«این یک درد بسیار بزرگی است که در سردشت هموطنانمان به خاطر درآوردن نان خود زیر بهمن جان خود را از دست دادند. اگر مدیریت درست بود، در همین بازارچه سردشت در حالی که جاده درستی ندارد و شرایط جوی نامساعد بود اجازه نمی‌دادند این افراد به کولبری بروند. ارزش جان انسان بیشتر از آن است که نخواهیم مدیریت صحیح داشته باشیم».
روزنامه ابتکار نوشت: «بیکاری، فقر، محرومیت و نبود امکانات اقتصادی را باید با مناطق مرزی عجین بدانیم. کولبری مجاز و در برخی موارد قاچاق، سهم نان‌آوری این مردم برای سفره‌هایشان است. طی دو روز گذشته اما سهم تعدادی از این افراد مرگ شد. ریزش بهمن در حوالی روستای «بیوران علیا» در ۱۰ کیلومتری سردشت منجر به جان باختن ۴ تن از کولبران و وارد آمدن جراحات و آسیب‌هایی به شماری دیگر از آنان شد.
بر اساس این گزارش شورای هماهنگی مدیریت بحران سردشت، با تلاش نیروهای امدادی و شماری از مردم با کنار زدن آوار بهمن پیکر ۴ کولبر را به دست آوردند. خبری که در بطن خود نشان از سختی معاش در این مناطق دارد. نبرد برای به دست آوردن نان از زیر خروارها سختی و از میان جاده‌هایی که اگر سنگینی وزن بار نباشد، شاید سقوط بهمن پای رفتنشان را بگیرد. حادثه دو روز گذشته اما شاید نهیبی باشد برای هر مسئولی تا شاید برای این مردم اقدام اساسی انجام دهد. مشکلات این مناطق نبود زیرساخت‌های اقتصادی لازم است. به طور قطع ناچاری اقتصادی، مردم شهرهای مرزی را وادار به تحمل این سختی‌ها می‌کند. ایجاد اشتغال پایدار هر چند سخت و زمان‌بر است اما شدنی است. شاید باید برایش عزم جدی‌تری داشت. به طور قطع تبعات اجتماعی بیکاری و نبود زیرساخت‌های اقتصادی فراوان است. نمی‌توان از ساکنان این مناطق انتظار داشت، دست به قاچاق نزنند؛ در حالی که جایگزینی برای امرار معاش خود ندارند.
محسن بیگلری، نماینده مردم سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: «آن طور که باید به مردم این مناطق توجه نشده است. هیچکس به دنبال این نبوده که به صورت زیربنایی موضوع اشتغال در مناطق مرزی را مورد توجه قرار دهد. امروز مردم ما از روی ناچاری به کولبری روی آورده‌اند. کولبری شغل نیست. چرا باید یک جوان یا پیرمرد از روی ناچاری سه برابر وزن خود را کیلومترها حمل کند تا ماهی یک میلیون تومان درآمد داشته باشد؟»
فراموشی مدیریت جان
حادثه سقوط بهمن اما این سوال را ایجاد می‌کند که در شرایط نامساعد آب و هوایی و نبود جاده مناسب چرا باید اجازه عبور و مرور به افراد داده شود. بیگلری نماینده مردم سقز و بانه در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: این کولبرها باید مسیر روستا تا مرزشان حدود ۱۵ کیلومتر باشد ولی روستاهایی که فاصله بیشتری دارند برای امرار معاش آرزوی کولبر شدن دارند. این یک درد بسیار بزرگی است که در سردشت هموطنانمان به خاطر درآوردن نان خود زیر بهمن جان خود را از دست دادند. اگر مدیریت درست بود، در همین بازارچه سردشت در حالی که جاده درستی ندارد و شرایط جوی نامساعد بود اجازه نمی‌دادند این افراد به کولبری بروند. ارزش جان انسان بیشتر از آن است که نخواهیم مدیریت صحیح داشته باشیم.
وی می‌افزاید: در این شرایط نباید اجازه ورود و خروج به افراد داده شود. این کولبرها فعالیت‌شان مجاز است اما باید برای شهرهای مرزی مثل کرمانشاه، آذربایجان غربی، کردستان و سایر مناطق فکر زیربنایی و اساسی شود. باید حداقل گاری‌های موتوری یا جاده مناسب داشته باشند.
اشتغال پایدار به جای کولبری
به طور قطع کولبری و مشکلات آن ناشی از نبود امکانات اقتصادی و اشتغال پایدار در این مناطق است. شهرهایی که می‌توانند تبدیل به مراکزی برای تولید صنایع مونتاژی و تبدیلی شوند. هر چند دولت باید تنها برای این کار فضای مناسب جذب سرمایه‌گذار را فراهم کند اما سایر نهادهای ذیربط نیز باید برای ساماندهی اقتصاد این مناطق دست به کار شوند. بدون شک پتانسیل‌های فراوانی برای ایجاد اشتغال در این شهرها وجود دارد.
بیگلری در این خصوص می‌گوید: «این همه کالایی که وارد شهرهای مرزی می‌شود را اگر دولت سرمایه‌گذاری کند و پیش‌قدم شود، مونتاژ ال سی دی و پوشاک و... را در این شهرها انجام دهد، اشتغال برای مردم ایجاد می‌شود. هم بیمه می‌شوند و هم شغل پایدار ایجاد می‌شود. متاسفانه بی‌برنامه هستیم و هیچ اقدامی برای این شهرها نمی‌شود.»
قاچاق و دیگر هیچ...
به طور قطع یکی از مبادی ورودی کالاهای قاچاق به کشور مناطق مرزی است. هر چند قاچاق در کشور به نسبت گذشته کاهش یافته اما شبکه‌های قدرتمند این معضل اقتصادی همچنان به فعالیت مشغول‌اند. به طور قطع مردم مرزنشین تنها واسطه‌هایی برای این شبکه‌ها هستند و اگر مجبور نباشند دست به این کار نمی‌زنند.
پیش از این نماینده مردم لنجان در مجلس شورای اسلامی به «ابتکار» گفته بود: «لازم به ذکر است کولبرهایی که کالا به کشور قاچاق می‌کنند، فاقد اشتغال هستند و دولت باید برای موضوع اشتغال این افراد برنامه‌ریزی کند. اگر شغل مناسبی داشته باشند، هیچگاه دست به چنین کاری نمی‌زنند. این افراد اجیر شده‌اند و مزدی بابت حمل این کالاها دریافت می‌کنند.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزوده بود: «در رابطه با ته‌لنجی‌ها هم به همین صورت است و اگر بار کامل یک کشتی را ته‌لنجی به حساب نیاوریم، حجم زیادی را دربرنمی‌گیرد. قطعا حجم بالای قاچاق دست‌هایی را پشت پرده دارد که از این حجم خرد خارج است.»
قابلیت های مناطق مرزی برای ایجاد اشتغال پایدار
پیش از این نیز شهاب نادری، نماینده اورامانات به کردپرس گفته بود: کشور ما همواره بر مسیر نفت حرکت کرده و اقتصاد مملکت وابسته به نفت بوده ولی الان با توجه به شرایطی که در چند سال گذشته پیش آمده، بودجه کشور کمتر از ۳۰ درصد اتکا به نفت دارد و بقیه از منابع دیگر از جمله اماکن گردشگری و واردات و صادرات و منابع دیگر تامین می‌شود لذا ما باید بتوانیم از ظرفیت‌های طبیعی و ذاتی در مناطق محروم برای ایجاد اشتغال استفاده کنیم.
وی درباره قاچاق در مناطق مرزی گفت: ما مخالف پدیده قاچاق و همچنین ورود کالاهایی هستیم که به صنعت داخلی ضربه وارد می‌کنند و باید سعی کنیم اجناسی که وارد کشور می‌شوند، اجناس مصرفی نباشد.
وی تاکید کرده بود: به فرض مثال اگر قرار است کالایی وارد مملکت شود، تبدیل و تولید قطعاتی باشد که در صنایع تبدیلی یا مونتاژی باعث اشتغالزایی می‌شوند و نوآوری ایجاد می‌کنند.
وی یادآور شده بود: من معتقدم صنایع بسته‌بندی و صنایع تبدیلی در مناطق مرزی مانند مناطق غرب کشور خوب جواب می‌دهد.
رئیس فراکسیون گردشگری مجلس به موضوع کولبران اشاره و اظهار کرده بود: تعداد زیادی به کار کولبری مشغولند و مقام مقام معظم رهبری هم تاکید فرمودند که کولبر قاچاقچی نیست بلکه باید از قاچاقچیان و قاچاق‌های سازمان‌یافته جلوگیری کنیم.»