مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 41، شماره 2، تابستان 1385
متوسلی محمود؛ دهمردهنظر
انفجار جمعیت ناشی از متولدین سال‌های 62-1358 و بروز و ظهور آن تحت عنوان عرضه نیروی کار در طی سال‌های 83-1368 سبب شد تا میزان عرضه نیروی کار از فرصت‌های شغلی به‌نحو چشمگیری پیشی گرفته و معضل بیکاری، بویژه در میان اقشار تحصیل‌کرده و دانشگاهی با شتاب بالا گسترش یابد و سبب اتلاف منابع عظیم انسانی و رنج و فقر تعداد کثیری از جمعیت کشور شود.
در این مقاله تلاش بر این است تا اثربخشی سیاست‌ها و برنامه‌های کلان اقتصادی برگرفته شده از اندیشه‌های اقتصاد بازار بر معضل بیکاری در ایران مورد بررسی قرار گیرد زیرا بین تأکیدات نگرش اقتصاد بازار و سیاست‌های مورد نظر برنامه‌های اول، دوم، سوم و چهارم توسعه هم‌سویی مشاهده می‌شود.
نتیجه‌ای که از بررسی تطبیقی اندیشه اقتصاد بازار با اهداف و سیاست‌های پیش‌بینی شده در برنامه‌های توسعه ایران و بویژه برنامه سوم به‌دست آمد این بود که اهداف و ایده کلی حاکم بر بازار کار ایران، بر مبنای اقتصاد بازار طراحی شده، اما سیاست‌های اعمال شده در قالب مواد قانونی و تبصره‌های مربوط به‌اشتغال در برنامه‌های توسعه ایران به‌نقش و دخالت دولت برای ایجاد اشتغال تأکید دارد که این امر، به‌عدم‌تعادل بازار کار منجر می‌شود(مواد قانونی 48 تا 56 برنامه سوم توسعه).
از طرف دیگر کارکرد تجربی مدل نئوکلاسیک که از مدل‌های اساسی اقتصاد بازار است و شامل فرم خلاصه شده یک سیستم معادلات هم‌زمان در قالب الگوی خودتوضیح‌برداری VAR نامقید است، نشان داد که ضرایب متغیر‌های اثرگذار بر بازار کار ایران در عین معنی‌دار بودن اثربخشی اندکی در حل بیکاری داشته‌اند.
کلیدواژگان: اقتصاد بازار؛ بازار کار ایران؛ تجزیه واریانس؛ تکنیک‌های هم‌انباشتگی؛ توابع عکس‌العمل آنی
منبع: مجله تحقیقات اقتصادی