نویسندگان: ايرج قاسمي, محمد قاسمي سياني, حسين حيدري
عنوان نشریه: رفاه اجتماعي : 1394 , دوره 15 , شماره 59 (جماعت و اجتماعات) ; از صفحه 255 تا صفحه 288 .
چکیده:
مقدمه: ناکارآمدي بافتهاي فرسوده بر فرم، عملکرد، کيفيت و امنيت شهرها تاثير اساسي دارد. ازاين رو براي ارتقاء کيفيت زندگي و رفاه شهروندان، نوسازي و بهسازي بافتهاي فرسوده ضرورت دارد. وسعت زياد اين بافتها و پيچيدگي ابعاد اجتماعي و فرهنگي آن، نوسازي و بهسازي را جز با حضور و درگير کردن مردم در اين فرايند غيرممکن مي نمايد. موضوع اين مقاله تحليل عوامل موثر بر اين حضور و مشارکت شهروندان در بازسازي بافتهاي فرسوده تهران است.
روش: اين پژوهش با تلفيقي از روشهاي کيفي (مصاحبه با ده نفر از صاحبنظران و مديران اجرايي مرتبط با نوسازي) و کمي (پيمايش در بين 362 نفر از ساکنان محله هاي تهران در بازسازي بافتهاي فرسوده نقش داشته اند) صورت گرفته است.
يافته ها: ميزان و شدت تاثير عوامل فردي بر مشارکت بيشتر از عوامل ساختاري، نهادي و سازماني است. ارزيابي اهميت شاخصهاي مورد بررسي نشان داد که شاخصهاي مشارکت شهروندان در تعيين اهداف، اعطاي تسهيلات و سطح تحصيلات ساکنان از ميانگين بالاتري نسبت به ساير شاخصها برخوردار هستند. هفت عامل؛ درگير کردن مردم در نوسازي، تامين و توزيع منابع مالي، ساختار حقوقي، نهادسازي در اطلاع رساني، ترويج و اطلاع رساني، آموزش و رعايت حقوق شهروندي در مشارکت مردم در نوسازي و بهسازي بافت فرسوده تاثير داشته اند.
بحث: براي تحقق مشارکت موثر و پايدار بايد عوامل ساختاري، نهادي، سازماني و فردي، توأمان و هم زمان مورد توجه قرار گيرند. با اين وجود عوامل فردي جايگاه ويژه اي دارند. تغيير نگرش افراد براي مشارکت مستلزم توجه به عوامل فردي است. با وجود اين تنها تغيير نگرش براي مشارکت مردم در طرحهاي نوسازي و بهسازي کافي نيست. در کنار عوامل فردي، ساختارها و بسترهاي سازماني و حقوقي در بسترسازي براي مشارکت ضروري است.