یافته‌های پژوهشی، اثر تورمی طرح اصلاح یارانه را برآورد کرد. چهار مرکز پژوهشی شامل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، مرکز آمار و موسسه پژوهش برنامه‌ریزی اعلام کرده‌اند اثر تورمی طرح اصلاح یارانه‌ها زیر ۱۰درصد خواهد بود. به گفته تحلیلگران، این اثر تورمی در کوتاه‌مدت است؛ درحالی‌که در بلندمدت این اضافه تورم می‌تواند با مهار رشد پایه پولی جبران شود.

تورم یارانه‌ای: زیر 10 درصد

اولین روایت از میزان تورم طرح اصلاح یارانه‌ها، ارائه شد. بر اساس آمار تعدادی از مراکز پژوهشی، اثر تورمی طرح اصلاح یارانه‌ها زیر ۱۰درصد خواهد بود. در حال حاضر، نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین ۶/ ۳۵درصد بوده که در نتیجه احتمالا اثر این سیاست، نرخ تورم را حداکثر تا سطح ۴۴درصد بالا خواهد برد. پس از اعلام ستاد تنظیم بازار در روزهای گذشته مبلغ کمک معیشتی واریزشده یک نوبت، قابل برداشت شده است. اما با وجود قابل برداشت بودن نوبت ابتدایی یارانه همچنان ابهاماتی درباره شیوه شناسایی جایگاه افراد در دهک‌‌های درآمدی و تاثیر نقدینگی بر تورم وجود دارد. در این خصوص حجت عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و محمدرضا فرزین، رئیس شورای هماهنگی بانک‌‌های دولتی درباره سیستم‌‌های شناسایی دهک‌‌های درآمدی افراد و تاثیرات یارانه حمایتی بر تورم توضیحاتی را ارائه دادند.

شاخص‌های شناسایی دهک‌ها

 پس از اصلاح یارانه نقدی، برخی مسوولان توضیحاتی درباره اثر تورمی و معیارهای شناسایی افراد ثروتمند ارائه کردند. محمدرضا فرزین با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه‌‌ خبری درباره شناسایی جایگاه افراد در دهک‌‌های درآمدی گفت: از ۱۰سال قبل دهک‌‌بندی شروع شده و قرار بود یارانه گروه‌های پردرآمد داده نشود؛ اما شناسایی آنها سخت بود. بهترین روش شناسایی با معیار PIT و نظام مالیاتی شخصی است؛ اما چون در کشور ما این روش مالیاتی وجود ندارد از روش پراکسی مینتکس استفاده شده است. منطق پراکسی مینتکس می‌‌گوید: باید شاخص‌‌های مختلف دارای وزن مختلف باشند و تنها درآمد افراد ملاک نیست، بلکه میزان درآمد افراد طی پنج سال گذشته بررسی می‌‌شود.

 او درخصوص معیارهای شناسایی افراد توضیح داد سامانه رفاهی چهار روش برای شناسایی افراد در نظر گرفته شده؛ یکی درآمد ثابت افراد که یا حقوق‌بگیر دولت یا حقوق‌بگیر تامین اجتماعی هستند، دوم ارزش خودرو، سوم میزان خرید از سیستم شاپرکی و چهار حساب بانکی افراد است. هریک از شاخص‌‌های درآمدی برای دهک بندی وزن خاصی دارند و باید مردم به سامانه مراجعه کنند و آخرین به‌‌روزرسانی سامانه وزارت رفاه در اردیبهشت سال جاری بوده است. وزیر کار نیز در این مورد توضیحاتی را ارائه داده است. بر اساس گفته‌های عبدالملکی، شاخص‌‌هایی از جمله گردش حساب، حقوق، سود سهام و سود حساب، خودرو، سفرهای خارجی و سایر موارد برای دهک‌بندی یارانه‌ها در نظر گرفته شده است. همچنین درباره بازه زمانی معیارها نیز توضیح داد: برای اینکه تحولات مقطعی در زندگی افراد و جابه‌‌جایی دهک‌‌ها موثر نباشد در دوره سه تا پنج‌‌ساله دهک بندی‌‌ها مورد توجه قرار گرفته و حساب می‌‌شود. به‌عنوان مثال فردی خانه خریده و فروخته است که این جزو دارایی حساب نمی‌‌شود. برای اینکه دهک‌بندی‌‌ها درگیر نوسانات نشود، شاخص‌‌ها در دوره سه تا پنج‌‌ساله در فرمولی دقیق ضریب‌‌بندی می‌‌شود.

چه تعداد خانوار یارانه می‌‌گیرند؟

فرزین درباره تعداد دریافت‌کنندگان یارانه حمایتی گفته است: جمعیت کشور طبق آمار ۳/ ۸۵ میلیون نفر هستند که از این تعداد ۷۸‌میلیون نفر یارانه ماهانه و معیشتی دریافت می‌کردند. در اصلاح جدید دهک دهم پردرآمدی شناسایی و حذف شدند و ۹ دهک یارانه دریافت می‌‌کنند. در حال حاضر ۷۲‌میلیون نفر کمک معیشتی جدید دریافت کردند و بخشی از دهک ۹ نیز یارانه دریافت نمی‌کنند.

 همچنین او افزود: براساس اعلام دولت دهک دهم پردرآمدی حذف شده است و برای سه دهک پایین درآمدی ماهانه ۴۰۰هزار و برای ۶دهک بقیه ۳۰۰هزار تومان کمک معیشتی پرداخت می‌‌شود. عبدالملکی درباره تعداد جاماندگان نیز گفته است: هفت‌ونیم میلیون نفر یارانه نمی‌‌گرفتند که بخشی از آن افراد متمکن بودند. اکنون فرض می‌‌کنیم ۵میلیون نفر مستحق هستند و این افراد می‌‌توانند در سامانه هدفمندی یارانه‌ها که اعلام می‌‌شود، ثبت‌‌نام کنند و فرآیندی طول می‌‌کشد تا بررسی و ارزیابی شود.

افزایش شعله تورم

بسیاری معتقدند افزایش قیمت کالاهای اساسی و نقدینگی که تحت عنوان یارانه حمایتی وارد بازار شده است، می‌تواند تورم را شعله‌‌ور کند. رئیس شورای هماهنگی بانک‌‌های دولتی درباره تاثیرات تورم ناشی از طرح اصلاح یارانه‌ها نیز اظهارنظر کرده است. او معتقد است که بر اساس مطالعه چهار مرکز پژوهشی، تورم ناشی از طرح اصلاح یارانه‌ها کمتر از ۱۰درصد خواهد بود. او درباره اثر تورمی کمک معیشتی بیان کرد: در روستاها ۶۰ درصد هزینه خانوار را کمک معیشتی تشکیل می‌‌دهد و قرار نیست یک طرح کل مسائل کشور را حل کند. همچنین وی درباره اساس پیش‌بینی اثر تورمی گفت: چهار مرکز پژوهشی شامل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، مرکز آمار و موسسه پژوهش برنامه‌‌ریزی اعلام کرده‌‌اند اثر تورمی طرح اصلاح یارانه‌ها زیر ۱۰درصد خواهد بود، برخی گفته‌‌اند ۸/ ۷درصد و برخی ۱/ ۸درصد اعلام کرده‌‌اند. در حال حاضر تورم فروردین نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۶/ ۳۵درصد است.اگر تاثیر افزایش میزان یارانه را حدود ۸درصد در نظر بگیریم، تورم نقطه به نقطه ماه‌های آینده می‌‌تواند به نزدیک ۴۴درصد برسد.

تخصیص کالا برگ مشخص است؟

با وجود واریز دو نوبت یارانه، ازآنجاکه صحبت‌هایی درباره کالابرگ یا نوعی کوپن مطرح می‌‌شود، ابهاماتی درباره چگونگی ادامه دادن این روند وجود دارد. در روزهای گذشته مسعود میرکاظمی درباره نحوه استفاده از مبلغ واریزی اعلام کرد که پس از اعلام دولت، محدودیتی برای چگونگی استفاده از این مبالغ برای خانوارها وجود ندارد. اما پس از آنکه بستر ارائه کالا برگ الکترونیکی فراهم شود، استفاده از مبالغ واریزی محدود به خرید کالاهای خاصی مانند مرغ خواهد بود. رئیس شورای هماهنگی بانک‌‌های دولتی نیز در پاسخ به پرسش امکان حذف یارانه نقدی در صورت ارائه کالابرگ الکترونیکی گفت: بستگی دارد که چقدر کالا مشمول کالابرگ الکترونیکی شود. سامانه اول درباره نان خواهد بود که دولت دنبال راه‌‌اندازی آن است و اگر به درستی اجرا شود، بخشی از منابع برای نان اختصاص می‌‌یابد.

زمان اعتراض به یارانه از امروز

پس از اعلام واریز یارانه حمایتی بر اساس دهک‌‌بندی اعلام‌شده، بسیاری از مردم به جایگاه خود در دهک‌‌های درآمدی اعتراض داشتند. این به آن معنا است که بر اساس معیارهای وزارت رفاه بسیاری در دهک دهم درآمدی قرار گرفته و یارانه به حسابشان واریز نشده است. عبدالملکی درباره راه‌های اعتراض به جایگاه در دهک‌‌بندی‌‌ها گفته است: کسانی که تا فروردین‌‌ماه یارانه می‌‌گرفتند و اکنون یارانه نگرفته‌‌اند، می‌‌توانند اعتراض کنند و افراد دیگری که به هر دلیل یارانه دریافت نمی‌‌کردند از قبل و به هر دلیلی قطع شده بود، می‌‌توانند بعد از تکمیل سامانه هدفمندی یارانه‌ها به آن مراجعه کنند. به محض اینکه فردی وارد سامانه ثبت شکایات یارانه معیشتی می‌‌شود، اعتراض او ثبت خواهد شد. وی افزود: برای ثبت اعتراض به دهک‌بندی یارانه‌ها، فقط کافی است وارد سامانه وزارت رفاه به آدرس hemayat.mcls.gov.ir شوید و اطلاعات خود را بارگذاری کنید. افراد معترض به دهک‌بندی یارانه در سامانه حمایت می‌‌بینند که به چه علت و شاخص‌‌هایی دهک‌‌بندی فرد تغییر کرده است. در همین رابطه پیامکی برای همه کسانی که در قبل یارانه می‌‌گرفتند و اکنون قطع شده ارسال شده است تا وارد سامانه حمایت شوند. او تاکید کرد: از امروز تا ۳ ماه آینده فرصت ثبت در سامانه را دارند و اگر مستحق دریافت یارانه باشند به آنها یارانه پرداخت می‌‌شود. یارانه‌ها در حساب‌‌های دولتی موجود است و تقریبا برای ۷۸ تا ۷۹ میلیون نفر در نظر گرفته شده است. همچنین درباره معیارهای عدم دریافت یارانه نیز توضیح داده است: یکی از شاخص‌‌ها سفرهای خارجی بوده است که کاری بوده است. از این رو افراد می‌‌توانند در سامانه اعتراض را ثبت کنند و بعد از بررسی و ارائه مستندات، مورد رسیدگی می‌‌شود.

منبع: دنیای اقتصاد