روز گذشته مركز آمار اعلام كرد نرخ تورم نقطه به نقطه شهري تير حاكي از آن است كه نسبت به ماه قبل با كمتر از 5/1 درصد كاهش به 8/12 درصد رسيده است. نرخ تورم شهري نيز 1/14 درصد اعلام شد. بسياري از مردم اميدوارند با حصول توافق هسته‌اي ميان ايران و كشورهاي 1+5شاخص‌هاي اقتصادي بهبود پيدا كند. هر چند در دو سال اخير شاهد مهار تورم لجام گسيخته بوده‌ايم، اما همچنان تورم در كشور ما بالاست و مسئولان وعده داده‌اند كه تورم را به زير 10 درصد برسانند. هر چند هنوز لغو تحريم‌ها كاملا عملياتي نشده است، اما توافق هسته‌اي مي‌تواند تاثير هيجاني بر بازار گذاشته باشد. با وجود اين، كاهش نرخ تورم خود تابعي از رونق اقتصادي و افزايش توليد است وگرنه اين اتفاق تنها با افزايش نقدينگي و واردات ممكن خواهد بود كه خود تبعات منفي اقتصادي دارد. محمدقلي يوسفي اقتصاددان و استاد دانشگاه در اين باره به آرمان توضيح مي‌دهد.
روز گذشته اعلام شد نرخ تورم نسبت به ماه قبل 5/1 درصد كاهش داشته است. به نظر شما اين كاهش تورم نشانه چيست؟ و آيا مي‌توان عنوان كرد كه وضعيت اقتصادي نسبت به قبل بهبود يافته است؟
واقعيت اين است كه نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادي متغيرهاي كلي و كلان هستند كه به صورت عقلي بيان مي‌شوند و هيچ كس نمي‌تواند بگويد اينها نشان‌دهنده چه چيزي هستند. پايين آمدن نرخ تورم به معني كاهش قيمت‌هاست، اين در حالي است كه ما چنين چيزي را لااقل در ايران نمي‌بينيم. منبعي كه اينها را اعلام مي‌كند دولت است. بنابراين اينها متغيرهاي سياسي هستند كه دولت‌ها به هر شكلي مي‌توانند اينها را اعلام كنند. به عنوان مثال اگر قيمت شير 10 درصد افزايش پيدا كند و قيمت تلفن راه دور 20 درصد كاهش پيدا كند تورمي كه محاسبه مي‌شود چقدر است؟آيا پنج درصد است؟آيا نشان‌دهنده اين است كه قيمت‌ها پايين آمده است؟ مسلما اينها به اين صورت نيست. بايد تاكيد كرد نرخ تورم و رشد اقتصادي متغيرهايي هستند كه لزوما علمي نيستند و اينها را دولتمردان پياده مي‌كنند. بنابراين به هر جهتي مي‌توانند اينها را اعلام كنند. نكته بعدي اين است كه شواهدي كه وجود دارد به اينگونه است كه نقدينگي حدود 30 درصد بالا رفته است و كارايي و بهره وري پايين آمده و توليد كاهش پيدا كرده است. پس چطور ممكن است كه تورم كاهش پيدا كند؟ مگر اينكه واردات به كشور صورت گرفته باشد كه اين مساله هم خود جاي تامل دارد.
يكي از وعده‌هايي كه دولت يازدهم داده اين است كه تورم را به زير 10 درصد مي‌رساند. در اين زمينه چه اقداماتي بايد انجام شود؟
در مواقعي به جاي اينكه به فكر اصلاح شرايط اقتصادي به معناي واقعي باشيم فقط مي‌خواهيم عدد‌سازي كنيم. به جاي اينكه در عمل نشان دهيم چقدر اشتغال ايجاد كرديم و چقدر صنعت و كشاورزي ما رشد كرده است، چه ميزان سرمايه‌گذاري‌ها و منابع به سمت منابع مولد سوق پيدا كرده است و... به دنبال اقدامات تبليغي بوده‌ايم. واقعيت اين است كه ركود ما در حال عميق شدن است و كالاهاي مصرفي به سمت كالاهاي سرمايه‌اي منتقل شده است و الان اقتصاد ما با بحران توليد مواجه است. اقتصاد در حالت ركودي است. وقتي نرخ سود بانكي 30 درصد افزايش يافته است، كدام عقل سليم است كه بگويد قيمت‌ها كاهش پيدا كرده است.
براي كاهش تورم و رشد اقتصادي بايد شاهد چه عملياتي باشيم؟
اگر دولت بخواهد اصلاحاتي در حوزه اقتصاد صورت گيرد بايد كارهايي كه تا الان در اين حوزه انجام مي‌شده، انجام نشود و بر عكس كارهايي كه تا الان انجام نمي‌شده انجام شود. شاهد اين بوده‌ايم كه واسطه گران مالي به جاي اينكه منابع را به سمت توليد هدايت كنند به سمت ساختمان‌هاي تجاري هدايت مي‌كنند يا به جاي اينكه منافع مردم تامين شود منافع بانكداران تامين مي‌شده است و به جاي اينكه به توليد و اشتغال و صنعت و كشاورزي كمك كنند باعث گسترش خدمات و واسطه‌گري‌هاي مالي شده‌اند. با همه اين عوامل كشور پيشرفت نخواهد كرد. مردم و بخش‌هاي توليدي كاملا در تنگنا قرار دارند و يك سري ذينفع‌ها و واسطه‌ها در اين ميان سود مي‌برند. اين نشان مي‌دهد سياست‌هاي اقتصادي اشتباه بوده است و بايد اصلاح شود. ديگر زمان نظريه‌پردازي گذشته و وقت عمل است. منابع بانكي زيادي در اختيار دولت است و امكانات بين‌المللي هم فراهم شده كه بايد سياست‌ها را برگردانند و يك سياست بلندمدت را در نظر بگيرند. از اين نظر دولت آينده‌اي تقريبا سخت را پيش رو دارد. توافق هسته‌اي و به دنبال آن لغو تحريم‌ها باعث مي‌شود انتظارات مردم در حوزه‌هاي مختلف از جمله اقتصاد افزايش پيدا كند. اگر تا پيش از اين بخش اعظم مشكلات اقتصادي به تحريم‌ها حواله داده مي‌شد اكنون كه توافق هسته‌اي انجام شده است مردم قبول نخواهند كرد كه شرايط مانند گذشته باشد. با وجود اين، همانطور كه عنوان شد تغيير شرايط به خود به خودي اتفاق نمي‌افتد و اگر در اين زمينه برنامه‌اي وجود نداشته باشد، تغييري حاصل نخواهد شد. اكنون ديگر وقت اقدامات هيجاني و تبليغي نيست، بلكه بايد به دنبال اقدامات اصولي بود كه تغييرات واقعي در زندگي مردم به وجود آورد.
منبع: آرمان - فريبا نهاوندي