: از طریق توسعه مزارع استخراج ارزهای دیجیتال می‌توان جلوی اتلاف انرژی را گرفت.
دبیر انجمن بلاکچین ایران اضافه کرد: سالهاست که موضوع احداث نیروگاه‌های برق کوچک مقیاس در مناطق دوردست کشور مطرح شده اما به دلیل صرفه اقتصادی پایین، سرمایه گذاران از آن استقبال نکرده‌اند.
شرقی خاطر نشان کرد: با توجه به مصرف پایین برق در مناطق حاشیه‌ای و دور دست، احداث نیروگاه‌ها در آن مناطق صرفه اقتصادی پایینی دارد، بنابراین سرمایه‌گذاران تمایلی برای ورود به این بخش را ندارند اما در صورت احداث مزرعه‌های استخراج ارزهای دیجیتال در کنار این نیروگاه‌های کوچک می‌توان سودآوری برای سرمایه گذاران را تضمین کرد بدین ترتیب آنها ترغیب خواهند شد تا در این مناطق سرمایه گذاری کنند.
بلاتکلیفی در صدور مجوز مزارع استخراج ارزهای مجازی
این کارشناس ارزهای دیجیتال با انتقاد از بلاتکلیفی و عدم اقدام نهادهای مسئول برای ساماندهی و صدور مجوز برای استخراج ارزهای دیجیتال گفت: از حدود یک سال پیش که موضوع گسترش این مزارع داغ شد بارها با نهادها و وزارتخانه‌های مختلف دولتی تماس گرفته و خواستار صدور مجوز برای آنها شدیم اما پاسخ همه دستگاه‌های دولتی این بود که فعلاً مجوزی برای این مزارع صادر نمی‌شود اما می‌توانید بروید و آنها را راه اندازی کنید. اما به یکباره در هفته‌های اخیر که میزان مصرف برق بالا رفته اقدام به تعطیلی این مزارع استخراج کرده‌اند که بلوکه شدن بیش از ۱۰۰ هزار سرمایه گذاری انجام شده در این بخش را به دنبال داشته است.
دبیر انجمن بلاکچین ایران تصریح کرد: اکنون بسیاری از مزارع استخراج ارزهای دیجیتال به ادعای غیر قانونی بودن توقیف شده‌اند. سوال این است که چرا در ماه‌های گذشته که خواستار صدور مجوز برای این مزارع بودیم به آنها مجوز نداده و تعلل کردند.
وی تصریح کرد: برخورد سلبی در این بخش، جواب نمی‌دهد و بهتر است به جای این نوع برخوردهای قهری، به ساماندهی این صنعت اقدام کرد.
ایرنا