تارنمای آمازون اخیرا کتاب جدید غلامحسین دوانی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران را که تحت عنوان Globalization, Global corporation and global government توسط انتشارات لامبرت آلمان به چاپ رسیده برای فروش به قیمت هر جلد 27 دلار در 60 صفحه عرضه کرده است. در مراسم روز حسابدار که توسط انجمن حسابداری ایران در هتل استقلال برگزار شد کتاب مزبور به تعداد محدودی هم بین اعضای جامعه توزیع و عملا از کتاب رونمایی صورت گرفت.

دوانی با توجه به مشغله‌های حرفه‌ای و علاقه‌مندی شخصی پیرامون نقش شرکت‌های بزرگ در فرآیند جهانی‌سازی و ظهور جنبش یک درصدی، تحقیقات مفصلی را پیرامون تولد و ظهور شرکت‌های بزرگ به‌عمل آورده است. این مجموعه حاوی اطلاعات روز عمده شرکت‌های بین‌المللی و فراملیتی تا پایان سال 2013 است.
این اطلاعات در وب‌سایت‌های مختلف به ویژه تارنمای Fortune , Forbes و سایر سایت‌های مختلف اقتصادی همچون IMF, CIA Fact book موجود است که جمع‌آوری، جدول‌بندی و از طریق تجزیه و تحلیل، قابل استفاده شده است.
انتشارات لامبرت به‌صورت خودکار، کتاب را در وب‌سایت آمازون، لامبرت کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، انگلستان و ژاپن و سایر کتابفروشی‌های آنلاین به قیمت هر جلد 27 دلار آمریکا قرار داده است. خوشبختانه در حال حاضر کتاب از طریق 11 کتابفروشی‌ بزرگ جهان به‌صورت آنلاین عرضه می‌شود.
در این کتاب کوشش شده است با ارائه آمار و اطلاعاتی که در پایگاه‌های اطلاعاتی خود غربی‌ها وجود دارد اوج دخالت این شرکت‌ها را در سیاست‌گذاری کشورها  نمایش داده شده و به‌صورت تلویحی یادآور شود که تشدید نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی و تخریب محیط زیست یکی از عملکردهای این شرکت‌های بزرگ است.
تارنمای فوربس همه ساله لیست 2 هزار شرکت برتر جهان (شرکت‌هایی که درآمد آنها بیش از یک میلیارد دلار است) را منتشر می‌کند. به‌نظر می‌رسد با توجه به شرایط تحریم و اینکه بورس ایران هم عضو فدراسیون بین‌المللی بورس‌های جهان نیست باوجود آنکه بیش از 23 شرکت بورسی ایران دارای درآمدی بیش از یک میلیارد دلار بوده‌اند عامدانه یا سهوا در این لیست قرار نگرفته‌اند؛ در حالی که مثلا شرکت‌هایی از عمان و بحرین هم در این لیست وجود دارند، بنابراین مولف لیست شرکت‌های بزرگ بورسی ایران را در قالب یک جدول خاص در این کتاب منتشر کرده که اتفاقا نگاهی به مولفه اقتصادی هزار شرکت بزرگ و این 23 شرکت، اختلاف معنی‌داری را در حجم دارایی‌ها و ارزش روز آنها نشان می‌دهد. به هرحال با این کار برای اولین بار در یک کتاب که به زبان انگلیسی و در پایگاه‌های اطلاعاتی جهان ارائه شده نام شرکت‌های برجسته ایرانی هم درج شده است.
براساس تحقیقات مستندی که توسط سوئیس کردیت یونیون که مستند به صدها صفحه مدرک است، انجام شده، حدود 1319 شرکت فراملیتی کنترل اقتصاد جهان را در دست دارند که سهام مدیریتی این شرکت‌ها در اختیار 175 شرکت عمده قرار دارد. جالب آنکه سهام مدیریتی این 175 شرکت نیز در اختیار 50 ابرشرکت جهانی قرار دارد که عمدتا آمریکایی و اروپایی هستند! که در این کتاب اسامی این 50 شرکت نیز در یک جدول خاص درج شده است.
این تحقیقات نشان داده که بخش واقعی اقتصاد جهان (تولید و خدمات) بسیار کوچک‌تر از بخش غیرواقعی اقتصاد (سفته‌بازی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و...) بوده است. از دیگر نکات قابل توجه آنکه 3هزار و 500 شرکت در جهان، سرمایه‌گذاری کرده‌اند که یکصدتای آنها بیش از 40 درصد تجارت جهانی را در اختیار دارند. جالب آنکه یکصد شرکت برتر جهان همگی توسط چهار موسسه بزرگ موسوم به «Big four» حسابرسی می‌شوند. با نگاهی به لیست 2هزار شرکت برتر، نشان داده می‌شود که درآمد شرکت‌های بزرگ آسیایی در سال 2013 معادل 11.168 میلیارد دلار، شرکت‌های اروپایی و خاورمیانه‌ای 12.546 میلیارد دلار، شرکت‌های آمریکایی 10.854 و شرکت‌های کانادا و آمریکای لاتین روی هم 1.902 میلیارد دلار بود. همچنین روند درآمد لیست دو هزار شرکت برتر جهان طی سنوات 2003 تا 2013 بیانگر آن است که به‌رغم افزایش 211 درصدی درآمد این شرکت‌ها، سودشان 609 درصد و مجموع دارایی‌های آنان 240درصد و قیمت بازار سهام این شرکت‌ها نیز 2 هزار درصد افزایش داشته است. بدین معنی که جمع درآمد این دو هزار شرکت که در سال 2003 معادل 18 تریلیون دلار (36 درصد تولید ناخالص داخلی جهان) بوده در سال 2013 به مبلغ 38 تریلیون یا (43 درصد تولید ناخالص داخلی جهان) رسیده است، بدین معنی که کنترل 43 درصد تجارت جهان در چنگال این کمپانی‌ها است. نکته حائز اهمیت آنکه درآمد 8 هزار شرکت برتر جهان 57 تریلیون دلار بوده که درآمد دو هزار شرکت اول آن، 38 تریلیون دلار و درآمد یکصد شرکت برتر نیز معادل 13 تریلیون بوده که نشان‌دهنده اوج انحصار تولیدات و خدمات جهانی است.   در این کتاب به این موضوع اشاره شده که توزیع نامناسب شبکه ثروت جهان و افزایش فساد در همه اشکال آن به‌ویژه فرار مالیاتی ابرشرکت‌ها و صاحبان اصلی سهام آنها که به میلیاردرها معروف هستند باعث تشدید نابرابری و سقوط طبقه متوسط در همه جهان شده است.
جالب‌ترین نکته آنکه مجموع دارایی‌های این شرکت‌ها از تولید ناخالص داخلی کشورهای متبوع آنها عمدتا بیشتر است یعنی کل زحمت و تولید کشور در چنگ تعداد مشخصی شرکت است که سهامداران عمده آنها نیز معدودی میلیاردرها هستند.  برخلاف تصور همگانی که فکر می‌کنند دفاتر مرکزی این ابرشرکت‌ها در آمریکا هستند؛ باید گفت به‌رغم آنکه در سال 1960، دفاتر مرکزی بیش از 64 درصد ابرشرکت‌ها در آمریکا بوده؛ در حال حاضر 14 درصد آنها در دانمارک، 10 درصد (کره جنوبی)، آلمان (8 درصد)، 7 درصد ژاپن و در آمریکا فقط 3 درصد ابرشرکت‌ها مستقر هستند؛ یعنی به‌واقع بیشترین آنها در دانمارک حضور دارند؛ اما در سال‌های اخیر گرایش خاصی در مورد انتقال مرکز ابرشرکت‌ها به کشورهای در حال توسعه نظیر چین، برزیل و هند به‌وجود آمده است؛ به‌طوری‌که در حال حاضر، حدود 73 درصد دفاتر مرکزی ابرشرکت‌ها در کشورهای در حال توسعه Emerging Economic هستند.  از نگاه مولف عمده شرکت‌های بزرگ در دهه اخیر به «برندسازی» مشغول شده‌اند به‌طوری‌که در حال حاضر ارزش روز برخی برندهای جهانی از تولید ناخالص داخلی بسیاری کشورها بیشتر شده است؛ به‌طور مثال کوکاکولا از سال 2000 تا 2012 صدرنشین برندهای جهانی با ارزش 77 میلیارد دلار بوده که در سال 2013، جای خود را به Apple به بهای 93 میلیارد دلار داده است. مجموع ارزش بیست برند مشهور سال 2013 بالغ بر 872 میلیارد دلار بوده است.  مولف در کتاب چشم‌انداز جهان در سال 2060 که آن هم به‌زودی از طریق همین انتشارات عرضه خواهد شد با توجه به آمار مستندات صندوق بین‌المللی پول بانک جهانی و نهادهای تحقیقاتی همچون مک‌کینزی پیش‌بینی کرده است که تولید ناخالص داخلی که در حال حاضر حدود 80 تریلیون دلار است، در سال 2060، به بیش از 350 تریلیون دلار خواهد رسید و چین به‌عنوان نقش مسلط علم خواهد شد؛ مضافا برآنکه گروه اقتصادی BRICS (برزیل، روسیه، هندوستان، چین و آفریقای جنوبی) که حتی در حال حاضر از G7 پیشی گرفته بخش قابل توجهی از اقتصاد جهان را کنترل خواهد کرد.  در چنین شرایطی باید قاعدتا شاهد افول دلار و ظهور یک پول جدید باشیم که در همین سال جاری پوتین رئیس‌جمهور روسیه آن را در جلسه هماهنگی BRICS مطرح کرده است.

منبع: دنیای اقتصاد