رییس کل بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی متناسب با شرایط کشور به منظور حرکت اقتصاد به سوی تحقق حماسه اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های موجود راهبردهایی را اندیشیده است.

ولی‌الله سیف در پیش خطبه‌های امروز نماز جمعه تهران در گزارشی پس از بیان کلیاتی درباره جایگاه و وظایف قانونی بانک مرکزی، به عنوان یکی از ارکان کلیدی سیاست گذاری، اجرا و نظارت بر امور اقتصاد کلان، به تبیین رویکردها در سال‌های اخیر و اقدامات انجام شده و در دست انجام جهت بهبود عملکرد بخش‌های پولی، اعتباری و ارزی کشور پرداخت.

وی با بیان این‌که بانک مرکزی در کنار اصلاح نرخ ارز و مهار تورم، کمک به تامین مالی سالم تولید را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده است گفت: بدون شک بالفعل کردن ظرفیت‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی یک مسوولیت عام و فرابخشی است اما بانک مرکزی خود را نسبت به تامین نیاز مالی دراین زمینه مسوول می‌داند همان اندازه که به ثبات ارز و کاهش تورم حساسیت خواهد داشت.

وی با بیان این‌که تاسیس بانک مرکزی در ایران به بیش از نیم قرن پیش برمی‌گردد، افزود: وظیفه این نهاد براساس مواد 10 و 11 قانون پولی و بانکی ، تنظیم و اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری، حفظ ارزش پول‌، موازنه پرداخت‌ها و تسهیل مبادلات بازرگانی و کمک به رشد اقتصادی، انتشار پول‌های رایج، نظارت بر بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری و تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی دارد.

رییس کل بانک مرکزی افزود: علاوه بر قانون پولی و بانکی بانک مرکزی در ایفای وظایف خود و ارزیابی عملکرد نظام بانکی براساس قانون عملیات بانکی بدون ربا عمل می‌کند که براساس این قانون که یکی از دستاوردهای افتخار آفرین نظام جمهوری اسلامی است و کشورمان نیز تنها کشوری است که کلیه فعالیت‌های پولی و عملیات بانکی خود را صرفا براساس اصول شرع انور و فقه امامی انجام می‌دهد.

وی اظهار کرد: با توجه به حرمت ربا در اسلام بانک مرکزی در سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی اهتمام زیادی صرف اصلاح نظام بانکی کرد و با رهنمودها و مشارکت فضلی، متخصصان و صاحب‌نظران امور فقهی حوزوی به ویژه آیت الله رضوانی قانون عملیات بانکی بدون ربا را تنظیم و پس از تصویب از ابتدای سال 63 اجرایی کرد.

سیف با بیان این‌که مهمترین هدف این قانون حذف ربا و ایجاد انطباق میان اصول و روح حاکم بر فعالیت‌های بانکی با قوانین شرع بوده گفت: با توجه به این که تنظیم و تدوین مقررات، طراحی نمونه قراردادها، تعریف ابزارهای مالی جدید و نظارت بر نحوه اجرا را و انجام عملیات بانکی نیازمند اخذ نقطه نظرات فقهی علاوه بر متخصصین رشته مربوطه است، شورای فقهی به عنوان یک نهاد مرجع برای انجام انطباق امور مربوطه با موازین شرع مقدس اسلام در بانک مرکزی تاسیس شد.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: هدف دیگر ترسیم نقشه راه به منظور حرکت از بانکداری بدون ربا به سوی اهداف متعالی بانکداری اسلامی است که قطعا در این راستا به ارشادات و راهنمایی‌های آیات عظام و فقهای گرانقدر نیازمند هستیم و بانک مرکزی مشتاقانه پذیرای انتقادات و پیشنهادات تکمیلی از ناحیه کلیه صاحب‌نظران دراین زمینه است.

سیف با بیان این‌که بانک مرکزی مرجع عام ناظر بر عملیات بخش بانکی داخلی است، گفت: بر این اساس کلیه مقررات، ضوابط و بخش نامه‌های ناظر بر چگونگی تعامل بانک‌ها با مشتریان و دستگاه‌های دولتی توسط این بانک تهیه و ابلاغ می‌شود.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به این‌که نخستین اقدام بانک مرکزی بعد از انقلاب اسلامی سامان بخشی به وضعیت بحرانی بانک‌های کشور بوده است گفت: تعدد و وضعیت نابه‌سامان بانک ها در آن زمان سبب شد بانک مرکزی به منظور اجتناب از هرج و مرج و بی اعتمادی به نظام پولی نسبت به ادغام و سازمان‌دهی جدید نظام بانکی متناسب با شرایط روز اقدام کند.

وی گفت:‌ بر این اساس ثبات و اعتماد عمومی به نظام بانکی تقویت شد و باعث مباهات است که ایران اسلامی جزو سه کشوری است که قانون عملیات بانکی مبتنی بر موازین اسلامی را تصویب کرده و به مرحله اجرا در آورده است و تنها کشوری است که نظام پولی خودش را به طور کامل براساس آموزه‌های دینی و عقود اسلامی اداره می‌کند.

سیف خاطرنشان کرد: صرف نظر از برخی انتقادات اجرایی، روح حاکم بر عملیات و مجموعه فعالیت‌های بانکی از اصول اسلامی تبعیت می‌کند و بدیهی است با گذشت زمان و پیدایش تحولات جدید نیازهای این حوزه تغییر کرده و یا ابزارهای مالی جدیدی را اقتضا می‌کند.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: بانک مرکزی تلاش می‌کند با تقید کامل نسبت به اصول دین این چارچوب‌ها را بازبینی کرده و حسب نیاز اصلاحاتی را در آنها اعمال کند.

وی با بیان این‌که یکی از افتخارات بانک مرکزی کمک به تامین نیازهای مالی در جنگ تحمیلی و قرار دادن تمام توان خود برای مدیریت اقتصاد در آن شرایط دشوار و هجمه‌های اقتصادی دشمنان بوده است گفت: در آن دوره بانک مرکزی و نظام بانکی نقش موثر و سازنده‌ای را در حفظ پایداری اقتصاد و تحقق اهداف اقتصادی نظام ایفا کرد. علاوه بر آن بانک مرکزی یکی از ارکان اصلی در سازندگی و خروج اقتصاد از تعادل نسبی سطح پایین و رشد نامکفی دوره جنگ تحمیلی بود که در آن شرایط از تمام امکانات و اعتبار خود به منظور تحریک اقتصاد و افزایش بهره برداری از ظرفیت‌های موجود تولیدی استفاده کرد.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد:‌رویکرد مشارکت موثر در تحقق برنامه‌های اقتصادی دولت کماکان و همواره ادامه دارد و بانک مرکزی به سبب بر عهده داشتن جایگاه بانک دولت همواره به تامین مالی اقتصاد کمک کرده و نقش بی بدیلی در اجرای طرح‌های عظیم توسعه‌ای بر عهده داشته است.

سیف خاطرنشان کرد: تامین اعتبار لازم برای اجرای پروژه‌های بزرگ از طریق انتشار اوراق مشارکت، اوراق گواهی سپرده، صکوک، اعطای خط اعتباری و سایر تسهیلات ممکن از جمله مهمترین سیاست‌های اعتباری و ارزی بانک مرکزی بوده است همچنین اعطای تسهیلات به خسارت‌دیدگان ناشی از خشکسالی و تامین گسترده اعتبارات ترجیحی و غیر ترجیحی که برای بخش کشاورزی مورد نیاز بوده است و همچنین مشارکت در تدوین و تامین اعتبارات مورد نیاز به منظور اجرای طرح‌های کوچک و بزرگ اشتغالزا و کارآفرین و همچنین الزام بانک‌ها به تفکیک منابع قرض الحسنه از سایر منابع به منظور اطمینان از مصرف کل منابع قرض الحسنه جمع‌آوری شده و استفاده از آن‌ها در مصارف مجاز تعیین شده از دیگر فعالیت‌های بانک مرکزی است.

سیف همچنین به ایجاد سامانه تسهیلات قرض الحسنه وام ازدواج اشاره کرد و گفت: تاکنون از این طریق پنج میلیون فقره تسهیلات ازدواج به مبلغ کلی 125 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است. همچنین تامین اعتبارات جایگزینی خودروهای فرسوده و اعطای تسهیلات خرید خودرو برای جانبازان و همچنین تامین اعتبارات لازم برای بازسازی مناطق آسیب دیده از بلایای طبیعی و همچنین مسکن جانبازان، آزادگان و خانواده‌های شهدا و مسکن مهر جزو فعالیت‌های بانک مرکزی بوده است.

وی از دیگر فعالیت‌های بانک متبوعش را تامین اعتبارات لازم و یا استمهال بدهی مربوط به ایجاد مسکن روستایی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، تامین مسکن ایثارگران و نخبگان کشور اشاره کرد و گفت: همچنین برنامه ریزی برای خروج از نظام چندگانه ارزی در نیمه دوم دهه 70 که منجر به ناهنجاری و عدم شفافیت در اقتصاد شده بود جزو برنامه‌های اجرایی شده بانک مرکزی بوده است.

رییس کل بانک مرکزی نهادسازی در بازارهای پول و ارز به منظور بهبود عملکرد و تضمین این بازار را از جمله اقدامات مثبت این بانک ناظر عنوان کرد و گفت: بانک مرکزی بسترهای مناسبی برای خدمت‌رسانی موثر فراهم کرد براین اساس شفافیت و تمرکز بر انجام قوانین بسیاری از موانع را تسهیل کرد در همین راستا اعطای مجوز تاسیس بانک خصوصی و همچنین بخشیدن قسمتی از سهام بانک‌های دولتی جهت اجرای اصل 44 قانون اساسی صورت گرفت.

سیف افزود: بانک مرکزی به عنوان یک مقام سیاست‌گذار و ناظر بر وضعیت پولی کشور در دهه اخیر بخش قابل توجهی از فرآیندهای خود را بر روی حفظ تعادل بازار ارز و کنترل آن قرار داده است و متناسب با تشدید تحریم‌ها و هدف قرار گرفتن ابزارهای پولی و مالی توانست اقدامات خوبی را انجام دهد و در کنار آن با هدف استفاده از تکنولوژی روز دنیا در جهت کاهش تخلفات بانکی قدم برداشت.

وی با بیان این‌که همزمان با تشدید تحریم‌ها و کاهش درآمدهای ارزی، حفظ ثبات اقتصاد کلان و همچنین ایجاد آرامش در بازار اهمیت زیادی پیدا کرد گفت:‌در این شرایط بانک مرکزی با تامین ارز مورد نیاز برای کالاهای اساسی و نیازهای عمومی مردم و همچنین دارو تلاش کرد تا کنترلی بر شتاب تورم داشته باشد. در همین راستا مرکز مبادلات ارزی به منظور بهبود فضای ارز کشور و همچنین کاهش سفته بازی‌ها راه اندازی شد.

رییس کل بانک مرکزی از دیگر اقدامات بانک مرکزی را حمایت از فضای کسب و کار و تولید عنوان کرد و گفت: هر چند شرایطی به وجود آمد که تامین نقدینگی برای واحدهای تولیدی مشکل بود اما بانک مرکزی به اعطای تسهیلات برای تولید همچنان ادامه داد و متناسب با اقتضائات روز و با هدف روان‌سازی و نجات و حمایت از تولید به تامین مالی این واحدها پرداخت.

سیف از دیگر اقدامات بانک مرکزی را اصلاح ضوابط مربوط به ممنوع الخروج شدن بدهکاران بانکی عنوان کرد و گفت: وصول مطالبات بانکی ضمن این که برخی مشکلات را برطرف می کند موجب تسهیل در روند اعطای تسهیلات به بخش تولید خواهد شد و همین امر نیز موجب کاهش تورم می‌شود.

وی به گسترش فعالیت‌های الکترونیکی بانکی اشاره کرد و گفت: با راه اندازی سامانه‌های مختلف در حوزه بانکداری الکترونیک علاوه بر افزایش تعداد ابزارهای پرداخت و افزایش تعداد تراکنش‌ها حجم مبادلات الکترونیکی به میزان زیادی افزایش یافته است که موجب توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های الکترونیکی درکشور شده است و درحال حاضر کشور ما در مقایسه با کشورهای همسایه در این زمینه وضعیت مطلوبی دارد.

رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد که تحقق دولت الکترونیک مستلزم ایجاد سازوکارهای لازم به منظور پرداخت‌های الکترونیکی و استفاده اقشار مردم از آن خواهد بود که در این راستا تعداد کارت‌های الکترونیکی دستگاه‌های خودپرداز، پایانه‌های فروش و شبکه بانکی کشور در سال‌های اخیر روند رشد قابل توجهی را طی کرده‌اند. در معاملات الکترونیکی نیز رشد چشمگیری داشته‌ایم. همچنین یکی از فعالیت‌ها در این زمینه پرداخت الکترونیکی و همزمان یارانه‌ها در راستای اجرای فاز اول هدفمندی‌ بوده است که تعداد زیادی تراکنش را به همراه داشته است.

سیف ارائه آمارها و گردآوری اطلاعات را از دیگر فعالیت‌های بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: این کار به صورت مستمر در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته و روند فعالیت‌ها را به صورت کامل مورد بررسی قرار می‌دهد و موجب خواهد شد تا چگونگی کاهش و یا افزایش تدریجی قیمت‌ها و تاثیر آن بر تورم را به دست آوریم.

وی گفت: مهمترین دستاورد بانک مرکزی طی ماه‌های اخیر هدایت اقتصاد کشور به سمت کاهش تدریجی تورم بوده است و انتظار داریم در آینده با ایجاد فضای تولید و آرامش در جامعه این روند کاهش تورم ادامه یابد.

سیف با بیان این‌که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در بازار ارز نیز آرامشی ایجاد شد، گفت: با تدابیر اندیشیده شده برای نرخ ارز بخش عمده فعالیت‌های سفته بازی از آن خارج شد. حتی این مساله به تصمیم گیری فعالان اقتصادی و بررسی هزینه‌ و فایده ضرورت‌های تولیدی منجر شد و همه به این نظر رسیدند که نقدینگی به سمت تولید برود تا افزایشی در این عرصه داشته باشیم.بر همین اساس با کاهش و رسیدن به ثبات در قیمت ارز تورم نیز به صورت نقطه به نقطه کاهش یافته است.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به میزان تورم در خرداد ماه گفت: پس از انتخابات تورم به صورت نقطه به نقطه رو به افول گذاشت و این روند همچنان ادامه دارد به نحوی که بهای بسیاری از اقلام و کالاها در آبان ماه 92 نسبت به سال گذشته 29.6 درصد کاهش داشته است و مجموعه شاخص بها نشان می‌دهد که در ماه‌های آتی نیز این مسیر کاهشی ادامه خواهد داشت و به دنبال آن فشار تورمی رو به کمرنگ‌تر شدن خواهد رفت.

وی افزود: همچنین آمارها نشان می دهد شتاب قیمت در برخی از اقلام خوراکی و آشامیدنی به نحو محسوسی کاهش یافته است و با توجه به این که این اقلام خوراکی بخش زیادی از سبد قشر کم درآمد را به خود اختصاص می‌دهد با کاهش آن شدت احساس تورم برای این قشر کمتر خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی کاهش نوسانات نرخ ارز و برقراری نسبی ثبات در آن را از دستاوردهای دولت یازدهم عنوان کرد و گفت: بررسی روند نرخ ارز و کاهش تدریجی و منطقی آن به همراه کاهش تحریم‌ها این نوید را می‌دهد که در نرخ ارز ثبات و کاهش نسبی دیگری طی ماه‌های آتی داشته باشیم و همین امر نیز موجب تقویت پول ملی کشور خواهد شد.

سیف تاکید کرد که بانک مرکزی کماکان خود را نسبت به تامین کالاهای اساسی و ایجاد وضعیت مطلوب متعهد می‌داند به همین منظور برای حفظ بازار و عدم شکل گیری سفته بازی راهکارهایی را اندیشیده است.همچنین کماکان یکی از نقاط اهتمام بانک مرکزی در راستای اتخاذ راهبرد اقتصاد مقاومتی و حفظ شرایط کشور و مدیریت اقتصاد کلان در کلیه شرایط است. در همین راستا زمینه سازی برای بازگشت به نرخ ارز یکسان و تثبیت آن در برنامه‌های میان مدت بانک مرکزی قرار گرفته است.

وی «تسهیل فضای مراودات بانکی» و «رفع مقررات زائد و دست و پاگیر» را از دیگر اقدامات دور جدید بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: بانک مرکزی متناسب با شرایط کشور برای سیاست پولی و بانکی و به منظور حرکت اقتصاد به سوی تحقق حماسه اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های بلااستفاده راهبردهایی را اندیشیده است. در کنار آن رعایت انعطاف و شفافیت یک اصل مهم برای بانک مرکزی در آینده خواهد بود.

رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: اصلاح نظام تامین مالی و افزایش سهم ابزارهایی که بار تورمی جدیدی ایجاد نمی‌کند مانند بازار سرمایه و عقود اسلامی، مهمترین راهکارهای سالم سازی فضای تولید و بهبود عملکرد بنگاه‌ها است بنابراین در تلاش هستیم تا با وزارت راه و شهرسازی شیوه هایی را برای تکمیل طرح مسکن مهر شناسایی کرده و به اجرایی و تکمیل این طرح‌ها اقدام کنیم.

سیف خاطرنشان کرد که بانک مرکزی در راستای ایفای وظایف قانونی خود و کمک به رشد تولید و تامین مالی حدود 50 طرح عظیم اقتصاد عمرانی را در عرصه‌های مختلف پشتیبانی کرده است و در دست اقدام دارد. همچنین در آینده نزدیک در بسیاری از پروژه‌های عظیم ملی مانند فولاد، پتروشیمی، آب، نیرو و زهکشی که به دلیل کمبود بودجه متوقف شده بود شرکت خواهیم کرد و به زودی مجددا فعال خواهد شد.

وی افزود: همچنین بانک مرکزی برای بهبود تامین مالی فعالیت‌های ساختمانی و رونق بخشیدن به این بخش طرح‌های پیشنهادی دارند تا ضمن ملاحظه قدرت خرید مصرف‌کننده‌ها، در بخش ساخت و ساز نیز رونق ایجاد شود.

رییس کل بانک مرکزی با بیان این‌که مسکن مهر توسط بانک مسکن تامین مالی شده است، گفت: بانک مرکزی ضمن حمایت از ایفای نقش موثر این بانک تلاش می‌کند تا با رفع موانع بر کارآمدی این حوزه بیفزاید.

منبع: ایسنا