حسن خوش‌پور

مدیرسابق دفتر امور بنگاه‌ها و خصوصی‌سازی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی

گرچه حجم تولید نفت تا کنون مطابق پیش‌بینی‌های لایحه بودجه 1393 بوده است، اما قیمت پیش‌بینی شده محقق نشده و با کاهش فعلی قیمت نفت اگر بدون هیچ تدبیری روند فعلی را ادامه دهیم با کسری بودجه مواجه خواهیم شد.

 چندین سال پیش نیز تحقیقاتی در کشور صورت گرفت که نشان می‌داد با توجه به ساختار دولت اگر قیمت نفت به زیر 100 دلار کاهش یابد، کسری بودجه خواهیم داشت. راهکارهایی که برای فرار از این کسری بودجه وجود دارد در زیر آمده است:

1- بازنگری در هزینه‌ها 

در سال‌های گذشته برخی از هزینه‌ها اضافه شده که بنا بوده به‌صورت موقتی و یکساله باشند،  اما  این اقلام به جای آنکه در بودجه سال‌های بعدی حذف شوند، هر سال با یک ضریب بزرگ‌تر از یک نیز افزون شده‌اند. که می‌توان با یک بازنگری در بودجه و حذف این موارد اضافی قدری صرفه‌جویی کرد و همچنین می‌توان بودجه عمرانی را کاهش داد یا بودجه در نظر گرفته شده برای صندوق توسعه ملی را محقق نکرد.

2- افزایش نرخ ارز 

دومین راهی که پیش پای دولت قرار دارد افزایش نرخ ارز است. اگر به ارز به عنوان یک کالای در تعادل با عرضه و تقاضای مشخص نگاه کنیم، کاهش درآمد ارزی به این معنی است که باید قیمت آن افزایش یابد. از این طریق دولت خواهد توانست با ریالی کردن ارزی که از فروش نفت حاصل می‌شود ریال بیشتری به دست بیاورد و مصارف پیش‌بینی شده را محقق کند.

3- استقراض از بانک مرکزی 

راه‌حل نهایی، استقراض از بانک مرکزی است که مستقیما باعث افزایش پایه پولی خواهد شد و پایه پولی نیز در بلند مدت به تورم دامن خواهد زد. با توجه به این سه گزینه به‌طور مشخص، سومین گزینه تبعات زیادی دارد که می‌تواند به رکود تورمی موجود در کشور دامن بزند و روند صعودی شکل گرفته را دوباره سرکوب کند. اما اگر مجموع دو روش پیشین به نتیجه نرسد راهی به‌جز استقراض از بانک مرکزی باقی نمی‌ماند. پس بهتر است که دولت تمام تلاش خود را برای پیش نیامدن چنین شرایطی به‌کار بگیرد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۳۵۲