خروج سرمايه‌هاي بيشتري از بازار سرمايه و افزايش احتمال «انفجار نقدينگي» به خصوص پس از چند روز متوالي سقوط شاخص بورس بيش از پيش جدي به نظر مي‌رسد. با وجود اينكه بسياري سقوط‌هاي متوالي بورس در اواخر مرداد را طبيعي مي‌دانستند اما برخي پيش‌بيني‌ها از خروج 3 تا 6 هزار ميليارد تومان سرمايه حكايت دارد.. نگراني‌ها در خصوص اثر خروج 100 هزار ميليارد تومان نقدينگي وارد شده به بورس بر ساير بازارها هر روز بيشتر مي‌شود. هر چند رييس كل بانك مركزي وقوع «انفجار نقدينگي» را به كل رد مي‌كند. اما به نظر مي‌رسد، نوعي سردرگمي در سياست‌گذاري‌هاي پولي در شرايط روشن بودن موتور نقدينگي براي دستيابي به نرخ‌هاي از پيش هدف‌گذاري شده برخي شاخص‌هاي اقتصادي وجود دارد.

بازار سرمايه جذاب‌تر از هميشه

تازه‌ترين آمار وزارت امور اقتصادي و دارايي از عملكرد بورس حاكي از آن است كه از ابتداي امسال تا پايان تير ماه 100 هزار ميليارد تومان وارد بازار سرمايه شده و ارزش معاملات در 12 ماه منتهي به 31 تير سال جاري نيز به دو هزار و 264 ميليارد تومان رسيده است. هر چند اين رقم در كنار كدهاي بورسي صادر شده، قابل توجيه است؛ پيش‌تر سازمان بورس تعداد كدهاي جديد سهامداري در بازار سرمايه تا پيش از نيمه مرداد را 3 ميليون و 580 هزار اعلام كرده بود كه با احتساب كدهاي قبلي به 15 ميليون و 250 هزار كد رسيده است. هر چند اگر كد مشمولين سهام عدالت نيز به دارندگان كدهاي بورسي اضافه شود حدود 48 ميليون و 500 هزار كد وجود دارد كه مي‌تواند هر لحظه در بازار سرمايه اقدام به معامله كند. همزمان با صدور كدهاي بورسي، شاخص كل نيز افزايشي 2181 درصدي داشته و از رقم 127 هزار و 266 واحد در پايان مرداد سال جاري به قله 2 ميليون و 904 هزار واحد رسيد.

تلاش امريكا براي القاي بي‌ثباتي تمامي ندارد

عبدالناصر همتي، رييس كل بانك مركزي در بيانيه‌اي كه به صورت پست در صفحه شخصي خود به اشتراك گذاشته بود از تلاش مداوم امريكا و همدستانش در بازارهاي پولي و ارزي براي ايجاد انتظارات منفي در مردم به خصوص در يك سال اخير نوشت. او در بخش ديگري از نوشته خود خاطرنشان كرد «به ‌رغم اينكه اين فشارها مشكلات و سختي‌هايي براي مردم ايجاد كرده ولي به‌ طور قطع نتوانسته به اهداف اصلي خود برسد. با تدابير متخده، القاي انفجار نقدينگي و ابرتورم از طريق تحريك انتظارات نيز با ناكامي مواجه شده است.» به گفته او «افزايش‌ موقتي نرخ تورم در ماه‌هاي ابتداي سال كه عمدتا ناشي از شيوع كرونا و تحريك انتظارات بود با اقداماتي كه درحال انجام است، كنترل شده و تلاش جدي براي نيل به هدف تورمي اعلام شده، انجام و استمرار خواهد داشت.» اين درحالي است كه همتي پيش‌تر «فروش ارزهاي صندوق توسعه ملي» را از مهم‌ترين عوامل افزايش تورم برشمرده بود و معتقد بودف سازمان برنامه با اين كار تورم ماهانه را در پايان بهار افزايش داده است.

رشد نقدينگي كار امريكا نيست

شرايط فعلي كشور و بيم «انفجار نقدينگي» و روبه‌رو شدن با «ابر تورم» آنقدر نزديك است كه كارشناسان از هر جناحي نسبت به بيانيه همتي موضع‌گيري كردند. در اين راستا يك اقتصاددان با نقد بيانيه رييس كل بانك مركزي به او پيشنهاد كرد در بيانيه‌هاي خود به جاي تمركز بر ادبيات غيراقتصادي به اصول اقتصادي توجه داشته باشد. محمد طبيبيان در كانال تلگرامي خود نوشت «از يك مدير كه بايد بر اساس شأن علمي و تجربي بر مسندي نشسته باشد، انتظار نمي‌رود شيوه‌اي را پي بگيرد كه تنها ابزارش سرزنش خارجي‌ها و متهم كردن منتقدان داخلي به همكاري با خارجي ها است. به روند نقدينگي در سال‌هاي مختلف عنايت كنيد اگر نشان از انفجار نيست، نشان از چيست؟ تورم‌هاي فزاينده سال‌هاي اخير گوياست. لازم نيست تورم هزار درصد شود تا به ابرتورم برسيم. تمامي اين تذكر براي جلب‌ توجه به عواقب برخي شيوه‌ها و سياست‌هاست كه تورم‌زا بوده است.» اين اقتصاددان به بحث توطئه براي افزايش انتظارات تورمي نيز اشاره كرد و خطاب به رييس كل بانك مركزي با اشاره به كنترل پايه پولي، مديريت اهرم‌هاي ضريب فزاينده پولي، مديريت سيستم بانكي و جريان اعتباري به عنوان ابزارهاي در دست مديريت پولي نوشت:«رييس كل بانك مركزي به عنوان يك مدير سياسي نيز بايد بتواند خواسته‌هاي ديگر سياسيون را كنترل كند و اجازه ندهد بر پايه موجودي‌هاي موهوم ارزي و ارز‌هاي غيرقابل فروش، ريال چاپ شود.» او غيرمستقيم از همتي سوال كرده است: خودتان بفرماييد اينها در تورم چه تاثيري دارد و اثر يك اظهارنظر پژوهشگر بر انتظارات تورمي چه ميزان است؟ كدام به اضعاف از ديگري بزرگ‌تر و مهيب‌تر است. به نظر مي‌رسد، مطلب طبيبيان در حمايت از اقتصادداناني است كه هشدار داده بودند اگر دولت نخواهد كسري بودجه را از مسير انتشار اوراق جبران كند و به روش‌هاي گذشته روي آورد، اقتصاد ايران در مسير ونزوئلا قرار مي‌گيرد.

اعتماد