مرکز توسعه اقتصاد اسلامی دبی با همکاری موسسه تامسون رویترز و دینار استاندارد، برای دومین سال متوالی «گزارش وضعیت اقتصاد اسلامی جهان» و «شاخص جهانی اقتصاد اسلامی» را منتشر کردند.

نتایج این تحقیق در کنفرانسی در مرکز دبی و با حضور نقش‌آفرینان کلیدی اقتصاد اسلامی و کارشناسان صنایع منتشر شد. این گزارش نشان می‌دهد که ایرانی‌ها طی سال 2013 بالغ بر 97 میلیارد دلار غذا مصرف کرده‌اند.  در متن این گزارش آمده است رشد اقتصاد اسلامی همچنان ادامه دارد و شاخص عددی اقتصاد اسلامی نشان‌دهنده سلامت کلی و رشد اقتصاد 70 کشور مورد مطالعه است. این شاخص با تمرکز بر بخش‌های کلیدی اقتصاد کشورهای اسلامی و اکوسیستم آنها که در آن ارزش‌های اسلامی تاثیر ساختاری بر سبک زندگی و فعالیت‌های تجاری دارد مورد بررسی قرار گرفته است. بخش‌های کلیدی کلی مورد مطالعه شامل: امور مالی اسلامی، غذای حلال و سبک زندگی (شامل مد، مسافرت، بهداشتی و آرایشی، رسانه و سرگرمی) است. در گزارش 2015-2014 این مرکز آمده است که هزینه مصرف‌کنندگان مسلمان جهان طی سال 2013 در بخش‌های غذا و سبک زندگی نسبت به برآوردهای پیشین 5/9 درصد رشد کرده و به 2تریلیون دلار آمریکا رسیده است و انتظار می‌رود تا سال 2019 به 7/3 تریلیون دلار برسد و نرخ رشد سالانه آن 8/10 درصد برآورد شده است. این هزینه تشکیل‌دهنده بازار بالقوه مناسبی برای غذاهای حلال و سبک زندگی خواهد بود. علاوه بر این، گزارش مرکز توسعه اقتصاد اسلامی دبی از این حکایت دارد که دارایی مالی کشورهای اسلامی در سال 2013 بالغ بر 66/1تریلیون دلار بوده است. در این سال همچنین بودجه‌ها و صکوک اسلامی به ترتیب رشدی 14درصدی و 11 درصدی را نسبت به سال پیش از آن داشته‌اند اما دارایی‌های بخش بانکداری کاهشی 5 درصدی را نشان می‌دهد. این گزارش برآورد کرده است که دارایی‌های بالقوه مالی جهان اسلام (در بهترین شرایط) در سال 2014 بالغ بر 2/4 تریلیون دلار بوده است.

 شاخص جهانی اقتصاد اسلامی چیست؟

این شاخص یک شاخص ترکیبی است که نشان‌دهنده میزان سلامت توسعه فعلی بخش‌های مختلف اقتصاد اسلامی در 70 کشور اصلی است.

 بر اساس این گزارش امارات متحده عربی، مالزی و بحرین بالاترین رقم را در این شاخص به خود اختصاص داده‌اند. نکته مهم در مورد این شاخص این است که عدد مربوط به آن به هیچ عنوان نشان‌دهنده رتبه هر بازار در میزان اندازه یا رشد آن نیست بلکه کیفیت کل اکوسیستم اقتصاد اسلامی هر بازار را با توجه به ملاحظات اجتماعی هر بازار و نسبت به اندازه آن نشان می‌دهد. وزن این شاخص بیشتر بر اکوسیستم‌های مالی و غذای حلال معطوف است چون اندازه این دو بخش نسبت به سایر بخش‌ها بزرگ‌تر است.

 بخش غذای حلال

در سال 2013 هزینه‌های مسلمانان جهان در بخش غذا و نوشیدنی‌ها 8/10 درصد افزایش یافت و به 1،292 میلیارد دلار رسید. در سال 2013، بازار غذاهای حلال 7/17 درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داد. این رقم در سال 2012 بالغ بر 6/16 درصد بود. بر اساس داده‌های سال 2013، کشورهایی که بالاترین مصرف غذای مسلمانان را به خود اختصاص دادند به ترتیب عبارتند از: اندونزی (190 میلیارد دلار)، ترکیه (168 میلیارد دلار)، پاکستان (108میلیارد دلار) و ایران (97 میلیارد دلار).

 بخش پوشاک و مد

طی سال 2013، هزینه مسلمانان جهان در بخش پوشاک و کفش با 9/11 درصد افزایش به 266 میلیارد دلار رسید. بر اساس داده‌های سال 2013، کشورهایی که در آنها مسلمانان بیشترین مصرف پوشاک را داشته‌اند به ترتیب عبارتند از: ترکیه (3/39 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (5/22 میلیارد دلار)، اندونزی (8/18 میلیارد دلار) و ایران (1/17 میلیارد دلار).

 بخش گردشگری

هزینه مسلمانان جهان در بخش گردشگری طی سال 2013 با 7/7 درصد افزایش به 140 میلیارد دلار رسید (به جز حج  عمره). این رقم 6/11 درصد از هزینه جهانی در گردشگری است و انتظار می‌رود تا سال 2019 به 238 میلیارد دلار برسد. بر اساس داده‌های سال 2013، کشورهایی که مسلمانانشان بیشترین هزینه را صرف گردشگری خارجی کردند به ترتیب به این شرحند: عربستان سعودی (8/7 میلیارد دلار)، ایران (3/14 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی(2/11 میلیارد دلار)، قطر (8/7میلیارد دلار)، کویت (7/7 میلیارد دلار) و اندونزی (5/7میلیارد دلار). در آن سال هزینه برای سفرهای حج عمره هم در مجموع بالغ بر 2/16 میلیارد دلار بود.

 بخش رسانه و سرگرمی

هزینه مسلمانان در بخش رسانه و سرگرمی طی سال 2013، با 3/7 درصد افزایش به 185 میلیارد دلار رسید. این رقم 2/5 درصد از کل هزینه‌های جهانی در این بخش بوده است و انتظار می‌رود در سال 2019 به 301 میلیارد دلار بالغ شود. کشورهایی که مصرف‌کنندگان مسلمان در آنها بیشترین هزینه را صرف سرگرمی کردند به ترتیب عبارتند از: ترکیه (3/30 میلیارد دلار)، اندونزی (4/9 میلیارد دلار)، ایالات متحده (1/9 میلیارد دلار)، ایران (9 میلیارد دلار) و فرانسه (4/8 میلیارد دلار).

 بخش دارویی و آرایشی

هزینه جهانی مسلمانان در بخش دارویی در سال 2013 با 1/2 درصد افزایش به 72 میلیارد دلار رسید. کشورهایی که در آنها مسلمانان بیشترین هزینه را صرف این بخش کردند به ترتیب عبارتند از: ترکیه(9/8 میلیارد دلار)، عربستان سعودی (9/5 میلیارد دلار)، اندونزی (9/4 میلیارد دلار) و ایران  (7/3 میلیارد دلار). هزینه مسلمانان جهان در بخش مواد آرایشی در سال 2013 با یک درصد افزایش به 46میلیارد دلار رسید. کشورهایی که در آنان طی سال 2013 مسلمانان بیشترین مصرف مواد آرایشی را داشتند به ترتیب عبارتند از: امارات متحده عربی (9/4 میلیارد دلار)، ترکیه (4/4 میلیارد دلار)، هندوستان (5/3 میلیارد دلار) و روسیه (4/3 میلیارد دلار).

منبع روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۳۶۶