مهدی پازوکی در گفت و گو با فرارو مطرح کرد
یک استاد دانشگاه ریشه تجمعات شکل گرفته در روزهای اخیر را نه در مشکلات اقتصادی بلکه در تبعیض، بی‌عدالتی، رانت و فساد اقتصادی می‌داند.
مهدی پازوکی، اقتصاددان و استاد دانشگاه با اشاره به اولین تجمع شکل گرفته در مشهد به فرارو می‌گوید: متاسفانه مخالفین دولت که قدرتمند و وابسته به دولت پنهان هستند، به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند منافع ملی است. اگر بخواهیم کسانی که تجمع مشهد را تشکیل دادند واکاوی کنیم، می‌بینیم رهبران آنها کسانی هستند که دولت شیخ حسن روحانی جلوی رانت آنها را گرفته بود. در انتخابات شورای شهر اخیر مشهد مردم به تفکر غیر از تفکر حاکم بر استان خراسان و شهر مشهد رای دادند. نکته قابل تعمق آن است که مقر بنگاه‌های اقتصادی مثل ثامن الحجج، افضل توس، فرشتگان و ... که منشاء فساد در اقتصاد ایران بودند در خراسان رضوی به مرکزیت شهر مشهد است. بنابراین اینها بیکار ننشسته‌اند.
او با بیان اینکه کشور دارای مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی است ادامه می‌دهد: مردم ایران حق دارند که اعتراض خود را بیان کنند. من اعتراض مردم را فرصت برای توسعه ایران می‌دانم. اما فراموش نکنیم که از دیدگاه توسعه ای، مردم در همه جای دنیا وقتی خواهان یک تحول هستند نگاه‌شان به آینده است نه به گذشته. ما با سردادن بعضی شعارها در ارتباط با رضاشاه شاهد نگاه به عقب بودیم. این نشان می‌دهد که جامعه ما از نظر فرهنگی عقب گرد کرده است. ما در دنیای توسعه یافته باید به سمت عدالت، مردمسالاری و حقوق اجتماعی مردم برویم.
چطور فرزند شهید مطهری در مشهد نمی‌تواند سخنرانی کند اما علیه دولت تجمع برگزار می‌شود؟
پازوکی درباره تجمع مشهد می‌گوید: والفجر مقدماتی شعارهایی که از مشهد شروع شد اقتصادی بود. اما بعد خواسته های دیگری مطرح شد. مخالفان دولت در این شهر می‌خواستند به دولت ناز شست نشان دهند. در حالی که راهبران تجمع اولیه در مشهد، باعث ایجاد فساد و رانت در اقتصاد ایران شده اند. دولت با این افراد برخورد کرده بود. آنها دنبال فرصت می‌گشتند و تصورشان این بود خواسته های مردم فقط خواسته های اقتصادی است. در حالی که نمی‌دانند برای مردم ایران استقلال، آزادی و پیشرفت اقتصادی مهمترین نیاز و خواسته است. او ادامه می‌دهد: چطور علی مطهری که فرزند یکی از راهبران جمهوری اسلامی است حق سخنرانی در مشهد برای یک جمع محدود ندارد. اما چنین تجمعی شکل می‌گیرد؟ سازمان های اطلاعاتی ما باید این را واکاوی کنند. این اقتصاددان ادامه می‌دهد: کسانی که این تجمع را برپا کردند فکر می‌کردند که خواسته مردم فقط اقتصادی است. اما اگر این گونه نبود چرا که خواسته اقتصادی راهکار دارد. همه نمایندگان مردم مشهد اصولگرای تندرو هستند. اما چرا تا به حال نطقی در دفاع از حقوق مردم نداشته‌اند؟
کجای دنیا به پزشکی با 70 میلیون تومان درآمد یارانه می‌گیرد؟
این استاد دانشگاه در ارتباط با وضعیت اقتصادی دولت می‌گوید: در حال حاضر 76 و نیم میلیون نفر از جمعیت 80 میلیونی ایران یارانه می‌گیرد. در کجای دنیا به 95 درصد مردم یارانه نقدی داده می‌شود؟ چرا پزشکی که 70 میلیون درآمد دارد باید یارانه بگیرد؟ در واقع دولت اول هر ماه باید سه حقوق پرداخت کند. یک حقوق به کارکنان دولت و نیروهای لشگری و کشوری که رقم آن 65 هزار میلیارد تومان است. دیگری حقوقی است که باید به صندوق های بازنشستگی داده شود. این صندوق ها به خاطر سیاست های دولت محمود احمدی نژاد به ورشکستی کشیده شدند. دریافتی این صندوق ها از دولت 60 هزار میلیارد تومان است. دولت برای یارانه ها هم سالانه بیش از 42 هزار میلیارد تومان یارانه می‌دهد.
پازوکی ادامه می‌دهد فضای کنونی، اجازه نمی‌دهد کسی از دولت حمایت کند اما من نوکر جو نیستم بلکه نوکر منافع ملی کشورم هستم. من به عنوان یک کارشناس اقتصادی اعتقاد دارم یارانه فقط باید به سه دهک درآمدی پایین جامعه داده شود. هر کدام از این دهک ها 8 میلیون نفر است که مجموعه آنها 24 میلیون نفر را شامل می‌شود. از این 24 میلیون نفر، هشت میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند و باید 16 میلیون نفر دیگر شناسایی شوند.
ریشه تجمعات مشکل اقتصادی نیست؛ تبعیض است
این استاد دانشگاه ادامه پیدا کردن تظاهرات و اعتراضات را بر اساس خواسته های اقتصادی نمی‌داند، بلکه معتقد است تجمع‌کنندگان به تبعیض، نابرابری، بی‌عدالتی، رانت و فساد اقتصادی معترض هستند. او می‌گوید: مشکل بیکاری در کشور اظهر من الشمس است. اما معترضین می‌بینند که در حالی نمی‌توانند شغل داشته باشند که فردی در اطرافشان از یک دانشگاه درجه پنجم با داشتن پارتی در دولت یا نهادهای عمومی استخدام می‌شود. شما عملا در خیلی از جاها برای اینکه کارتان پیش برود باید رشوه دهید. او در بیان راهکار دولت می‌گوید: اگر حکومت با این بی‌عدالتی و تبعیض برخورد نکند، در بلندمدت اقتصاد جامعه هم دچار مشکل می‌شود. خواسته های اقتصادی را تنها می‌توان در وضعیت ثبات اقتصادی مهیا کرد. حکومت از نظر اقتصادی باید انضباط اقتصادی را به اقتصاد ایران برگرداند. امروز مشکل اصلی اقتصاد ایران بی‌انضباطی پولی است که ما در سیستم بانکی و سند بودجه و همچنین بی‌انضباطی اداری است که در به جای استفاده از نیروهای خلاق و با آزمون و مصاحبه جذب دولت شوند، از دانشگاه های 5 و 6 استفاده می‌شود.
به سیستم مالیاتی و تامین اجتماعی کارآمد نیاز داریم
پازوکی ادامه می‌دهد: اگر مجموعه حکومت دو کار اساسی انجام دهد، اصلاحات اقتصادی و اجتماعی انجام می‌شود. اول طراحی یک سیستم مالیاتی کاراست و دیگری طراحی یک سیستم تامین اجتماعی توانمند. دولت باید سعی کند با استفاده از تجربیات جهانی و علم مالی عمومی و استفاده از کارشناسان و مشاوران ارشد جهانی خصوصا کشورهای توسعه یافته سیستم مالیاتی کارآمدی طراحی کند تا هرکس که درآمد دارد، طبق قانون مالیات دهد. دوم طراحی یک سیستم طراحی اجتماعی کاراست، یعنی که هرکسی که درآمدش از حد خاصی پایین تر باشد باید به واسطه مالیاتی که از طبقات مرفه و صاحبان ثروت به سیستم تامین دریافت می‌شود تامین شود. سیستم تامین اجتماعی جلوی فقر را می‌گیرد. نمونه این موضوع کشورهای اسکاندیناوی هستند. شما در این کشورها عدالت برابری، عدم تبعیض و مبارزه با فساد را کاملا مشاهده می‌کنید. مثلا اگر نخست وزیر دانمارک به خانه بهتری می‌رود مالیات بیشتری پرداخت می‌کند.
این کارشناس بودجه با طرح این پرسش که چرا بنیاد مستعفان مالیات پرداخت نمی‌کند، می‌گوید: مگر می‌شود این بنیاد این همه اموال و خانه داشته باشد و مالیات ندهد؟ تندروها چرا چنین نکاتی را نمی‌بینند؟ قیمت انرژی باید سالانه با نرخ تورم افزایش پیدا کند. ما سالانه 10 درصد تورم داشتیم. چهار سال گذشته بنابراین می‌شود 40 درصد. در واقع قیمت بنزین تا امسال 40 درصد کاهش داشته است. در حالی که نرخ کرایه تاکسی سالانه 10 درصد افزایش پیدا کرده است. تندروها در حالی به دولت حمله می‌کنند که دولت هم هیچ گونه تصمیمی ضد حقوق مردم نگرفته است. به عنوان نمونه امسال مستمری کمیته امداد و بهزیستی سه برابر شده است. دولت از کدام یک از مفاسدی که اتفاق افتاده دفاع کرده است؟ اگر دولت می‌گوید یارانه هدفمند شود به این معناست که به اقشار فرودست رفم بیشتری یارانه پرداخت کند. نماینده مجلس داریم که یک خانه دولتی یک و نیم میلیاردی با 60 میلیون در اختیارش قرار گرفته است. با علی عسگری رئیس سابق امور مالیاتی صحبت کنید. او را نمایندگان مجلس کنار گذاشتند. بعضی نمایندگان دنبال این بودند تا کسانی که از آنها حمایت کرده بودند تا به مجلس بروند مالیات ندهند. آقای عسگری اما زیر بار نرفت. نمایندگان هم فشار آوردند و باعث برکناری او شدند.
چرا تندروها اینها را نمی‌بینند؟
او با بیان اینکه بودجه 97 نسبت به بودجه های قبلی شفافیت بیشتری دارد ادامه می‌دهد: مخالفین دولت چرا این را نمی‌بینند که وابستگی بودجه به نفت در بودجه 97 کمتر شده است؟ درآمد نفتی از 114 هزار میلیارد تومان به 101 هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است. متاسفانه صدا و سیما در اختیار دولت نیست. من یکی صدا و سیما را یکی از دامن زدنندگان به این ماجراها می‌دانم. صدا و سیما چرا طرفداران دولت را دعوت نمی‌کند تا به مخالفان دولت پاسخ دهد؟ جالب این است که دولت قبل از آقای روحانی این همه مشکلات اقتصادی به وجود آورد اما صدا و سیما چیزی نگفت و رسانه ملی از زمان شهرداری آقای احمدی نژاد در اختیار او بود.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: در صفحه 45 لایحه بودجه، مالیات نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی 180 میلیارد ریال است. در حالی که در صفحه 316 همین لایحه استرداد مالیات نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی 180 میلیارد ریال است. یعنی دولت 108 میلیارد ریال می‌گیرد اما باید 180 میلیارد ریال پس بدهد. تندروها چرا این ها را نمی‌بینند؟ دولت به کمیته امداد چهار هزار و 700 میلیارد تومان و به بهزیستی بالای دو هزار میلیون تومان پرداخت می‌کند. بنیاد مستضعفان اما به دولت مالیات نمی‌دهد. اگر بنیاد درآمد ندارد باید اموال آن را بفروشیم. مردم این ها را می‌بینند. من به عنوان یک کارشناس نمی‌فهمم درآمد بنیاد مستضعفان کجا می‌رود.
او با بیان کاهش بعضی هزینه ها در لایحه بودجه 97 می‌گوید: در بودجه 96 به شورای نگهبان 128 میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده بود در حالی که در لایحه بودجه 97 دولت این رقم را به 105 میلیارد تومان کاهش داده است. البته من اعتقاد دادم بودجه شورای نگهبان نباید بیشتر از 10 میلیارد تومان باشد. مگر شورای نگهبان حزب سیاسی است که در استان ها دفتر داشته باشد؟ سال 65 بودجه شورای نگهبان 5 میلیون تومان بوده است. مگر ما چقدر تورم داشتیم در این سالها که 128 هزار میلیون تومان بودجه شورای نگهبان باشد؟ شورای نگهبان سه هزار میلیون تومان ردیف کمک به اشخاص حقوقی و حقیقی در بودجه 96 دارد. مگر آقای جنتی کمیته امداد است که به مردم پول دهد؟
مردم به بی‌عدالتی حساسند
پازوکی اضافه می‌کند: ما یکی از بالاترین فرارهای مالیاتی در کشور را داریم و من از این جهت منتقد دولت هستم. اما دولت به تنهایی نمی‌تواند کاری کند. مجموعه حکومت یعنی قوه قضاییه، قوه مجریه و مجلس در این زمینه همراستا شوند. تنها 25 تا 30 درصد اقتصاد ایران در دست دولت است. اما الان چند نفر در ایران به خاطر فرار مالیاتی محاکمه شده اند؟ در حالی که طبق قانون در این کشور هرکسی که درآمد دارد، از وزیر و وکیل گرفته تا مستخدم نهاد ریاست جمهوری باید مالیات دهند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: من این اعتراضات را به قول رئیس جمهور یک فرصت می‌دانم. به نظر من دولت باید خویشتن داری خود را نشان دهد که به نظر من برخورد آقای روحانی بسیار منطقی بود. بقیه مسئولان کشور هم باید آن را یک فرصت برای کشور تلقی کنیم و بدانیم که مردم به تبعیض نابرابری و بی‌عدالتی به شدت حساسند.