وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه خصوصی سازی در ایران باید مورد بازنگری قرار گیرد، بیان داشت: فرایند خصوصی سازی بیشتر شبیه به حراج گذاشتن سرمایه ملی و تشکیل دولت در سایه و غیرپاسخگو به نهادهای نظارتی بوده است که یکی از عوامل ناکارآمدی اقتصاد ایران تلقی می‌شود.
به گزارش ایسنا، عباس آخوندی که در هشتمین کنفرانس حسابداران و مدیران مالی و پنجمین جایزه ملی مدیریت مالی ایران در سالن اجلاس سران سخن می‌گفت، با اشاره به اینکه پدیده خصوصی سازی قبل از اینکه به بهبود اقتصاد ملی منجر شود، در ایران کج و ناکارآمد متولد شد و توسط سیاستمداران مصادره شد، تصریح کرد: برای اصلاح اقتصاد ایران نیازمند بازخوانی خصوصی سازی در کشور هستیم و اگر بی پروا به این موضوع اقدام نکنیم به ادامه دادن این دیوارهای کج می پردازیم.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه خصوصی سازی در دنیا با هدف افزایش بهره وری اقتصاد ملی صورت گرفت، تاکید کرد: باید بررسی شود که خصوصی سازی در ایران آیا منجر به افزایش سرمایه‌گذاری و سرمایه گذاری مجدد در بنگاه‌ها شده است؟ آیا مدیریت بنگاه‌ها بهتر شده است؟ آیا می توان ادعا کرد که فناوری در این بنگاه‌ها بهتر شده است؟ آیا بهره‌وری عوامل انسانی بهتر از گذشته صورت می گیرد؟
وی اعلام کرد: شخصاً مطالعه ای در زمینه خصوصی سازی در اواخر سال 91 و اوایل 92 انجام داده ام که نتایج آن توسط اتاق بازرگانی منتشر شد. این نتایج نشان می‌دهد بیش از 100 میلیارد دلار ثروت ملی ایران در فرایند خصوصی سازی به نحوی، مالکیت آن از دولت به بیرون از آن منتقل شد و با وجود تأکید قانون اجرایی اصل 44 قانون اساسی که می گوید در جریان خصوصی، مالکیت بخش خصوصی باید افزایش یابد؛ از این 100 میلیارد دلار واگذاری، مالکیت بخش عمومی سهم بسیار اندکی داشت.
آخوندی توضیح داد: در خصوصی سازی روش ناکارآمد سهام عدالت که کسی در ناکارآمدی آن تردیدی ندارد از جمله آنها است. همچنین بقیه سهام دولتی به دستگاه های شبه دولتی و شبه خصوصی واگذار شد.
وی افزود: در بررسی 4 لایه مالکیتی خریداران سهام دولتی مشخص شد که حداکثر 4 درصد از آنچه که واگذار شده، واگذاری به بخش خصوصی بوده است. اینها نشان می‌دهد خصوصی سازی باید مورد بازنگری قرار گیرد و میزان مالکیت واگذار شده ثمره چند ده ها سال سرمایه گذاری دولت بوده است.
حراج گذاشتن سرمایه ملی در خصوصی سازی ایرانی
وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: فرآیند خصوصی سازی در ایران بیشتر شبیه حراج گذاشتن سرمایه ملی و تشکیل "دولت در سایه غیر پاسخگو" به مجلس و نهادهای نظارتی بوده است که این عامل یکی از ریشه های ناکارآمدی اقتصاد ایران است.
آخوندی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه باید ببینیم چرا بهره وری عوامل تولید و سرمایه در ایران دچار رکود شده است؟ با ذکر چند مثال در زمینه خصوصی سازی در حوزه راه وشهرسازی یادآور شد: حدود 15 سال است که خصوصی سازی در صنعت راه آهن انجام شده است. در دیدار با اعضای انجمن حمل و نقل ریلی پرسیدم در این سال‌هایی که بخش خصوصی در صنعت حمل ونقل ریلی فعالیت می کرده است، میزان سرمایه گذاری جدید توسط بخش خصوصی چقدر بوده است؟ که در خوشبینانه ترین حالت 300 میلیون دلار اعلام کردند که سالی حدود20 میلیون دلار می‌شود. این در حالی است که این میزان سرمایه گذاری، استهلاک صنعت راه آهن ایران را هم نمی تواند جبران کند.
وزیر راه وشهرسازی تصریح کرد: ما نرخ استهلاک صنعت راه آهن را هم در دهه گذشته در بخش‌های زیرساخت و ناوگان جبران نکرده ایم. این در حالی است که کشور دهه پرپولی را پشت سر گذاشته است.
تردد 127 هزار دستگاه کامیون و کشنده فرسوده
این عضو هیأت دولت با اشاره به فعالیت شرکت‌های خصوصی در حمل ونقل هوایی سوال کرد: در صنعت حمل ونقل هوایی با قیمت کل هواپیمای کشو رچند تا بوئینگ 747 می توان خرید؟ 18 شرکت هواپیمایی در کشور مشغول به کار هستند اما آنها در آغاز تولد پیر بوده اند. ایران گورستان هواپیماهای قدیمی شده است.
وی در ادامه به بخش حمل و نقل جاده ای اشاره کرد و گفت: 480 هزار کامیون و کشنده در جاده های ایران در حال حرکت است. 127 هزار دستگاه عمرشان بالای 25 سال است بر اساس مقررات، کامیون ها بعد از 10 سال فرسوده محسوب می شوند و کامیون فرسوده در هر 100 کیلومتر 56 تا 60 لیتر سوخت مصرف می کند. در حالی که کامیون‌های زیر 10 سال در هر 100 کیلومتر حدود 30 تا 32 لیتر سوخت مصرف می‌کند که این آمار نشان می‌دهد که این صنعت در حال فرسودگی است و اینها نشان می‌دهد که در حال حاضر از محل سرمایه ملی که از فروش نفت به دست می‌آید؛ هزینه ناکارآمدی صنعت کشور را می پردازیم.
آخوندی تاکید کرد: ما نیازمند بازخوانی جدی هستیم و مجبوریم فرایند خصوصی سازی را مورد بازنگری قرار دهیم.
اجماع حرفه‌ای برای عدم تکرار تجربه های غلط
وزیر راه و شهرسازی عامل دیگر در کاهش بهره‌وری نحوه شکل گیری پروژه ها در کشور دانست و ابراز داشت: حدود بیش از 50 هزار میلیارد تومان منابع نظام بانکی ایران به مسکن مهر تخصیص داده شد و در حال حاضر یکی از علل اصلی تنگنای مالی نحوه تخصیص این منابع است.
وی اشاره کرد: فارغ از مسائل سیاسی، مکان نامناسب، خدمات زیربنایی و روبنایی، روش های تأمین آب و فاضلاب، سیستم آموزشی و بهداشت و درمان، حمل و نقل از موضوعات مورد بحث در این طرح است. بازار هدف و مخاطب باید در طرح‌ها مورد توجه قرار گیرد.
آخوندی با اشاره به اینکه باید بررسی کرد که آیا هر طرحی کارآمدی نسبی دارد که این حجم از پول به آن تخصیص داده شود، تاکید کرد: ما به مویه کردن نمی توانیم کفایت کنیم. خطاهای بسیار بزرگ کشور را دچار تنگنای مالی کرده است و باید کالبدشکافی و بحث شود و جزئیات آن در نظام اداری ایران باید ثبت شود و جامعه ای که قدرت آموزش دیدن از تجربه ها را نداشته باشد نمی تواند رو به جلو باشد.
وی تصریح کرد: سودمندی کنفرانس‌ها وقتی مشخص می شود که جمع بندی از آن حاصل شود و اجماع حرفه‌ای برای عدم تکرار تجربه های غلط باید باشد.
فروش اوراق بدهی برای پرداخت مطالبات پیمانکاران
وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه یکی دیگر از مشکلات کشور بدهی دولت به پیمانکاران و تأمین کنندگان کالا و خدمات و نامشخص بودن میزان آن است، بیان داشت: اگرچه آمار رسمی در خصوص میزان بدهی دولت سرجمع به پیمانکاران و تأمین کنندگان کالا و خدمات و بدهی دولت به بانک ها و بانک مرکزی در دست نیست؛ اما ارقام تکان دهنده است.
وی اعلام کرد: در وزارت راه و شهرسازی صورت وضعیت های تأیید شده بدهی این وزراتخانه به پیمانکاران5000 میلیارد تومان است که وزارتخانه های دیگر نیز مثل نفت و نیرو نیز بدهی هایی دارند که اگر بدهی دولت به بانک ها و بانک مرکزی را محاسبه کنیم حتماً رقم بزرگی خواهد شد.
آخوندی اظهار کرد: میزان بدهی دولت به بنگاه ها نشان می دهد که بنگاه ها در وضعیت فلج کننده قرار دارند. دولت در لایحه خروج از رکود با فروش اوراق بدهی پیش بینی پرداخت مطالبات پیمانکاران را کرده است.
وی اعلام کرد: در سال گذشته 240 هزار میلیارد تومان منابع بانکی بوده است که از این مقدار تنها 120 هزار میلیارد تومان اعتبارت جدید بوده است که بقیه آن شامل تجدید قراردادها و استمهال تسهیلات است.
مشکلی با عنوان " نبود مدیریت دارایی دولت"
وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنانش در هشتمین کنفرانس حسابداران و مدیران مالی در سالن اجلاس سران بهره‌وری ناقص از دارایی‌های دولت و به عبارت دیگر نبود مدیریت دارایی دولت از مشکلات دیگر کشور دانست و توضیح داد: به عنوان مثال در حوزه زمین شهری، ما دارای دارایی های عظیمی هستیم و سازمان ملی زمین و مسکن نماینده دولت در تملک اراضی است. حال میزان نیاز به نقدینگی برای توسعه شهر بسیار کمتر از میزان سرمایه های موجود است. همین بحث را در مدیریت نفت، مدیریت راه ها و حاشیه راه ها و مدیریت راه آهن و ارزش اقتصادی ایستگاه های آن می توانید ببینید.
وی تاکید کرد: مدیریت دارایی یکی از حوزه های عمده مدیریت مالی است. من از شما تقاضا می کنم برای نظام مدیریت دارایی در حوزه دولت بتوانید کمک کنید و پیشنهاد عملیاتی بدهید.
وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: مطمئنم که از طریق مدیریت مالی در پس کرانه های بنادر می توانیم توسعه بزرگی داشته باشیم و در فرودگاه ها هم همینطور.
درآمد سرشار نفت کاهش سرمایه گذاری ملی
آخوندی در ابتدای سخنانش با اشاره به اینکه مدتها است که گفته می‌شود وضعیت اقتصادی کشور در رکود تورمی قرار دارد و هم اکنون در شرایط سخت رکود با تورم نسبتا بالا هستیم، بیان داشت: حدود شش هفته پیش بود که در همین سالن ( اجلاس سران) کنفرانس اقتصاد ایران برگزار شد که اصلی ترین مساله آن بررسی رکود در اقتصاد بود. در بیانه پایانی این کنفرانس تحلیل دوره‌های رونق، رکود و رشد اقتصاد ایران انجام شد و جمع بندی نهایی این کنفرانس می تواند برای ادامه بحث در دستور کار شما باشد.
وی اضافه کرد: در دوره قبل از انقلاب تا سال 1357، کشور میانگین رشد کشور حدود 10 درصد بود که با وقوع انقلاب و قرارگرفتن در شرایط جنگ رشد منفی شد و سپس بعد از جنگ به رشد بیش از 4 درصد داشتیم و در دوره اخیر رشد بیش از 2 درصد و در برخی سالهای اخیر هم رشد منفی داشته‌ایم.
آخوندی ابراز داشت: مدتها است که کشور رشد دو رقمی را تجربه نکرده‌ایم و رشد رشد در حد اقتصاد‌های کشورهای در حال توسعه که حدود 8 درصد بوده است را تجربه نکرده‌ایم. ضرورت رشد حدود 8 درصد مکرر مورد تاکید سیاستگذاران قرار گرفته است پس باید اندیشه‌ای برای رسیدن به این میزان رشد داشته باشیم.
این عضو هیأت دولت بیان کرد: مدتها است در کشور بهره وری سرمایه در وضعیت چندان مناسبی قرار ندارد. مشخصاً در دو دهه گذشته با وجود درآمد سرشار نفت شاهد توسعه سرمایه گذاری ملی نبودیم و آنچه هم شده است از بهره وری آن مطمئن نیستیم. همچنین مدتها است بهره وری کل عوامل تولید در ایران نرخ پایین دارد که به عوامل مختلف مربوط می‌شود. در تمام برنامه های گذشته تأکید سیاستگذاران ملی بر این بوده که افزایش رشد سرمایه داشته باشیم. حال باید یکبار دیگر بازنگری کنیم که چرا نرخ بهره وری پایین است؟
وی تصریح کرد: ایران دارای نیروی انسانی توانمند، منابع طبیعی قابل توجه و موقعیت جغرافیای مناسبی دارد که عدم رشد ما دلیلی بر ضرورت بازنگری در امور است.
وزیر راه وشهرسازی در پایان سخنانش در هشتمین کنفرانس حسابداران و مدیران مالی و پنجمین جایزه ملی مدیریت مالی ایران در سالن اجلاس سران تاکید کرد: ما به حسابداران و مدیران مالی امید زیاد داریم و چشم به پیشنهادات شما دوخته ایم زیرا که بنگاه داری به خاطر مدیریت مالی موفق است و شما می توانید راهکارهای لازم را برای رسیدن به موفقیت بدهید.