دکتر ولی الله سیف - رییس کل بانک مرکزی - در نخستین کنگره سالانه حسابرسان داخلی ایران با موضوع «حرفه‌ای شدن حسابرسی داخلی الزامات و چالش‌ها» با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: بانک‌ها پیشگام حمایت مالی از پژوهش‌های حسابرسی داخلی و انتشار کتاب با همکاری انجمن بوده‌اند و امیدواریم با توسعه حسابرسی داخلی در بانک‌ها، تربیت نیروی انسانی شایسته و افزایش دانش فنی حسابرسی، شاهد ارتقاء و افزایش سلامت و ثبات بانک‌ها باشیم.

سیف خاطر نشان کرد: با توجه به نقش مهم بانک‌ها در واسطه گری مالی، استعداد زیاد آنها در اثرپذیری از مشکلات بالقوه ناشی از حاکمیت شرکتی ناکارآمد و لزوم صیانت از وجوه سپرده گذاران، موضوع حاکمیت شرکتی از اهمیت فراوانی برای نظام مالی برخوردار است.

وی با تاکید بر بهره‌گیری از روش های موثر حاکمیت شرکتی برای جلب اعتماد عمومی به نظام بانکی، افزود: حاکمیت شرکتی ضعیف ممکن است به ورشکستگی های بانکی و از دست رفتن اعتماد بازارها نسبت به توانایی یک بانک در مدیریت مناسب دارایی ها و بدهی ها منجر شود.

رییس شورای پول و اعتبار حاکمیت شرکتی قوی در شرکت‌ها و بانک‌ها را مهم‌ترین ابزار جلوگیری از فساد برشمرد و گفت : مطالعات صورت گرفته نشان می دهد با ضعف حاکمیت شرکتی، فساد مالی افزایش یافته و به دنبال آن سرمایه‌گذاری مستقیم داخلی و خارجی تنزل، مخارج دولت افزایش و رشد اقتصادی کاهش می‌یابد.

نقش حاکمیت شرکتی در سلامت بانکی

سیف همچنین کنترل داخلی مناسب و کارآمد را بخشی از حاکمیت شرکتی و حسابرسی داخلی را کامل کننده آن دانست و اضافه کرد: مکانیزم های حاکمیت شرکتی نظیر کمیته های ریسک و حسابرسی و استفاده از حسابرسان داخلی و مستقل، منجر به گزارشگری صحیح و شفاف رویدادهای مالی، دسترسی سهام داران جزء به اطلاعات مهم مالی و نظارت بر عملکرد مدیریت اجرائی بانکها می شود.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: پاسخگویی به عنوان یکی از اهداف کلیدی و جوهره حاکمیت شرکتی؛ موجب مسئولیت پذیری و شفافیت گزارش مدیران بانک در قبال نحوه ارائه عملکرد خود به سهامداران، مشتریان، کارکنان، دولت، مقامات ناظر و بانک مرکزی شده و نقش قابل توجهی در کارآمدی و سلامت نظام بانکی ایفا خواهد کرد.

ضرورت استقرار حسابرسی داخلی از دید نظارت بانکی

وی در خصوص ضرورت استقرار حسابرسی داخلی عنوان کرد: تحولات اخیر نظام بانکی، وقوع بحران مالی جهانی و ورشکستگی تعداد زیادی از بانکها، ضرورت نظارت محتاطانه در سیستم مالی را به منظور حفظ ثبات و اطمینان صد چندان ساخته است.

رییس کل بانک مرکزی نظارت بانکی موثر را پیش شرط‌ اساسی جلوگیری از بحران مالی و اطمینان از صحت عملکرد نظام اقتصادی کشور دانست و افزود: هدف اصلی نظارت بانکی، حفظ ثبات نظام مالی و افزایش اعتماد به آن از طریق کاهش ریسک برای سپرده‌گذاران و سایر اعتباردهندگان است. نظارت درصدد است اطمینان یابد بانک‌ها و موسسات اعتباری به شیوه‌ای ایمن و صحیح عمل نموده و در مقابله با ریسک‌های فراروی خود، از سرمایه و ذخایر کافی برخوردارند.

رییس شورای پول و اعتبار با اشاره به این که بانک مرکزی به موجب بند ”ب“ ماده 11 قانون پولی و بانکی کشور ، وظیفه نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری را برعهده دارد، تاکید کرد: بانک مرکزی از اواخر دهه هفتاد شمسی و با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای مراکز و مجامع حرفه‌ای و تخصصی، رویکرد ”نظارت مبتنی بر ریسک“ را به عنوان راهبرد اصلی نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور برگزید و ضمن تجدید ساختار سازمانی حوزه نظارت بر بانک‌ها، تدوین مقررات احتیاطی، تعمیق و گسترش ادبیات نوین بانکی در کشور را نیز سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داد.

سیف مهمترین ساز و کار مورد نیاز نظارت اثربخش و کارآی سازمانها به خصوص بانک ها و نهادهای مالی را ” کنترل های داخلی“ خواند و اضافه کرد: کمیته نظارت بانکی بال نیز در بسیاری از اسناد خود، استقرار یک نظام توانمند کنترل داخلی را لازمه مدیریت اثربخش و کارآی بانک ها و موسسات مالی دانسته است.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: تجزیه و تحلیل‌های این کمیته نشان داد سیستم کنترل داخلی ناکافی دلیل اصلی آن زیان‌ها بوده است. در نتیجه، حسابرسی داخلی و حسابرسی مستقل مکفی را برجسته ساخته و آن را در کنار داشتن مدیریتی با تجربه و واجد شرایط الزامی می‌داند.

وی افزود: کمیته بال توصیه کرده است نظارت بانکی، توجه خود را بیشتر بر تقویت سیستم کنترل‌های داخلی و ارزیابی مستمر اثربخشی آنها متمرکز سازد.

اهداف و نقش نظام کنترل داخلی

کنترل‌های داخلی مکانیزمی است که به واسطه آن گردانندگان سازمان‌ها اطمینان می‌ یابند عملیات و فعالیت‌ها در زمینه دستیابی به اهداف سازمانی به درستی انجام می‌شود و اگر انحرافی نسبت به بایدها و نبایدهای مؤسسه وجود داشته باشد به موقع کشف و اصلاح می‌شوند.

رییس کل بانک مرکزی با بیان تفکیک ناپذیری کنترل داخلی از فرایند اجرا ، تصریح کرد: گردانندگان سازمان‌ها باید اجرای صحیح سیاست‌ها را پایش کنند و بین منافع ذی‌نفعان اصلی سازمان یعنی مالکان، مدیران و کارکنان تعادل برقرار نمایند. به همین دلیل کنترل‌های داخلی، در سازمانهای بانکی اهمیت به مراتب بیشتری پیدا می‌کند.

وی تاکید کرد: حتی زمانی که سیاست‌گذار، مجری سیاست‌ها باشد نیز کنترل‌های داخلی الزامی است و از خطاهای غیرعمدی جلوگیری می‌کند.

اهمیت حسابرسی داخلی بانک ها برای بانک مرکزی

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به افزایش محسوس تعداد بانک ها و موسسات اعتباری در سال های اخیر و اهمیت نظارت بر آنها گفت: افزایش چشمگیر تعداد بانک ها و موسسات اعتباری در سال های اخیر، پایش مستمر آنها به ویژه کنترل کیفیت مدیریت ریسک، استقرار نظام کنترل های داخلی قوی و حسابرسی داخلی آنها را بیش از پیش الزامی ساخته است.

سیف افزود: از دو سال قبل، بانک مرکزی استقرار واحد تطبیق در بانک ها را الزامی ساخت و این امر تنها در مورد رعایت قوانین و مقررات می تواند اطمینان دهد.

وی خاطرنشان کرد: به منظور برقراری حاکمیت شرکتی و اجرای صحیح مدیریت ریسک لازم است بانک‌ها علاوه بر واحد بازرسی، بخش مستقلی نیز برای حسابرسی داخلی با کارکردهای نوین راه‌اندازی کنند.

وی ارزیابی عملکرد واحد حسابرسی داخلی بانک ها توسط بازرسان بانک مرکزی را الزامی عنوان و تاکید کرد: در این صورت است که می توان نظارت کافی و موثر بر عملکرد تمامی بانک ها و موسسات اعتباری اعمال کرد.

منبع: ایسنا