با دور شدن از التهابات روزهای آغازین طرح 1500 میلیارد تومانی «سبد کالا»، اکنون فرصت مناسبی است برای پرداختن به جنبه‌های مختلف یکی از پررنگ‌ترین و جنجالی‌ترین نمودهای اجرایی برنامه‌های اقتصادی دولت. در پرونده ویژه امروز «دنیای اقتصاد»، تحلیل‌های 13 صاحب‌نظر اقتصادی و اجتماعی در ارتباط با طرح توزیع «سبد کالا» ارائه شده؛ تا اگر قرار است این طرح در آینده نیز ادامه پیدا کند، بر مبنایی علمی و اصولی اجرا شود و پیامدهای احتمالی منفی آن به حداقل برسد.

 مناسب دانستن زمان کنونی ازآنجا قابل طرح است که مدتی از اجرای مرحله اول گذشته و نیز با دور شدن از التهاب‌های جامعه در روزهای نخستین توزیع، سروصداهای خبری کمترشده و در مرحله دوم اجرا فرصت کافی برای تجدید نظر وجود داشته است؛ بنابراین ارزیابی‌های کارشناسی و واکنش‌های جامعه طبیعتا به واقعیت نزدیک‌تر و کمتر دچار سوگیری خواهد بود. 

 نه فقط طرح سبد کالا بلکه هر طرحی برای موفقیت تمام و کمال باید به‌صورت حساب‌‌شده اجرا شود و شتابزدگی و عجله موفقیت آن را کاهش می‌دهد. حتی اگر در اجرای بهترین طرح اقتصادی یکسری اصول ساده را رعایت نکنیم، ممکن است نتایجی به بارآورد که همه از آن طرح ناامید شوند. گرچه درباره خوب یا بد بودن طرح سبد کالا هنوز ابهاماتی وجود دارد، اجرای شتابزده آن بازخوردهایی منفی‌ را در کشور به‌وجود آورد.

 در مورد کالاهایی که منفعت عمومی دارند یا مزایای جانبی آنها برای آینده جامعه، هزینه تولید آنها را توجیه می‌کند، بهتر است که به‌صورت عمومی و دولتی عرضه شوند. برای مثال آموزش و پرورش از این رو که سرمایه اجتماعی نسل آینده را به شدت افزایش می‌دهد از لحاظ اقتصادی موجه است؛ اما با همین دیدگاه در مورد موجه بودن سبد کالا ابهاماتی وجود دارد. 

 این طرح در حالتی قابل قبول است که بتوانیم آن را در طولانی مدت ادامه دهیم. طرح مشابهی که در برخی کشورهای دیگر اجرا می‌شود این است که به کسانی که به نان شب محتاجند، یک بن داده می‌شود که با آن می‌توانند از مراکز خرید یک بسته غذایی که اصلا خوشمزه نیست؛ ولی همه ویتامین‌ها و مواد مورد نیاز بدن یک انسان را تامین می‌کند، تهیه کنند. به این ترتیب تنها نیازمندان واقعی از این برنامه حمایتی دولت استقبال می‌کنند و شاید نمونه‌های مشابه فراوانی از این دست وجود داشته باشد. ازین‌رو در این پرونده سعی شده تا به اجمال، نظر و دیدگاه برخی از کارشناسان، صاحب‌نظران اقتصادی، اجتماعی و رفاهی در ارتباط با طرح توزیع «سبد کالا» ارائه شود؛ تا اگر قرار است این طرح در آینده نیز ادامه پیدا کند، بر مبنایی علمی و اصولی اجرا شود و پیامدهای احتمالی منفی آن به حداقل برسد.

 منبع: دنیای اقتصاد