روز سرنوشت در مذاكرات مسكو
دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 دیروز در مسکو با برگزاری دو نشست در دو نوبت صبح و عصر آغاز شد. قرار است این مذاکرات امروز نیز به سرپرستی سعید جلیلی و کاترین اشتون پی گرفته شود.
علی باقری، معاون دبیر شورای‌عالی امنیت ملی پس از پایان گفتوگوهای دیروز در جمع خبرنگاران گفت: در نشست‌های روز دوشنبه ایران بار دیگر پیشنهادهاي پنج‌گانه خود را برای 1+5 تشریح کرد و نقدهای خود به پیشنهادهای این گروه را نيز به طور منطقی به آنها ارائه کرد. خانم اشتون نیز به نمایندگی از 1+5 از ایران فرصت خواست تا قبل از نشست سه شنبه در گروه یادشده درباره این دو موضوع تامل و موضع خود را درباره آنها اعلام كنند.
باقری خاطرنشان کرد: در گام‌های متقابلی که ما مطرح کردیم حق غنی‌سازی ایران به عنوان عضو مسوول ان.پی.تی مورد تاکید قرار گرفت، همین طور اقدامات شفاف‌ساز و اعتمادساز طرف مقابل و اقدامات همکاری‌جویانه‌ای که دو طرف می‌توانند هم در عرصه هسته‌ای و غیرهسته‌ای انجام دهند.
معاون سعید جلیلی با بیان اینکه صبح و عصر دو گفت‌‌وگوی جدی و سازنده را با طرف مقابل برگزار کردیم، خاطرنشان کرد: در عرصه‌های مختلف چه در بیان پیشنهادهایمان و چه در نقد پیشنهاد طرف مقابل، دقیقا در چارچوب معیارهای قانونی صحبت کردیم.
اين تنها گزارش رسمي از مذاكرات روز گذشته در مسكو است، اما علاوه بر اين و در گزارش‌هاي غيررسمي، «به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی اورانیوم» و «تعلیق غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 20 درصد» به ترتیب مهم‌ترین خواسته‌های تهران و 1+5 در مذاکرات روز نخست مسکو گزارش شده است. برهمین اساس، يك عضو هيات مذاكره‌كننده ايران پس از پايان نوبت اول گفتوگوهای دیروز به «ایسنا» گفت: «اگر تحريم‌هاي يكجانبه و بين‌المللي درباره ايران برداشته نشود و حق ايران در غني‌سازي اورانيوم به رسميت شناخته نشود، توافقي در مذاكرات مسكو و پس از آن صورت نخواهد گرفت.» البته سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران نیز روز شنبه هفته جاری در مصاحبه با یک رسانه روسی به صراحت گفته بود: «برای موفقیت مذاکرات مسکو، انتظار داریم که حق غنی‌سازی اورانیوم ایران به رسمیت شناخته شود.»از سوی دیگر اما، مایکل مان سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در فاصله میان نشست‌های صبح و بعداز ظهر به خبرنگاران گفت: در معاهده ان.پی.تی حق غنی‌سازی [برای امضاکنندگان این معاهده] قید نشده است. وی همچنین اعلام کرد که اتحادیه اروپا قصد به تاخیر انداختن اجرای تحریم‌های نفتی ایران را ندارد. به گفته وی، تحریم نفتی ایران از سوی اروپا، قانونی است که توسط تمامی 27 عضو اتحادیه اروپا مورد موافقت قرار گرفته است.
در عین حال، پیش از آغاز نوبت اول مذاکرات، هیات ایرانی عنوان کرده بود که اگر حقوق هسته‌ای ایران نادیده گرفته شود، درباره غنی‌سازی 20 درصد مذاکره نخواهد کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، «تیم ایرانی بر این باور بوده است که زمان محدود است و برای همیشه منتظر نخواهد ماند. اگر تحریم‌ها لغو نشود و حقوق ایران نادیده گرفته شود، بحث غنی‌سازی 20 درصد روی میز مذاکرات نخواهد بود.» خبرگزاری فارس دیروزهمچنین به نقل از بی.بی.سی نوشت: خبرنگار ما از مسکو می‌گوید که گروه 1+5 از ایران خواسته است غنی‌سازی 20 درصد را متوقف کند و تاسیسات هسته‌ای فردو در قم را تعطیل کند. در عوض، قدرت‌های جهانی گفته‌اند که آماده هستند با ارائه پیشنهادهایی به برنامه هسته‌ای ایران کمک کنند. به نوشته بی.بی.سی، این به هیچ وجه برای ایران کافی نیست و تهران می‌خواهد غرب تحریم‌ها علیه سیستم بانکی و صنعت نفت ایران را نیز بردارد و معتقدند که حق غنی‌سازی ایران غیر قابل مذاکره است.
ابراز تردید در پیشرفت مذاکرات مسکو
در عین حال، یک عضو هیات مذاکره‌کننده ایران دیروز پس از شروع نشست عصر ایران و 1+5 به ایسنا گفت که آمادگی نداشتن تیم مذاکره کننده 1+5 برای انجام مذاکرات کارشناسی و توافق روی دستور کار پیش از مذاکرات مسکو، پیشرفت در این مذاکرات را با تردید روبه‌رو کرده است. این عضو هیات مذاکره‌کننده ایران تاکید کرد: به این ترتیب 1+5 فرصتی یک ماهه ـ قبل از مذاکرات مسکو ـ را از دست داد. بنابراین آنها (1+5 ) مسوول پیشرفت نداشتن مذاکرات هستند.
رهیافت منسجم ایران در 3 گام
با وجود این، پيش از برگزاری مذاکرات، يك منبع نزديك به تيم مذاكره‌كننده ايران اظهار كرد: 1+5 با يك رهيافت منسجم شامل سه گام از جانب ايران در مذاكرات مسكو روبه‌رو خواهد شد. وي گام نخست رهيافت ايران را انتقاد به برگزار نشدن نشست معاونان جليلي و اشتون دانست. به گفته وی «ورود جدي و محتوايي ايران به بحث درباره محورهاي مدنظر 1+5 » و «ارائه مجدد 5 محور پيشنهادي ايران
به 1+5» گام‌های دوم و سوم نمایندگان ایران در روز نخست مذاکرات مسکو خواهد بود. جلیلی نیز پیش از ورود به نشست ایران و 1+5 در مسکو گفته بود: این نشست آزمونی برای 1+5 است که نشان دهند با پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مخالفند یا خیر. به گزارش ایرنا، مذاكره‌كننده ارشد ایران افزود: دغدغه‌هایی كه مطرح می‌‌كنند با توجه به پاسخ ما و محورهایی كه در بغداد ارائه كردیم، زمینه خوبی را برای اثبات حسن نیت غربی‌ها نشان می‌دهد.
رد درخواست نماینده چین
یک روز پیش از برگزاری مذاکرات، لی‌یوچنگ، نماینده چین که در این دور از مذاکرات تغییر کرده است، با علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، در این دیدار لی‌یوچنگ درخواست کرده بود که از همین حالا زمان و مکان دور بعدی مذاکرات مشخص شود. این درخواست اما مورد موافقت نماینده هسته‌ای ایران قرار نگرفت. ایران معتقد است که تعیین زمان برای ادامه گفت‌وگوها پیش از برگزاری نشست، تايیدی بر روش گفت‌وگو برای گفت وگو است و ادامه این مسیر بی‌نتیجه است. از همین رو، طرف ایرانی تصمیم برای ادامه مذاکرات را به عصر سه‌شنبه موکول کرده است.
اثر تحريم‌هاي يك جانبه بر روابط مسكو - واشنگتن
در رویدادی دیگر، يوري اوشاكوف، دستيار رييس‌جمهور روسيه روز يكشنبه در جمع خبرنگاران با اتخاذ موضع سرسختانه‌اي پيش از آغاز نشست ايران و 1+5 درمسكو تاكيد كرد كه هشدار داده اگر شركت‌ها و بانك‌هاي روسي به قربانيان احتمالي تحريم‌هاي يك جانبه آمريكا عليه ايران تبديل شوند، مسكو چنين چيزي را نخواهد پذيرفت. به گزارش ايسنا به نقل از شینهوا، دستيار ولادیمیر پوتین گفت كه تحريم‌هاي احتمالي آمريكا عليه ايران به خاطر برنامه هسته‌اي‌اش به روابط روسيه و آمريكا صدمه خواهد زد.
منبع: دنیای اقتصاد