فعالان بخش خصوصی معتقدند درآمدهای مالیاتی هر استان باید در همان استان هزینه شود
فاطمه رافع- بارها و بارها کارشناسان و صاحبنظران در جلسات مختلف، نفتی بودن اقتصاد را معضل اصلی این حوزه برشمردهاند و برای رهایی اقتصاد از اتکا به نفت و درآمدهای نفتی، دریافت مالیات را به عنوان مناسبترین راهکار مطرح کردهاند؛ وزیر اقتصاد هم چندی پیش که در جلسه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در مشهد سخن میگفت، بار دیگر بر این مسأله تأکید کرد که دریافت مالیات خوب نیست اما با این حال آن را در وضعیت فعلی «کمزیانترین شیوه تأمین منابع دولت» دانست. اگرچه فعالان بخش خصوصی در این میان بیش از هر چیزی بر لزوم توجه به نظام تشخیص و جلوگیری از فرار مالیاتی مؤدیان غیرشفاف تأکید کردهاند اما نکته حائز اهمیت دیگری نیز وجود دارد و آن این است که درآمدهای مالیاتی هر استان در همان استان هزینه شود و اینطور نباشد که فعالیت صنایع، هزینهها و آلودگیهای زیست محیطی آن در استانها باشد اما صرفا به دلیل اینکه دفتر مرکزی برخی از این صنایع در تهران مستقر است، درآمدهای مالیاتی آنها در پایتخت مصرف شود و خود استانها از این عواید بینصیب بمانند.
درواقع به اعتقاد برخی از فعالان بخش خصوصی این امر جفا به توسعه منطقهای است و این امر را ناشی از نقص قانون میدانند و بر اصلاح قانون تأکید دارند؛ البته باید به این مسأله نیز توجه کرد که بر اساس ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم، درآمدهای مالیاتی باید در محل فعالیت اصلی صنایع وصول شود و استقرار مرکز یا دفتر مرکزی این صنایع در پایتخت، ملاکی برای دریافت و وصول مالیات نیست؛ در واقع باید سازمان امور مالیاتی استان چنین واحدهای صنعتی را شناسایی و نسبت به وصول درآمدهای مالیاتی آنها در خود استان اقدام کند و اگر در حال حاضر چنین روندی اتفاق نمیافتد، این نقص و نقطه ضعف را شاید بتوان به عملکرد سازمان امور مالیاتی و نحوه اجرای قانون وارد کرد. «دنیای اقتصاد» در گفتوگو با فعالان بخش خصوصی و کارشناسان خراسان به بررسی این موضوع پرداخته است.
نگاه درآمدی به استانها
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این باره به «دنیای اقتصاد» میگوید: هزینهکرد بخش قابل توجهی از درآمدهای هر استان در همان استان در واقع یک نگاه عدالتمحور به نقاط مختلف کشور به ویژه نقاط توسعه نیافته است اما اتفاقی که اکنون رخ میدهد این است که به دلیل استقرار دفاتر مرکزی واحدهای صنعتی در تهران، این صنایع مالیات خود را در پایتخت پرداخت میکنند و استانها از این درآمدهای مالیاتی محروم هستند و این در حالی است که تمام دردسرهای این واحدها را مردم و مسئولان استان متحمل میشوند اما درآمدهای مالیاتی آن در تهران پرداخت میشود.
غلامحسین شافعی ادامه میدهد: این امر جفا به توسعه منطقهای است؛ به وزیر اقتصاد نیز پیشنهاد کردیم که این موضوع را مورد توجه قرار دهند و درآمدهای مالیاتی استان توسط خود استانها وصول شود و بخشی از آن به استانها نیز اختصاص یابد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با تأکید بر اینکه مسئولان کشوری باید به استانها و استانداران نگاه درآمدی داشته باشند نه نگاه هزینهای، خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر استانداران به توزیعکنندگان بودجههای استانی تبدیل شدهاند اما روند فعلی نادرست است؛ در حال حاضر نگاه درآمدی به استانها وجود ندارد و این رویکرد باید تغییر کند و این تغییر رویکرد میتواند در توسعه منطقهای و در نتیجه توسعه کل کشور اقدام مؤثری باشد.
شافعی با اعتقاد بر اینکه اگر مردم خراسان رضوی مالیاتی پرداخت میکنند، نباید این مالیات جای دیگری وصول شود، خاطرنشان می‌کند: البته در کشور مناطق محرومی نیز وجود دارد که باید از درآمدهای کل کشور به آنها کمک شود و با این مسأله مخالف نیستیم اما با توجه به زحمتی که استان در کسب درآمدهای مالیاتی متحمل میشود باید بخشی از این درآمد به خود استان و توسعه آن اختصاص یابد. نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران این نکته را نیز یادآور میشود که فعالیت واحدهای صنعتی در استانها هزینههایی از قبیل آلودگیهای زیست محیطی، مشکلات رفت و آمدی و ... برای استان به همراه دارد و عادلانه نیست که مالیات این واحدهای صنعتی در دفتر مرکزی تهران که هیچ کاری برای این واحد انجام نمیدهد، پرداخت شود.
اختصاص سهم بیشتر برای آبادانی منطقهای
رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» اینطور میگوید: زمانی که یک استان، صنعتی را با وجود آلودگیها و سایر مشکلات آن میپذیرد، بهتر است درآمدهای مالیاتی این صنعت نیز در همان استان و در جهت توسعه منطقهای آن هزینه شود.
رضا حمیدی با بیان اینکه فعالیت این صنایع در استان مشکلاتی را ایجاد کرده است، تصریح می‌کند: در حال حاضر به دلیل استقرار دفتر مرکزی این صنایع در تهران، درآمد مالیاتی آنها در پایتخت پرداخت میشود؛ در حالی که این درآمد باید صرف رفع مشکلات استان شود.
رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی به معضل بیکاری اشاره و عنوان می‌کند: اگر درآمد مالیاتی صنایع استان صرف ایجاد اشتغال شود، نرخ بیکاری استان کاهش خواهد یافت.
حمیدی با اعتقاد بر اینکه در این زمینه ضعف قانونی داریم، میافزاید: باید قانون اصلاح شود و سهم بیشتری از درآمدهای مالیاتی استان به آبادانی آن اختصاص یابد.
نگاه ایالتی، راهکار توسعه
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی هم در این خصوص به «دنیای اقتصاد» میگوید: یکی از راهکارهای توسعه، نگاه ایالتی به کشور است که میتواند مباحث حکمرانی و بودجه‌ای را شامل شود.
محسن خنداندل با بیان اینکه اگر بتوان منابع بودجه هر استان را به خود آن استان اختصاص داد و ساماندهی کرد، قطعا میتوان برنامهریزی بهتری انجام داد، اظهار می‌کند: یکی از این منابع، درآمدهای بودجه‌ای است؛ حداقل انتظار این است که درآمدهای مالیاتی هر استان در خود استان
هزینه شود.
رئیس انجمن فنی و مهندسی خراسان رضوی عنوان می‌کند: در این استان واحدهای بزرگی از جمله واحدهای خودروساز یا فولاد فعالیت دارند که مالیات خود را در تهران پرداخت میکنند و از این درآمد مالیاتی چیزی عاید استان نمیشود یا اینکه سهم استان تنها به همان اندازه پیشبینی شده در قانون است.
خنداندل با اشاره به اینکه انتظار این است که این بودجه در خود استان هزینه شود، میافزاید: در این زمینه نقص قانونی داریم؛ به دنبال این هستیم که قانون اصلاح شود زیرا تصویب قانون جدید وقت زیادی میطلبد. وی با بیان اینکه این مشکل در سایر استانها نیز وجود دارد، اضافه می‌کند: به اعتقاد من استانهای صنعتی از قبیل استان مرکزی، خراسان رضوی و ... باید با اختصاص درآمدهای مالیاتی به خود استان، در سطح بالاتری از توسعه منطقهای قرار گیرند؛ امیدواریم با حمایت کمیسیونهای اقتصادی و صنایع مجلس شورای اسلامی این امر به
نتیجه برسد.
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی این نکته را نیز یادآور میشود که در حال حاضر در خصوص مالیات نگاه استانی وجود ندارد و این مالیات‌ها به حساب خزانه واریز و بر اساس فرمولهای بودجه‌ای توزیع میشود.
رویکرد غیرمنطقی دستگاه مالیاتستان
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی هم اظهار می‌کند: انتظار این است زمانی که در استان ایجاد درآمد میشود، این درآمد در خود استان هزینه شود.
حسین متینراد با تأکید بر اهمیت چگونگی رویکرد و نگاه متولیان کسب درآمد در استان، خاطرنشان می‌کند: نگاه سازمان امور مالیاتی منطقی نیست و این روند باعث شده برخی واحدهای تولیدی و صنعتی تمایل داشته باشند دفتر مرکزی خود را به تهران منتقل کنند و این امر ظلم به استان است زیرا تمام هزینهها و تبعات فعالیت این صنایع برای استان ماست.
عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی ادامه میدهد: نکته دیگر این است که مالیات‌ها در هر حوزه به همان استان برگردد در حالی که سال گذشته تنها حدود یک چهارم این مالیات‌ها به استان برگشت.
متینراد با اعتقاد بر اینکه در زمینه توزیع درآمدهای مالیاتی ضعف قانون داریم و قانون موجود باید اصلاح شود، تصریح می‌کند: ممکن است در پاسخ این مسأله مطرح شود که برخی شهرها یا استانها درآمد اندکی دارند و لازم است این درآمدها از سایر نقاط تأمین شود که مخالف این مسأله نیستیم اما معتقدیم به خراسان رضوی نسبت به سایر استانهای صنعتی از قبیل مرکزی، اصفهان و ... ظلم بیشتری میشود.
ضعف در اجرای قانون
عضو کارگروه مالیاتی انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه در خصوص شرکتهای صنعتی، بر اساس ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات فقط به محل فعالیت اصلی باید پرداخت شود، میافزاید: بر اساس این ماده قانونی اینکه مرکز قانونی این صنعت کجاست، ملاکی برای دریافت و وصول مالیات محسوب نمیشود.
مهران مرشد با اشاره به اینکه در ماده 280 قانون مالیاتهای مستقیم نیز آمده است یک درصد از کل درآمدهای کشور در اختیار وزارت کشور است که به نسبت شاخص جمعیت بین شهرداریها و دهیاریها تقسیم میشود، خاطرنشان می‌کند: در ماده 110 شناسایی و بازگرداندن مالیات پرداختی شرکتهایی که فعالیت اصلی آنها در استان است، از وظایف سازمان امور مالیاتی هر استان است اما در خصوص ماده 280 قانون مالیاتهای مستقیم، استانها اختیاری ندارند.
عضو کارگروه مالیاتی انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی ادامه میدهد: بر اساس ماده 110 قانون برای مثال دفتر مرکزی ایرانخودرو خراسان در تهران مستقر است اما به دلیل اینکه فعالیت اصلی آن در مشهد صورت میگیرد، باید مالیات آن نیز به خراسان اختصاص یابد و پیگیری این امر باید توسط سازمان امور مالیاتی استان صورت گیرد.
مرشد معتقد است: در این زمینه قانون وجود دارد اما ممکن است به درستی اجرا نشود؛ اگر در اجرای این قانون ایرادی وجود دارد، این نقص به فعالیت استانها برمیگردد و نقصی در قانون
وجود ندارد.
اختصاص مالیات برای رفع مشکلات منطقهای
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی هم در این باره به «دنیای اقتصاد» میگوید: درآمدهای مالیاتی صنایع مستقر در استانها باید در همان استان هزینه و از این طریق به توسعه منطقهای استانها
کمک شود.
محمد صمدی اضافه می‌کند: اگرچه دفتر مرکزی برخی از این واحدهای صنعتی در تهران مستقر است، اما به دلیل اینکه فعالیت آنها در استانهاست و مشکلاتی را نیز برای استانها ایجاد کرده، بهتر است درآمدهای مالیاتی آنها به همان استان اختصاص یابد و صرف رفع مشکلات منطقهای شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی با اعتقاد بر اینکه در این زمینه خلأ قانونی وجود دارد و باید این امر اصلاح شود، تصریح می‌کند: این امر منطقی نیست که استانها آلودگیها و مشکلات ناشی از فعالیت صنایع را متحمل شوند اما صرفا به دلیل استقرار دفتر مرکزی آنها در تهران، درآمدهای مالیاتی این واحدهای صنعتی در پایتخت پرداخت شود.
صمدی ادامه میدهد: تقاضای ما این است که دولت و مجلس نقص قانونی را که در این زمینه وجود دارد، اصلاح کنند تا استانها نیز از این درآمدهای مالیاتی بهرهمند شوند.
دستگاه مالیاتستان مهربانتر باشد
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این خصوص اظهار می‌کند: ایرانخودرو مشهد یکی از شرکتهای بزرگ استان ماست که به دلیل استقرار دفتر مرکزی در پایتخت، مالیات خود را در تهران پرداخت می‌کند.
سیدحسن حسینی علت این مسأله را رفتارهای نامطلوب سازمان امور مالیاتی استان با مؤدیان مالیاتی خود میداند و خاطرنشان می‌کند: علیرغم یکسان بودن قوانین، بسیاری معتقد هستند در تهران مشکلات راحتتر حل میشود و نتیجه این مسأله این است که ایرانخودرو مالیات خود را در تهران پرداخت کند و این امر منتج به کاهش درآمدهای استان میشود.
نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران عنوان می‌کند: خواهش ما این است که نگاه دستگاه مالیاتستان استان به مؤدیان مالیاتی مهربانانهتر باشد. وی با اشاره به اینکه در خصوص اخذ مالیات ملاحظاتی نیز وجود دارد، میافزاید: ما هم میدانیم سازمان امور مالیاتی تکالیفی دارد که باید انجام دهد اما میتوان این تکالیف را با توجه به وضعیت اقتصادی موجود نرمتر انجام داد و از هیچ دستگاهی انتظار رفتار فراقانونی نداریم.
تلاش «دنیای اقتصاد» برای انجام گفتوگویی در این زمینه با حمید ابدی، مدیرکل امور مالیاتی خراسان رضوی علیرغم درخواست مکتوب و ارسال سؤالات به نتیجه نرسید و سازمان امور مالیاتی پاسخگوی سؤالات ما نبود.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره 3838 - ویژه نامه خراسان