«شرق - محمد مساعد» پرداختی‌های خزانه دولت در خرداد را بررسی می‌کند

شفاف‌سازی یکی از سیاست‌هایی است که دولت روحانی کج‌دارومریز پیگیری می‌کند و اگرچه نسبت به سخنرانی‌های پیاپی مسئولان و «باید»های مکرر پشت تریبون‌ها، قدم‌های عملی برداشته‌شده دراین‌باره بسیار کوچک است، اما در مقایسه با دیگر قوا، شایان تأمل و تحلیل است. به‌جز مخالفت‌های آشکار و پنهان در همان دولت برای اعلام‌نکردن بسیاری از اطلاعات و با توجه به بی‌توجهی بسیاری از دستگاه‌ها به این موضوع، اعلام پرداختی‌ها از خزانه کشور اگرچه با اماواگرها و خط قرمزهایی همراه است، می‌تواند به ما نشان دهد اولویت‌های دولت در پرداخت هزینه‌های جاری کشور چگونه است. نگاهی به پرداخت‌های خزانه کشور در خرداد، نشان می‌دهد دو صندوق ورشکسته بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی نیروهای مسلح چگونه پرهزینه‌ترین دستگاه‌های کشور در این ماه بوده‌اند؛ مسئله‌ای که به‌مثابه زنگ خطری برای دولت است تا از سقوط اقتصادی بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی کشور، یعنی سازمان تأمین اجتماعی، جلوگیری کند. حضور سازمان بیمه سلامت در نیمه بالایی این جدول نیز بسیار معنادار است و پس از آن می‌توانیم به وزارت بهداشت و درمان که پرهزینه‌ترین وزارتخانه دولت در خرداد بوده است، اشاره کنیم.

صداوسیما و حوزه‌های علمیه نیز بزرگ‌ترین دستگاه‌های فرهنگی بودجه‌بگیر در این ماه بوده‌اند. آمدوشد و لابی‌های سیاسی برای انتخاب مدیران صندوق‌های بازنشستگی و نوع هزینه‌کرد آنها، افشانشدن فهرست واردکنندگان دارو و اقلام درمانی از سوی وزارت بهداشت و نبود شفافیت در مجموعه‌های اقتصادی وزارت کار و پاسخ‌گونبودن و تاریکی مطلق صندوقچه اسناد اقتصادی صداوسیما، نمونه‌هایی از شفافیت‌نداشتن چند دستگاه بزرگ بودجه‌بگیر خرداد هستند؛ مسئله‌ای که نشان می‌دهد شفافیت، آن کیمیایی که با فساد در یک خانه هم‌نشین نمی‌شود، هنوز میهمان دستگاه‌های اجرائی و غیراجرائی کشور ما نشده است.

در فهرست روبه‌رو تنها هزینه‌های جاری، یارانه‌های مستقیم و هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر دستگاه‌ها محاسبه شده و مواردی مانند حقوق و دستمزد پرسنل این دستگاه‌ها از گردونه محاسبات خارج شده‌اند. 

‌صندوق بازنشستگی کشوری

صندوق بازنشستگی کشوری دومین صندوق بازنشستگی بزرگ کشور و البته بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی ورشکسته ایران است. این صندوق سال‌هاست از نظر اقتصادی ورشکسته محسوب می‌شود و با وابستگی بیش از 70درصدی به بودجه عمومی کشور، یکی از بزرگ‌ترین ردیف‌های هزینه‌ای دولت ایران در سال‌های اخیر را اشغال کرده است. سال جاری دولت موظف شده بیش از 30 هزار ‌میلیارد تومان به این صندوق کمک‌ مالی کند تا از پس هزینه‌های دستمزی و درمانی بازنشستگان کشوری برآید. صندوقی با سرمایه‌های کلان بربادرفته و مدیرانی که پیاپی تعویض می‌شوند.

 نمونه‌ای کوچک‌تر از آنچه در صورت ادامه سیاست‌های غلط دولت‌ها در زمینه صندوق‌های بازنشستگی، روزی گریبان صندوق تأمین اجتماعی را هم خواهد گرفت. صندوق بازنشستگی کشوری از ابتدای خرداد تا 11 تیر در مجموع دوهزارو716میلیاردو 666‌میلیون‌و 700 هزار تومان بودجه گرفته است که بزرگ‌ترین هزینه دولت در ماه خرداد بوده است. صندوق بازنشستگی کشوری از ابتدای سال تاکنون نیز جمعا هفت‌هزارو596میلیاردو 666میلیون‌و 700 هزار تومان بودجه گرفته است که تقریبا یک‌چهارم بودجه 30هزارو 234‌میلیاردی مصوب آن در سال جاری است. به عبارت ساده‌تر، تا این لحظه دولت به تعهد خود عمل کرده و یک‌چهارم بودجه صندوق بازنشستگی کشوری را در یک‌چهارم ابتدایی سال پرداخت کرده است.

‌تأمین اجتماعی نیروهای مسلح

سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح یکی دیگر از صندوق‌های بازنشستگی کشور است که دومین دستگاه بزرگ بودجه‌بگیر در محدوده اول خرداد تا 11 تیر بوده است. این صندوق که وظیفه حمایت از بازنشستگان نیروهای مسلح را برعهده دارد و اگرچه به دلیل ماهیت نظامی آن، امکان دسترسی به بسیاری از اطلاعات اقتصادی آن وجود ندارد، اما همین‌قدر می‌توان گفت که احتمالا این صندوق بیشتر از صندوق بازنشستگی کشوری به بودجه دولت وابسته است.

سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح با بودجه 23 هزارو 251‌ میلیاردتومانی‌اش در سال 97 یکی از بزرگ‌ترین ردیف‌های هزینه‌ای دولت را به خود اختصاص داده، سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح در سه‌ماهه بهار و تا 11 تیر جمعا شش‌هزارو 413 میلیارد و 389 میلیون و 700‌ هزار تومان بودجه گرفته که کمی بیشتر از یک‌چهارم بودجه مصوب سالانه است. به عبارت بهتر درباره این صندوق بازنشستگی نیز می‌توان گفت که دولت به تعهد خود عمل کرده و یک‌چهارم بودجه آن را در یک‌چهارم ابتدایی سال پرداخت کرده است.

‌بنیاد شهید و امور ایثارگران

بنیاد شهید و امور ایثارگران سومین دستگاه بودجه‌بگیر ماه خرداد از نظر میزان بودجه دریافتی است. بنیاد شهید و امور ایثارگران که یک ماه پس از انقلاب، با دستور رهبر كبير انقلاب به ریاست مهدی کروبی برای رسیدگی به خانواده شهدا و آسیب‌دیدگان انقلاب اسلامی تشکیل شده بود، هم‌اکنون وظیفه حمایت از خانواده‌های بیش از 220 هزار شهید، 500‌ هزار جانباز و 50 هزار آزاده را برعهده دارد.

این بنیاد از ابتدای خرداد تا 11 تیر به‌جز بودجه پرداخت حقوق و مزایای کارکنان، برای سایر هزینه‌های خود هزارو 189میلیارد و 114میلیون و 600 هزار تومان بودجه گرفته است. این بنیاد از ابتدای سال جاری، دو هزارو 869‌میلیارد و 276میلیون و 879 هزار و 15 تومان برای هزینه‌های غیرحقوق کارکنانش بودجه گرفته است که تقریبا یک‌چهارم بودجه بنیاد شهید در سال 97 است و به عبارت دیگر، یک‌چهارم بودجه این بنیاد در یک‌چهارم ابتدایی سال پرداخت شده است.

‌سازمان بیمه سلامت ایران

سازمان بیمه سلامت ایران، چهارمین دستگاه بودجه‌بگیر ماه خرداد، از ابتدای خرداد تا 11 تیر جمعا 875‌ میلیارد تومان بودجه دریافت کرده است. این سازمان از تجمیع بخش‌های مختلف سازمان بیمه خدمات درمانی و صندوق‌های بیمه‌ای آن در سال 91 شکل گرفته است و وظیفه دارد همه جمعیت کشور را از یک بیمه پایه‌ای درمان برخوردار کند.

بااین‌حال عدم فرهنگ‌سازی درباره نحوه استفاده از این بیمه، عدم نظارت مناسب و جدی بر نظام پزشکی و استفاده آنان از این بیمه و غلبه فرهنگ درمان‌گری بر پیشگیری، عملا این طرح را به مرحله‌ای رسانده است که با وجود هزینه‌های نجومی، در جهت ارائه خدمات به جامعه چندان موفق نبوده است. سازمان بیمه سلامت به‌طورکلی باید در سال 97 چیزی نزدیک به 11 هزار‌میلیارد تومان بودجه ‌بگیرد که از این مقدار دو هزارو 480 میلیارد تومان آن را تاکنون دریافت کرده است که نشان می‌دهد دولت کمی بیشتر از یک‌پنجم بودجه طرح سلامت را در یک‌چهارم ابتدایی سال پرداخت کرده است.

‌وزارت بهداشت، درمان و  آموزش پزشکی

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دیگر دستگاه بزرگ بودجه‌بگیر در ماه خرداد بوده است. این وزارتخانه به‌جز هزینه‌های اختصاصی هرکدام از دانشگاه‌های علوم پزشکی که مستقلا به حسابشان واریز می‌شود و فارغ از بودجه‌ای که برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنانش دریافت می‌کند، در بازه زمانی ابتدای خرداد تا 11 تیر، 751‌میلیاردو 245‌میلیون‌و 900‌هزار تومان بودجه گرفته است. این بودجه فارغ از هزینه‌های مجزایی مانند یارانه دارو و شیرخشک یا کمک به اجرای سیاست‌های جمعیتی کشور و کاهش نرخ دارو و واکسن و کیسه خون است که مستقلا از خزانه پرداخت می‌شوند. دولت در سال جاری و تاکنون 105‌میلیاردو 625‌میلیون تومان یارانه دارو و شیرخشک و 87‌میلیاردو 300‌میلیون تومان نیز بابت کمک به اجرای سیاست‌های جمعیتی کشور پرداخت کرده است. البته تاکنون توضیح دقیقی درباره اینکه سیاست‌های جمعیتی کشور که درحال‌حاضر افزایش جمعیت است چگونه اجرا می‌شوند، داده نشده است.

‌وزارت امور اقتصادی و دارایی

این وزارتخانه نیز به‌جز بودجه‌ای که برای پرداخت حقوق پرسنل خود دریافت می‌کند 732میلیاردو 531‌میلیون‌و 810هزار تومان در حد فاصل اول خرداد تا 11 تیر دریافت کرده است و مجموع دریافتی این وزارتخانه غیر از حقوق پرسنلش، در سه‌ماهه ابتدایی سال به هزارو211میلیاردو 242‌میلیون‌و 910‌هزار تومان می‌رسد.

‌وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اگرچه بیشترین بودجه مصوب سال 97 بین وزارتخانه‌های مختلف کشور را دارد، اما در ماه خرداد ششمین دستگاه از نظر بودجه دریافتی است و در فاصله اول خرداد تا 11تیر درمجموع 727میلیاردو 581هزارو 800‌هزار تومان بودجه دریافت کرده است.

‌وزارت جهاد کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی هشتمین دستگاه با بیشترین بودجه دریافتی در خردادماه است که موفق شده به‌جز حقوق پرسنل خود، 589میلیاردو 885میلیون‌و 500هزار تومان بودجه دریافت کند. بخشی از این بودجه را یارانه مستقیم دولت به بخش کشاورزی تشکیل می‌دهد.

‌کمیته امداد امام خمینی

کمیته امداد امام خمینی(ره) که تنها سه هفته پس از انقلاب با هدف پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و خودکفاکردن آنها تشکیل شده است، هم‌اکنون یک‌میلیون‌و 510هزار خانواده را زیر پوشش خود قرار داده و در ماه خرداد 351میلیاردو 625میلیون‌و 900هزار تومان بودجه دریافت کرده تا نهمین دستگاه بزرگ بودجه‌بگیر ماه خرداد باشد.

‌صداوسیما

نام صداوسیما این روزها حسابی به اقتصاد گره خورده است. از تعرفه تبلیغاتی ‌میلیاردی‌اش برای هر دقیقه تبلیغات‌ تا شرکت‌های اقماری‌اش که در لیست‌های پیاپی دریافت ارز دولتی ردپایشان وجود دارد و از خودرو تا خوراک دام وارد کشور کرده‌اند. این دستگاه عریض و طویل در ماه خرداد 317میلیاردو 780‌میلیون تومان بودجه گرفته است که قسمتی از بودجه‌ هزارو 600 میلیارد تومانی آن در سال جاری است. این اعداد فارغ از بودجه صد میلیون دلاری صداوسیما از صندوق توسعه ملی است.

‌وزارت آموزش‌وپرورش

وزارت آموزش‌وپرورش فارغ از حقوق پرسنلش، با 223میلیاردو 79میلیون‌و 588هزار‌و 500 تومان یازدهمین دستگاه بودجه‌بگیر بزرگ در ماه خرداد بوده است که نشان می‌دهد اگر حقوق پرسنل و فرهنگیان آموزش‌وپرورش را از کل بودجه این دستگاه کم کنیم، آن‌گاه دیگر نمی‌توان این وزارتخانه را جزء وزارتخانه‌های پرخرج کشور دانست.

‌کاهش نرخ دارو و واکسن

دولت در خرداد 182میلیاردو 850‌میلیون تومان برای کاهش نرخ دارو، واکسن، کیسه خون و شیر خشک پرداخت کرده است. این بزرگ‌ترین هزینه مستقل دولت برای یک هدف خاص در ماه خرداد است.

‌سازمان بهزیستی

سازمان بهزیستی نیز با بودجه 178میلیاردو168میلیون‌و 300 هزار تومانی‌اش سیزدهمین دستگاه بزرگ بودجه‌بگیر در ماه خرداد بوده است.

‌سازمان امور مالیاتی

سازمان امور مالیاتی با دریافت 161میلیاردو891میلیون‌و 100 هزار تومانی در ماه خرداد در ردیف بعدی دستگاه‌های بودجه‌بگیر در این ماه قرار گرفته است. این سازمان یکی از دستگاه‌هایی است که دولت یازدهم و دوازدهم بیشترین توجه را به آنها نشان داده‌اند.

‌وزارت امور خارجه

وزارت امور خارجه نیز با دریافت 151میلیاردو352میلیون‌و 700 هزار تومان به‌جز حقوق پرسنل و کارکنانش پانزدهمین دستگاه بودجه‌بگیر بزرگ خرداد ماه بوده است.

‌حوزه‌های علمیه

حوزه‌های علمیه کشور نیز از طریق شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه برادران و خواهران، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان و شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران در فاصله اول خرداد تا 11 تیر 140میلیاردو404میلیون‌و 900 هزار تومان پول گرفته‌اند تا بودجه دریافتی‌شان در سه ماه بهار به 317میلیاردو206‌میلیون‌و 600 هزار تومان برسد.

‌بانک مرکزی

بانک مرکزی نیز برای امور جاری خود در ماه خرداد 122میلیاردو610میلیون‌و 500 هزار تومان بودجه دریافت کرده است.

‌سهمیه عضویت و کمک دولت ایران در مجامع بین‌المللی

این ردیف نیز یک ردیف خاص در فهرست ماست. دولت در ماه خرداد 122میلیاردو 500 میلیون تومان برای حق عضویت و کمک دولت ایران در مخارج سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های بین‌المللی و همچنین تعهدات بین‌المللی هزینه پرداخت کرده است.

‌وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به جز حقوق پرسنلش در خرداد ماه از خزانه کشور 95میلیاردو381میلیون‌و 700 هزار تومان پول دریافت کرده است.

‌وزارت ورزش و جوانان

آخرین نهاد این فهرست 20گانه نیز وزارت ورزش و جوانان است که در فاصله اول خرداد تا 11 تیر 86میلیاردو863میلیون‌و 400 هزار تومان بودجه گرفته است.