یک عضو هیات علمی دانشگاه کیو ژاپن با اشاره به عملیاتی شدن خط اعتباری 10 میلیارد دلاری بین ایران و ژاپن در آینده نزدیک تاکید کرد که به دنبال این امر شاهد خواهیم بود که روابط اقتصادی دو کشور از روابط تجاری به روابط سرمایه گذاری گسترش پیدا خواهد کرد.

این اقتصاددان با اشاره به افزایش 130 درصدی واردات نفت ژاپن از ایران، گفت که بعد از برجام فرآورده‌های نفتی هم به سبد صادراتی‌مان به ژاپن افزوده شده است .

 فرهاد تقی‌زاده حصاری، اقتصاددان و دستیارارشد رییس موسسه بانک توسعه آسیاییADBI  در توکیو، در گفت‌وگو با ایسنا، به بررسی گام‌های برداشته برای توسعه روابط اقتصادی  و بانکی تهران و توکیو در پسابرجام پراخت.

وی در خصوص نظام بانکی کشور ژاپن بیان داشت: در ژاپن قریب به 190 بانک در سایز های مختلف فعال هستند که در بین آنها 5 بانک شهری وجود دارند. در بین این 5 بانک شهری سه اَبَر بانک (مگا بانک)، بخش اعظم منابع بانک‌های شهری را در اختیار دارند.

این عضو هیات علمی دانشگاه کیو ژاپن با بیان اینکه، سه مگا بانک ژاپنی که عبارتند از بانکهای توکیو میتسوبیشی یو اف جی، گروه بانکی سومیتومو میتسویی و بانک میزوهو، همکاری خود با بانکهای کشورمان را مجددا از سرگرفته‌اند، گفت: قبل از تحریم‌ها این سه اَبَر بانک ژاپنی با بانک‌های کشورمان تعامل داشتند و در زمان تحریم‌ها هم ارتباط برخی از آنها در زمینه تسویه مبادلات برخی از بانکهای ایرانی برای تامین کالاهای اساسی مانند دارو انجام می شد. اما پس از برجام این سه مگا بانک تعاملات خود را با تعدادی از بانک‌های ایرانی از سر گرفته و در حال حاضر در قالب انتقال تلگرافی (TT) و اعتبار اسنادی دیداری (At Sight LC) به نقل و انتقالات بانکی به ارز ین ژاپن می پردازند.

وی گفت: در رابطه با اهمیت  از سرگیری روابط بانکی  سه بانک بزرگ ژاپنی با بانکهای ایرانی می توان به این نکته اشاره کرد که که این سه بانک؛ بانک عامل اکثر قریب به اتفاق شرکت های معظم پیمانکاری، شرکت های تجاری، تولید کنندگان تجهیزات، کالا و خدمات در کشور ژاپن است خاطرنشان کرد: پس لازمه حضور این شرکت ها در کشورمان برای صادرات کالاهای سرمایه ای و نیز برای مشارکت در قالب پیمانکار یا سرمایه گذار در پروژه های بخش های مختلف کشورمان، توسعه مراودات بانکی با این سه ابر بانک است.

تقی‌زاده ادامه داد: از طرف دیگر بانک همکاری های بین الملی ژاپنJBIC  که یک بانک کاملا دولتی است و تحت نظر وزارت اقتصاد؛ تجارت و صنعت این کشور فعالیت دارد، وظیفه تامین مالی (فاینانس) صادرات کالا و خدمات و تامین مالی پروژه های شرکت های ژاپنی در اقصی نقاط دنیا را بر عهده دارد. همچنین شرکت دولتی بیمه صادراتی و سرمایه گذاری ژاپن NEXI هم وظیفه ارائه خدمات بیمه ای برای سرمایه گذاری و تجارت بین المللی شرکت های ژاپنی را  بر عهده دارد. بازوی عملیاتی این دو نهاد دولتی برای ارائه تامین مالی بین المللی و برای تضمین صادرات و سرمایه گذاری یکی از همین سه بانک هستند و این  امر موید اهمیت برقراری روابط بانکی بین بانکهای ایرانی با این سه ابر بانک ژاپنی است.

عضو هیات علمی دانشگاه کیو در توکیو با بیان اینکه ژاپنی ها همواره به توافقات خود پایبند هستند، خاطرنشان کرد: در زمان تحریم ها روابط کارگزاری  بانک های ایران با بانکهای ژاپنی به دلیل عدم دسترسی به سوئیفت قطع شده بود اما همچنان حساب های بانکهای ایرانی نزد این سه بانک ژاپنی محفوظ بود. اولین موافقتنامه اقتصادی بین ایران و ژاپن تحت عنوان "موافقتنامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه گذاری بین جمهوری اسلامی ایران و ژاپن"که در بهمن ماه سال گذشته با سفر آقای طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی به توکیو به امضا مقامات دو کشور رسید و با تصویب در مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان به قانون بدل شد راه را برای توسعه مراودات اقتصادی و بانکی بین کشور هموار کرد.

این اقتصاددان در رابطه با برخی انتقادهایی که نسبت به تاخیر در عملیاتی شدن توافقات می شود گفت: آغاز به کار مجدد بانک های بزرگ ژاپنی با ایران فضا را تغییر داد. علاوه براین با توجه به سفر ها و دیدارهای مقام های دوکشور، بانک ها و شرکت های خصوصی ژاپنی اعتماد بیشتری برای حضور در بازار ایران و برقراری روابط با ایران پیدا کردند زیرا بانک های این کشور تا مدت زیادی به دولت نگاه می کردند و با پیش قراول شدن دولت ژاپن در عقد موافقتنامه بین دو کشور آنها هم مطمئن تر گام بر داشتند.

وی در پاسخ به این سئوال که بانک های ژاپنی چه تدابیری برای پایین آوردن ریسک تعاملات مالی با ایران و جریمه های احتمالی اندیشیده اند؟گفت: ژاپنی ها برای اینکه بتوانند با ایران نقل و انتقالات مالی داشته باشند تعاملات خود را با ارز ین واحد پولی رسمی کشور خود انجام می دهند و از این طریق ریسک همکاری با ایران را پایین می آورند.

عضو هیات علمی دانشگاه کیو  در توکیو با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران به ژاپن پس از برداشته شدن تحریم ها، افزود: بر اساس آمار وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت کشور ژاپن، تنها در سال مالی 2017-2016 واردات نفت ژاپن از ایران بیش از 130 درصد رشد داشته است و در حال حاضر 7 درصد از کل واردات نفت خام ژاپن از ایران است.  نکته قابل توجه این است که درگذشته عمده صادرات ما به ژاپن نفت خام بود ولی امروز فرآورده های نفتی هم به لیست صادرات ما به توکیو افزوده شده است که این مورد هم یکی دیگر از دستاوردهای برجام است و با توجه به ارزش افزوده بالای فرآورده های نفتی امید است در سبد صادراتی مان به ژاپن سهم فرآورده های نفتی رفته رفته بیشتر شود.

وی همچنین در رابطه با سهم ین ژاپن در سبد ارزی بانک مرکزی ایران توضیح داد: امروز حجم روابط تجاری دو کشور افزایش یافته است و تراز تجاری ما به ژاپن به میزان قابل ملاحظه‌ای مثبت است. از این رو از نظر ذخایر ین نزد بانک مرکزی ایران نیز نه تنها کمبودی نیست بلکه به میزان کافی وجود دارد.

تقی زاده در رابطه با روی کارآمدن ترامپ در آمریکا و افزایش ریسک سرمایه گذاری در ایران خاطرنشان کرد: ما به ژاپن نفت و فرآورده صادر می کنیم و آنها هم برای تعاملات سرمایه گذاری با ایران می توانند از منابع فروش آن استفاده کنند. ایران در تامین امنیت انرژی کشور ژاپن نقش موثری دارد و ژاپنی ها در حوزه سیاست خارجی اعتقاد به گوناگونی در شرکا دارند و این را در دوران تحریم های نیز نشان دادند که با وجود موانع فراوان برای مراودات با کشورمان باریکه واردات نفت از ایران را حفظ کرده بودند.

وی در پایان تاکید کرد: همچنین با عملیاتی شدن خط اعتباری 10 میلیارد دلاری بین ایران و ژاپن  در آینده نزدیک روابط اقتصادی دو کشور از روابط تجاری به روابط سرمایه گذاری گسترش پیدا خواهد کرد و شرکت های ژاپنی در پروژه های نفت، گاز، پتروشیمی، تولید برق و توسعه زیرساخت کشورمان حضور خواهند داشت.