داوود سوری

اواخر هفته گذشته در هیات وزیران با حضور رئیس‌جمهور موضوعی مطرح شد که محل بحث و مناقشه‌ بسیاری از اقتصاددانان و رسانه‌ها قرار گرفت. در این جلسه قرار شد که واحد پول ملی از ریال به تومان تغییر کند و یک صفر از پول ملی حذف شود. عده‌ای بر این باورند که حذف یک صفر از پول ملی با تغییر واحد پول متفاوت است. باید گفت که تفاوت آنچنانی در این دو مفهوم وجود ندارد؛ در تغییر واحد پول یک صفر و در دیگری سه صفر حذف می‌شود. در شرایط کنونی اقتصاد ایران این اقدام هیچ لزومی ندارد و یک بار اجرایی را روی نظام پولی کشور می‌گذارد که احتمال بسیار قوی وجود دارد که دولت نتواند از پس آن بر آید. در چنین موقعیتی که کشور با هزاران مشکل رو به روست این اقدام بی فایده است. صدمات و زیان‌های این اقدام بیشتر از تاثیرات مثبت آن است. البته نمی‌توانیم بگوییم امکان پذیر نیست، اما نظام اجرایی ما با مشکلاتی مواجه می‌شود که بار این مشکلات روی دوش مردم می‌افتد.

بالاخره تغییر واحد پول ملی خواه ناخواه بسیاری از سیستم‌هایی را که در حال حاضر وجود دارد تغییر می‌دهد. اگر این مساله مورد تایید مجلس قرار گیرد، تمامی نرم افزارهای مالی و حسابداری، دسته چک‌ها، اوراق بهادار، اسکناس‌هاو مسکوکات رایج کشور، دفاتر مالی، دستگاه‌های خودپرداز و تمام مواردی که تاکنون با ریال کار می‌کردند باید تغییر کنند. از طرف دیگر باید تمام پول‌های موجود در کشور تعویض شود که اینها بسیار پرهزینه، زمان‌بر و مشکل است. در آخر با تمام این اقدامات و هزینه‌های بسیار زیاد حذف صفر از پول ملی تاثیر اساسی بر اقتصاد ما نمی‌گذارد. عده‌ای می‌گویند این اقدام تاثیر روانی در بازار به وجود می‌آورد که باید گفت اینطور نیست. برای مثال ما درجه حرارت را با سانتی گراد اندازه‌گیری می‎‌کنیم و وقتی گفته می‌شود که درجه حرارت ۱۰ درجه است، احساسی از سرما و گرما در ما به وجود می‌آید. حال اگر این درجه را با واحد دیگری اندازه‌گیری کنیم که برابر با ۱۰ واحد از واحد قبلی است، تاثیری روی سرما و گرمایی که ما احساس می‌کنیم، ندارد؛ مگر آنکه ما نسبت به سرما و گرما توهم داشته باشیم! آنچه در کشورهای دیگر انجام شده تغییر واحد پولی به علاوه اصلاحات(رفرم) پولی دیگر بوده است. اینطور نبوده که تغییر واحد پولی باعث شود اصلاحاتی به وجود بیاید، بلکه رفرم‌ها باعث شدند واحد پولی هم تغییر کند. اینکه ما بیایم و سه یا چهار یا حتی پنج صفر را از پول را حذف کنیم، اما همان ساز و کارهای قدیمی برپا باشد، هیچ مساله‌ای را حل نمی‌کند. البته در کشورهایی که این اقدامات صورت گرفته افزایش قیمتی در کالاها مشاهده شده است که نمی‌توان آن را تورم نامگذاری کرد. به عبارت دیگر با تغییر واحد پول ملی و حذف صفر از واحد پول تغییراتی جزئی در قیمت‌ کالاها به وجود می‌آید که بسیار ناچیز است و اهمیتی ندارد. به نظر می‌رسد موضوع تغییر واحد پول ملی در مجلس هم به دلیل آنکه ذهنیت‌ها یکسان است، به تصویب می‌رسد.