به رستوران‌داران حق سرویس ندهید.» این جمله را بارها و بارها از اخبار رسمی شنیده‌اید اما گرفتن حق سرویس و حتی مالیات بر ارزش افزوده غیر قانونی در رستوران‌های ایران آن قدر رایج است که تا پیش از این بسیاری از مشتریان حتی در مخیله‌شان نمی‌گنجید که دارند پول اضافه می‌دهند. علی‌اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه رستوران‌داران می‌گوید که قیمت اعلامی در منوی رستوران‌ها در واقع قیمت غذا به علاوه خدمات یعنی نرخ دستمزد کارگر و حق سرویس و سایر موارد است و پرداخت حق سرویس اضافه، در واقع دو بار گرفتن این بند خدماتی است.
گر چه حسینی تأکید می‌کند که مشتریان از متخلفان شکایت کنند اما نباید انتظار داشته باشید که بازرسان تمام این تخلف‌ها را دیده و جریمه کنند؛ چرا که اتاق اصناف ایران به عنوان متولی رسیدگی به این تخلفات اعلام کرده است که در سراسر ایران تنها ٢ هزار بازرس دارد؛ آن هم برای حدود ٣میلیون واحد صنفی که در بازار وجود دارد و البته گفته می‌شود که جریمه‌ها هم جریمه‌های چندان بازدارنده‌ای نیست و واحدهای صنفی که به صورت میلیاردی تخلف می‌کنند، جریمه ناچیز می‌شوند که به هیچ عنوان بازدارنده نیست.
حق سرویس را با قیمت منو می‌دهید
صرف نظر از قیمت‌های نجومی یک پرس غذا در برخی از رستوران‌ها و چلوکبابی‌های شهر تهران که بدون توجه به کیفیت آن و فقط بر اساس منطقه و نوع دکوراسیون تعیین می‌شود، در لابه‌لای فاکتور مشتریان همچنان دریافت حق سرویس دیده می‌شود که گویا حالا دیگر تبدیل به حق مسلم رستوران‌داران تبدیل شده و جای هیچ‌گونه اعتراضی وجود ندارد. این در حالی است که متولیان این صنف بارها و بارها اعلام کرده‌اند که «دریافت «حق سرویس» در رستوران‌ها و کبابی‌ها ممنوع است» اما گویا گوش کسی بدهکار نیست.
کافی است تا سری به رستوران‌های تهران به ویژه رستوران‌های شمال شهر تهران بزنید تا ببینید چطور واحدها بی‌توجه به قوانین صنفی بعضاً تا ٢٥درصد از مشتریان خود حق سرویس دریافت می‌کنند.
هر چند که رؤسای اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت‌ها و اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس از برخورد با واحدهایی که حق سرویس از مشتریان خود خبر می‌دهند. میرابراهیمی، رئیس اتحادیه رستوران‌ها در این بارهمی‌گوید: «قیمت اعلامی در منوی رستوران‌ها با توجه به قیمت خرید کالاهای مصرفی، هزینه‌های جاری، دستمزد کارگر و نرخ سود رسمی برای فعالیت رستوران‌ها تعیین شده و هیچ رستورانی حق دریافت حق سرویس از مشتریان را ندارد.»
رئیس اتحادیه صنف چلوکبابی و چلوخورشت هم می‌گوید: «چنانچه واحدی از مشتری خود حق سرویس بگیرد، در بار اول تذکر کتبی و در دفعات بعدی هم جریمه نقدی برای او در نظر خواهد گرفت.»
به چه رستوران‌هایی مالیات بر ارزش افزوده ندهیم؟
مالیات بر ارزش افزوده، بند دیگری در خدمات رستوران‌هاست که بارها خبرساز شده است. رئیس اتحادیه رستوران‌داران می‌گوید: «تنها واحدهای صنفی و رستوران‌هایی که میز و صندلی دارند، مجاز به دریافت٩درصد ارزش افزوده هستند اما کترینگ‌ها یا واحدهایی که غذای بیرون ارائه داده و میز صندلی ندارند، نه حق دریافت مالیات بر ارزش افزوده را دارند و نه حق دریافت سرویس و خدمات.»
به جز این، فست‌فودها هم حق دریافت مالیات بر ارزش افزوده را ندارند و تنها رستوران‌های زنجیره‌ای فست‌فود می‌توانند مالیات بر ارزش افزوده بگیرند.
برای رزرو میز چقدر پول بدهیم؟
اما تعرفه رزرو میز در ایران وجود ندارد. نریمانی، رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت می‌گوید: «هیچ قیمت و تعرفه مشخصی برای رزرو میز در یک رستوران وجود ندارد و به صورت توافقی تعیین می‌شود.»
او البته تأکید می‌کند: «معمولا در روزهای تعطیل و بعد از ظهر یک میز چندین بار پر و خالی می‌شود، بنابراین وقتی مشتری ٢ یا ٣ ساعت میزی را در اختیار داشته باشد، باید هزینه بیشتری را پرداخت کند تا رستوران‌دار یا صاحب چلوکبابی متضرر نشود.»
قیمت غذا با چه فرمولی تعیین می‌شود؟
حداقل قیمت یک پرس چلوکباب کوبیده در تهران ١٥هزار تومان و حداکثر ٤٥هزار تومان است. نریمانی، رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت معتقد است که قیمت کوبیده در تهران در بهترین جای تهران و با بهترین نوع سرویس‌دهی هم نباید بیشتر از این رقم باشد. وی ادامه داد: «قیمت‌گذاری غذا در تهران کاملاً متفاوت است اما ٦٠ تا ٧٠درصد قیمت غذا را نوع مواد مورد استفاده در آن تعیین می‌کند. بعد از آن بر اساس نوع سرویس‌دهی و محیط داخل رستوران و چلوکبابی و چیدمان قیمت مجاز غذا در واحدهای صنفی تعیین می‌شود.»
اگر رستورانی تخلف کرد، چه کنیم؟
تا به امروز مردم از حقوق واقعی خود مطلع نبودند و همین امر بساط سودجویی بسیاری از فرصت‌طلبان را فراهم کرده است. طبق گفته رؤسای اتحادیه‌های مربوطه، رستوران‌ها اجازه گرفتن حق سرویس را ندارند.
بنابراین مشتریان خود باید وارد صحنه شده و به سادگی از کنار این مسائل عبور نکنند و با نرفتن به رستوران‌هایی که حق سرویس دریافت می‌کنند یا گزارش عملکرد رستوران‌های متخلف به اتحادیه مربوطه، این رستوران‌ها را تنبیه کنند.
همچنین مردم برای ثبت شکایت خود کافی است با سامانه ١٢٤ تماس بگیرند.
البته راه‌های دیگری هم برای برخورد با متخلفان وجود دارد. به عنوان مثال، مشتریان در صورت مشاهده تخلف رستوران‌های زیر نظر اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت، با شماره ٨٦٠٢٧٢٥٩ و برای کافی‌شاپ‌ها با شماره ٦٦٩٣٥٩١٠ تماس بگیرند. البته باید توجه داشت که برای ثبت ادعای خود باید فاکتور غذای خود را هم به همراه داشته باشند.»
روزنامه شهروند