رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی با تاکید بر این که حذف تدریجی تحریم ها باعث افزایش سرمایه گذاری خارجی و تغییر قابل توجه شاخص های کلان اقتصادی در ایران نمی شود گفت: با حذف تدریجی تحریم ها حتی اثر روانی لغو تحریم نیز از بین خواهد رفت.

دکتر میثم موسایی استادتمام دانشگاه تهران، دارای دکترای اقتصاد با گرایش اقتصاد اسلامی از دانشگاه تربیت مدرس، مؤلف بیش از 30 کتاب مختلف در حوزه‌های اقتصادی، پولی و بانکی از جمله اقتصاد رسانه‌ها، مبانی اقتصاد توریسم، موضوع شناسی ربا، ربا و کاهش ارزش پول، بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران، اصول و مبانی علم اقتصاد، اقتصاد فرهنگ، بررسی میزان التزام به رفتارهای اقتصادی و... است.

وی بر این باور است که سرمایه گذاری خارجی از آن دسته متغیرهای اقتصادی است که چندان متأثر از آثار روانی نیست. مانع اصلی سرمایه گذاریها، تحریها و عدم امنیت است. درحال حاضر فضای تحریم بسیار تنگتر از 4 سال پیش است.

رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران با تشریح دلایل پایین بودن سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران گفت: با بهبود فضای کسب وکار و حذف یکباره تحریمها، ایران می تواند جذابیت لازم برای جلب سرمایه گذاریهای خارجی را داشته باشد.

مشروح نظرات این اقتصاددان را در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم می‌خوانید.

مانع اصلی سرمایه گذاریها تحریمها و عدم امنیت است

سرمایه گذاری چندان متأثر از آثار روانی نیست

تسنیم: دلایل پایین بودن سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران را چه می دانید؟

موسایی: تغییر در متغیرهایی که زمان بر است، تابع تغییر در متغیرهای واقعی اقتصاد است و نه ناشی از آثار روانی. مسأله در خصوص بورس صادق نیست. آثار روانی بسیار در آن موثرند.

سرمایه گذاری خارجی از آن دسته متغیرهای اقتصادی است که چندان متأثر از آثار روانی نیست. مانع اصلی سرمایه گذاریها، تحریها و عدم امنیت است. درحال حاضر فضای تحریم بسیار تنگتر از 4 سال پیش است. تحریمها قبلی اثر خود را گذاشته و اعمال جرایم سنگین، کار را برای بسیاری از بانکها سخت کرده است. آمریکا بسیاری از بنگاهها، شرکتها و سازمانها را در آمریکا، اروپا و دیگر نقاط جهان تهدید کرده که با ایران همکاری اقتصادی نداشته باشند چراکه تحریمها هنوز حذف نشده اند.

در حال حاضر نه تنها فضای متغیرهای مربوط به سرمایه گذاری خارجی تغییر نکرده بلکه نسبت به 4سال پیش بدتر شده است. عملا هیچ سرمایه گذاری خارجی جدی در ایران صورت نمی گیرد.

در حوزه نفت وگاز سرمایه گذاری خارجی بالای 20 میلیون دلار جرایم سنگین برای سرمایه گذاران به دنبال دارد، آنها نیز حاضر به تقبل و تحمل این جرایم نیستند. این در شرایطی است که حوزه نفت وگاز ایران به سرمایه گذاریهای میلیاردی نیازمند است.

یکی از الزامات انجام سرمایه گذاریهای خارجی مساعد بودن فضای سیاسی و کسب و کار مطلوب است. در حال حاضر ایران به لحاظ نقش آفرینی آن در کشورهایی مانند عراق، یمن، سوریه، لبنان و فلسطین ، جزء کشورهای مسأله دار به لحاظ سیاسی مطرح است. در چنین کشوری از نظر سرمایه گذاران، نرخ ریسک سرمایه گذاری بسیار بالاست.

از طرفی آمار و ارقام اعلامی از سوی مراکز مختلف به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات کافی و دقیق بسیار بدتر از وضعیت فعلی  اقتصادی ایران به ویژه در حوزه کسب وکار اعلام می شود. همین آمارها مبنای تصمیمات سرمایه گذاران قرار می گیرد. لذا سرمایه گذاران خارجی در چنین شرایط حاضر به سرمایه گذاری نیستند. حتی هیچ کشور خارجی حاضر نمی شود به عنوان مثال نفتکشهای ایران را بیمه کند. علی رغم اغراق آمیز بودن آمار مراکز مختلف از وضعیت اقتصادی ایران، واقعیت این است که وضعیت اقتصادی کشور نیز چندان مطلوب نیست. به طوری که با عدم درنظرگرفتن تحریمها، برخی موانع داخلی و مشکلات حوزه کسب و کار، حتی سرمایه گذاریهای داخلی را نیز با مشکل مواجه می کند حال چه رسد به سرمایه گذاریهای خارجی.

ایران از نظر کسب و کار در فضای نامناسبی قراردارد. در ایران هرکس تولید کننده است هم مالیات می دهد و هم جریمه می شود. در عین حال بیشترین سودآوری از آن بخشهای غیرمولد و بخشهایی است که به دنبال سوداگری هستند. ایران حتی در بین کشورهای منطقه جایگاه خوبی ندارد.

حذف تدریجی تحریمها بر روند بهبود وضعیت اقتصادی و جلب سرمایه گذاریها چندان موثر نیست

تسنیم: به نظر شما رفع تحریمها تا چد می تواند بر این روند اثرگذار باشد؟

موسایی: این مسأله بستگی به این دارد که تحریمها چگونه حذف می شوند. تحریمها اگر در زمان طولانی رفع شوند، تأثیر چندانی بر این روند نخواهند گذاشت. حتی حداقل تأثیر روانی آن نیز از بین خواهد رفت. آثار آن بر متغیرهای واقعی اقتصاد همچون حوزه های بانکی، نفت و گاز و... نیز چندان نخواهد بود در حدی که به انجام سرمایه گذاریهای جدی منجر شود.

ایران نیازمند سرمایه های بلوکه شده خود در خارج از کشور است ولی شرط آن این است که این منابع پس از آزاد سازی صرف حوزه زیربنایی و عمرانی شوند.

در حال حاضر با وجود تحریمهای بانکی امکان مبادله پولی وجود ندارد.

بخشهای نفت و گاز طی 5 سال آینده نیازمند سرمایه گذاری 300 میلیارد دلاری هستند

تسنیم: توصیه شما برای بهبود این وضع چیست؟

موسایی: حذف یکباره تحریمها و از سویی بهبود فضای کسب و کار که در فضای داخلی از موانع موجود توسعه اقتصادی است، از راههای بهبود وضع اقتصادی و فراهم کردن زمینه سرمایه گذاریهای داخلی و خارجی است.

با تحقق این شرایط، باید از تولید حمایت شود و سرمایه ها در خدمت تولید و افزایش بهره وری نیروهای کار درآید.

ایران نیازمند سرمایه گذاری 300 میلیارد دلاری در بخش نفت وگاز حداقل طی 5سال آینده است.

با بهبود فضای کسب وکار و حذف یکباره تحریمها، ایران می تواند جذابیت لازم برای جلب سرمایه گذاریهای خارجی را داشته باشد.

منبع: تسنیم - گفت و گو از : مریم سلیمی