شهرداری های تهران، مشهد،اراک، کرمان، شیراز، اصفهان و یزد نسبت به شهرداری های قم، نیشابور، شهریار، تبریز، بجنورد و بوشهر سامانه های شفافیت کامل تر و با کیفیت تری راه اندازی کرده اند.
به گزارش دارایان این روزها در کل کشور صحبت از شفافیت است و خواست عموم مردم از تمام نهادهای دولتی شفاف سازی در عملکرد است. در این راستا شهرداری های تهران، مشهد، کرمان، شیراز، اصفهان، اراک و یزد دست به کاری زدند که کمتر ارگانی جسارت انجام این کار را دارد.
این شهرداری ها با راه اندازی سامانه شفافیت بر روی سایت خود امکان دسترسی عموم مردم به اطلاعاتی از قبیل لایحه، عملکرد و تفریغ بودجه، قراردادها، مناقصات، مزایده ها، استعلامات و ... دادند. البته میزان شفافیت در این سایت ها متفاوت است اما به هرحال در این دوران که بسیاری از افراد سعی در پنهان کاری اطلاعاتی دارند این شهرداری ها کار بزرگ و قابل تقدیری را انجام داده اند.
در این گزارش سعی کردیم به بررسی هر کدام از این سامانه ها بپردازیم:
این سامانه در تیرماه 1397 راه اندازی شد. شامل 6 قسمت اصلی دسترسی به پرونده های شهرسازی، بودجه، مناقصات شهرداری، تامین کنندگان، پروژه ها و قراردادها می شود که هرکدام بخش های مختلفی را دارند. در هر بخش شما می توانید تاریخ شروع، مدت قرارداد، جمع صورت وضعیت تایید شده، پیشرفت فیزیکی، وضعیت، نوع مجوز، دستگاه نظارت و اعضای هیات مدیره را مشاهده کنید.
نکته متمایزی که سامانه شفافیت مشهد نسبت به دیگر سامانه ها دارد فاش کردن نام تمام اعضای هئیت مدیره ، دسته بندی تمام فعالیت ها بر حسب منطقه و حوزه های شهرداری و دسترسی به پرونده های شهرسازی که هیچ کدام از 12 شهرداری دیگر آن انجام نداده اند. در این قسمت اطلاعات شهرسازی تمام املاک سطح شهر به راحتی در دسترس است. برای مثال یک فرد می تواند ملک خود را از روی نقشه انتخاب کند و مشاهده کند وضعیت شهرسازی آن چگونه است. آیا ضوابط ساخت و ساز را رعایت کرده، پایان کار گرفته، پلیس ساختمان به آن تذکر داده است و.... اطلاعاتی است که در این بخش قابل مشاهده است.
این سامانه از 21 فروردین 1397 آغاز به کار کرده است. در این سامانه 5 قسمت اصلی قراردادهای کلان شهرداری، لایحه، مصوبه و عملکرد بودجه، اطلاعات شهرسازی، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری و اسامی دریافت کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری قابل مشاهده است.
هرکدام از این قسمت ها به بخش های مختلفی تقسیم می شود. در جزئیات هرکدام از قرارداد ها شما می توانید نام مدیرعامل، نام امضاء کننده قرارداد از طرف بهره‌بردار، تاریخ انعقاد قرارداد، اطلاعات فسخ قرارداد، اطلاعات الحاقيه، مدت قرارداد، روش انتخاب طرف قرارداد، شناسه ملی بهره‌بردار، کد اقتصادی بهره‌بردار، مالیات بر ارزش افزوده دارد؟، تاریخ شروع، تاریخ پایان، معاون (ناظر)، اعضای کمیسیون، امضا کننده قرارداد از طرف کارفرما، فایل های قرارداد و مبلغ نهایی قرارداد را مشاهده کنید.
اطلاعات قابل تقدیری در بخش اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری وجود دارد که به سه بخش اطلاعات مدیران ارشد، فهرست مشخصات کارکنان و اطلاعات سفرهای خارجی کارکنان تقسیم بندی می شود و فهرست تمام سفرهای خارجی از سال 1394 تا 1398 در سامانه می باشد. شهرداری تهران تنها سامانه ای است که اطلاعات این بخش را منتشر کرده است.
سامانه شفافیت شهرداری شیراز در اسفند 1397 راه اندازی شد. این سامانه متشکل از بخش های اصلی گزارشات عملکرد، آگهی مناقصات , مزایدات و استعلام، اسناد قرارداد ها، پروژه های عمرانی، بسته های سرمایه گذاری، اسناد قراردادهای سرمایه گذاری، آگهی فروش املاک و مستغلات، اسناد قرارداد فروش املاک، طرح ها و برنامه های مصوب، بودجه و تفریغ بودجه،عملکرد بودجه در 5 سال گذشته، مدیران و کارکنان شهرداری و اطلاعات طرح تفصیل است.
نکته قابل توجه در سامانه شیراز در بحث قراردادهاست که شهرداری شیراز علاوه بر مبلغ قرارداد، قیمت پیشنهادی شرکت کنندگان، برآورد پایه شهرداری و فایل های آگهی و اسناد مرتبط، صورتجلسه کمیسون معاملات یا ترک تشریفات و متن قرارداد را در این سامانه قرار داده است.
سید مهران عالم‌زاده شهردار کرمان در مهر 1397 از سامانه شفافیت شهرداری کرمان رونمایی کرد. این سایت شامل بخش های قراردادها، طرح تفصیلی، بودجه، اطلاعات پرسنل، مناقصات و مزایدات و قوانین و ضوابط می شود. قسمت های مختلف این سامانه به خصوص در قسمت قراردادها کاستی های زیادی دارد. نکته جالب توجه در این سامانه قراردادن فیش حقوقی شهردار کرمان می باشد.
سامانه شفافیت شهرداری اصفهان در اواخر اسفند 1397 راه اندازی شد. این سایت شامل قوانین و مصوبات، آمار و بودجه، لیست پروژه ها، مناقصه و مزايده ها، گزارش همايش، جشنواره و رخدادها، شرح وظایف و آخرین انتصابات، گردش كارها است. بیشتر اطلاعات سایت شامل قوانین و مقررات شهرداری اصفهان می باشد و این سامانه در ارائه اطلاعات قراردادها، کارمندان، شهرسازی و غیره بسیار ناقص است علاوه بر نواقص سایت باید گفت دسترسی به اطلاعات در این سامانه به آسانی سامانه های شهرداری های دیگر نیست.
سامانه شفافیت شهرداری نیشابور در تیرماه 1398 راه اندازی شده است. به جز بخش مزایده ها و مناقصه ها و قسمت لوایح و مصوبات شورای شهر قسمت های دیگر آن در حال پیاده سازی می باشد.
اسفند 1397 سامانه شفافیت قم به صورت آزمایشی راه اندازی شد. این سامانه کاستی های بسیاری دارد. در واقع بیشتر اطلاعات، در رابطه با بودجه شهرداری، تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری و قوانین در این سامانه است.
شاید ناقص ترین سامانه در بین 8 سامانه شفافیت سامانه شهرداری شهریار باشد زیرا تنها به شفاف سازی مزایده ها و مناقصه ها پرداخته است.
سایت شفافیت شهرداری یزد در تابستان 1397 راه اندازی شد. این سامانه شامل اطلاعاتی از قبیل بودجه سال های 1396 و 1397 شهرداری، گزارش عملکرد سالانه، قراردادهای شهرداری، چارت تشکیلاتی شهرداری یزد، فرآیندها، مزایدات و مناقصات شهرداری و سایر اطلاعاتی شامل حقوق شهروندی، قیمت منطقه ای، ضوابط بافت تاریخی یزد، تعرفه درآمدی سال 1397 و اساسنامه سازمان هاست. لازم به ذکر است اطلاعات قرار داده شده بر روی این سامانه کامل نیست و نواقص بسیاری دارد.
سامانه شفافیت شهرداری اراک با عنوان عیان در خرداد 1398 راه اندازی شد. این سایت شامل قراردادهای متوسط، قراردادهای کلان، اطلاعات شهرسازی، بودجه، پروژه های عمرانی، مناقصات، مزایده ها، ضوابط ملک شخصی، حکم کار گزینی شهردار اراک، فراخوان سرمایه گذار و تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1398 می باشد. با این که تنها دو ماه از راه اندازی این سامانه می گذرد اما اطلاعات مفید و بسیاری در این سامانه قرار گرفته است. لازم به ذکر است حکم کارگزینی شهردار اراک با تمام اطلاعات آن بر روی سامانه قرار گرفته است.
طبق دستوری که سال 1397، شهردار بجنورد در رابطه با شفاف سازی قراردادها داده بود، عکس صفحات همه قراردادها از زمان انتصاب این شهردار (یعنی از پارسال) روی سایت شهرداری بجنورد گذاشته شده.
این سامانه در مرداد 1398 راه اندازی شد. اطلاعاتی از قبیل قوانین و مقررات شهرداری ها، بودجه مصوب سال 1397، مناقصه ها و مزایده ها، گزارش عملکرد مالی شهرداری، گزارش پیشرفت فیزیکی پروژه ها، تعرفه درآمدی، خلاصه قراردادها و اطلاعات قراردادها در این سامانه در دسترس عموم قرار گرفته است.
در تابستان 1397 شهرداری تبریز در راستای ایجاد شفافیت و مبارزه با فساد، فایل قراردادهای بالای ۱۰۰میلیون تومان را در پورتالی عمومی در معرض دید عموم قرار داد.
13 شهرداری که از آن ها نام برده شد با وجود تمام کم و کاستی های ذکر شده در سامانه شفافیت آن ها، کار بزرگی را انجام داده و نشان دادند هدف آن ها مبارزه با فساد اداری موجود است و در این راه تلاش می کنند.
شاید اضافه کردن تبصره ای در اینجا لازم باشد و آن اینست که منتشر شدن گزارش هایی از این سامانه ها و مطالبه گری رسانه ها چیزی جز کمک کردن آن ها به این شهرداری های پیشرو در مبارزه با فساد نیست و منتشر شدن این اطلاعات به این معنی نیست که با خواندن آن ها مخاطب حس کند چه افزایش فسادی در این شهرداری ها دیده می شود در صورتی که در شهرداری های قبل اینطور نبوده است.
لازم به توضیح است اگر در شهرداری های دوره های قبل این شهرها، این شفاف سازی را نمی شنیدیم چون در آن زمان سامانه شفافیتی وجود نداشته که اطلاعات را در دسترس ما قرار دهد که چه بسا اگر چنین بود شاید سرعت رشد خدمات شهری بیشتر بود.