مدیر پژوهشکده پولی و بانکی رشد جهانی قیمت دلار در برابر سایر ارزها را مهمترین و تنها عامل رشد این ارز در بازار داخلی دانست و گفت: با انتخاب ترامپ نااطمینانی در بازار ارز به وجود آمد که به‌تدریج برطرف خواهد شد.

حمید زمان‌زاده در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، اظهارداشت: دلار در بازارهای جهانی تقویت شده و در برابر یورو در یک ماه اخیر 4 درصد و در برابر ین ژاپن 7 درصد افزایش داشته است. 

وی افزود: وقتی نرخ دلار در برابر همه ارزها رشد می‌کند، نسبت به ریال هم افزایش خواهد یافت، بنابراین بخش عمده ماجرای افزایش نرخ دلار در بازار ایران، به‌ویژه بعد از انتخاب رئیس جمهور جدید آمریکا، رشد بهای جهانی ارز است که شاهد این امر هم عدم تغییر محسوس ریال در برابر یورو است. 

مدیر پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با تاکید بر اینکه ارزش ریال به‌خودی خود در این مدت کاهش نیافته است، گفت: اگر بانک مرکزی در چنین شرایطی نسبت به افزایش نرخ دلار مقاومت می‌کرد در عمل قیمت ریال را نسبت همه ارزها از جمله یورو، ین و یوآن ثابت می‌ماند و نسبت به دلار کاهش می‌‌یافت اما بانک مرکزی اجازه داد اتفاقات بازار جهانی ارز به بازار داخلی منعکس شود.

* رشد دلار تنها ملاک افزایش نرخ ارز نیست/ باید سبد ارزها را در نظر گرفت 

وی با بیان اینکه نباید تنها ملاک افزایش نرخ ارز را دلار دانست، تصریح کرد: باید به سبد ارزها توجه داشت و تغییرات نرخ آن را بررسی کرد. اگر تغییرات قیمت ارزهای عمده را کنار هم قرار دهیم، می‌بینیم که نرخ ارز در مجموع کمتر از یک درصد افزایش داشته است،بنابراین ارزش ریال در حال حاضر در برابر دلار تضعیف شده که آن هم به دلیل رشد نرخ این ارز در جهان بوده است.

* نااطمینانی‌های فعلی بازار ارز موقتی است

زمان زاده در خصوص طرح تحولات نرخ ارز در ماه‌های پیش‌رو، اظهار داشت: نه هم‌اکنون وضعیت بازار ارز بحرانی است و نه وضعیت بحرانی برای آینده پیش‌بینی می‌شود. انتخاب ترامپ ریسک‌ها و نااطمینانی‌های موقتی را ایجاد کرده و در صورتی که سیاست‌های دولت جدید آمریکا در عمل تغییر چندانی نداشته باشد، ریسک‌ها به تدریج برطرف خواهد شد.

* وضعیت مطلوب منابع ارزی کشور

وی ادامه داد: در خصوص سایر موارد بنیادین بازار ارز تغییر چندانی به وجود نیامده است. بهای نفت کاهش نیافته و میزان صادرات نفت به بالاترین حد در 4 سال گذشته رسیده و حتی به میزان صادرات نفت در دوران قبل از تحریم‌ها نزدیک شده‌ایم و این درآمد ارزی پشتوانه خوبی برای ایجاد اطمینان در بازار ارز است. 

مدیر پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی اظهارداشت: در حوزه صادرات و واردات هم اتفاق خاصی رخ نداده و تراز تجاری کشور بدون احتساب صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی به تعادل رسیده است.

* ارز حاصل از صادرات غیرنفتی تکاپوی نیازهای ارزی را می‌دهد

وی با بیان اینکه ارز حاصل از صادرات، ارز مورد نیاز برای واردات را تأمین کرده و درآمدهای نفتی پشتوانه خوبی برای ذخایر ارزی است، گفت: بنابراین بررسی چشم‌انداز میان مدت بازار ارز نگران خاصی ایجاد نمی‌کند و به نظر می‌رسد وضعیت ثبات ادامه یابد. 

* رسیدن نرخ ارز به سطوح 3800 تومان بسیار بعید است

به گفته وی بر اساس این چارچوب‌ها افزایش بیشتر نرخ ارز و رسیدن آن به سطوح 3800 تومان بسیار بعید است و به نظر می‌رسد حداکثر نرخ در بازار ارز تا پایان سال حداکثر 3700 تومان باشد. در صورتی که بانک مرکزی برای یکسان‌سازی نرخ ارز اقدام کند، نرخ ارز در بازار تا حدودی کاهش خواهد یافت چرا که عرضه ارز به بازار افزایش خواهد یافت.

زمان زاده در پاسخ به این نکته که برخی معتقدند رشد تقاضای ارز به دلیل افزایش مبادلات و انتقال برخی کالاهای مشمول ارز رسمی به بازار آزاد بر قیمت دلار تاثیرگذار بوده است، گفت:‌ اینکه برخی کالاها از لیست دریافت ارز رسمی خارج شود و تقاضا به بازار آزاد انتقال یابد چندان اثر قابل توجهی بر بازار ندارد و تأثیر آن بر بازار موقتی است که مسأله اصلی اینجاست که عرضه و تقاضا هم اکنون در بازار متعادل است و ذخایر پشتوانه خوبی برای بازار ارز خواهد بود. 

* شرایط فعلی بازار متفاوت از سال‌های 90 و 91 است

این اقتصاددان با بیان اینکه در سه سال اخیر بازار ارز در ثبات بود و تغییرات مؤلفه‌هایی از این دست نمی‌تواند این ثبات را تحت تأثیر قرار دهد، افزود: البته وقتی اقتصاد به سمت رونق حرکت می‌کند تقاضای مبادله‌ای ارز افزایش می‌یابد اما مسأله اینجاست که عرضه هم مشکل خاصی ندارد و طرف عرضه هم رو به رشد است بنابراین طرف عرضه می‌تواند تقاضای جدید را پوشش دهد. 

وی با بیان اینکه برخی تصور می‌کنند یکی از علل اصلی افزایش نرخ ارز در بازار رشد نرخ رسمی دلار است، گفت: این تصور می‌تواند غلط به دلیل تجربه سالهای 90 و 91 به وجود آمده در حالی که وضعیت فعلی با آن دوره قابل مقایسه نیست.

مدیر پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی افزود: در سال 90 و 91 بی‌ثباتی بازار ارز ناشی از افزایش نرخ رسمی ارز نبود بلکه افزایش غیررسمی نرخ ارز به دولت علامت داد که باید نرخ ارز را تغییر دهد زیرا پشتوانه ذخایر ارز به حدی نبود که دولت بتواند قیمت‌ ارز را کنترل کند. 

زمان‌زاده با بیان اینکه در شرایط سالهای 90 و 91 افزایش غیررسمی ارز نشان‌دهنده بی‌ثباتی بازار بود و دولت مجبور به افزایش نرخ غیررسمی ارز شد، تصریح کرد: اگر تغییر نرخ رسمی در راستای حرکت به سمت نظام ارزی تک نرخی باشد نه تنها در بازار آزاد بی‌ثباتی ایجاد نمی‌کند بلکه می‌تواند به ثبات بیشتر در بازار ارز منتهی شود. بنابراین احتمالاً تا پایان سال نرخ‌ها در بازار غیررسمی با رشد نرخ رسمی اندکی تعدیل می‌شود و عملاً نرخ ارز تک نرخی می‌شود. 

* نرخ ارز در قیمتی کمتر از 3700 تومان تک نرخی می‌شود

وی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما نرخ ارز در قیمتی کمتر از 3700 تومان قابل تک نرخی شدن است، گفت: بسیار محتمل است که نرخ ارز در همین حدود تک‌نرخی شود. 

* کاهش 3 درصدی شکاف نرخ رسمی و بازار

این اقتصاددان با بیان اینکه تفاوت نرخ رسمی و نرخ بازار 15 درصد است، گفت: اگر به سیر روند تغییرات قیمت‌ها در بازار ارز و نرخ رسمی نگاه کنیم می‌بینیم که نرخ دلار نسبت به یک سال گذشته کمتر از 4 درصد افزایش یافته و این نشان می‌دهد که تغییرات نرخ دلار نسبت به تورم هم کمتر بوده است در حالی که نرخ رسمی 6.9 درصد رشد داشته است و این بیانگر کاهش 3 درصدی شکاف نرخ رسمی و نرخ بازار است. 

* رشد نرخ ارز کمتر از نرخ تورم بوده است

وی اظهارداشت: افزایش 4 درصدی نرخ ارز در بازار با وجود تورم 8 تا 9 درصد به معنای تقویت نرخ واقعی ارز نسبت به سایر ارزها و دلار است. ممکن است بانک مرکزی با توجه به شرایط تورم مانعی برای افزایش 2 تا 3 درصدی نرخ ارز نبیند اما این اقدامات ناشی از محدودیت بودجه نیست بلکه با هدف ایجاد تعادل بلندمدت در بازار ارز انجام می‌شود. 

* پر کردن فاصله 15 درصد نرخ رسمی و بازار کار مشکلی نیست

مدیر پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در پاسخ به این سؤال که با توجه به شرایط فعلی نظر شما نرخ ارز تا پایان سال تک‌رقمی خواهد شد، گفت: یک زمانی فاصله نرخ ارز رسمی و بازار 50 درصد بود اما هم اکنون به فاصله 15 درصد کاهش یافته است که پر کردن این فاصله کار چندان مشکلی نیست. 

وی افزود: تک رقمی شدن نرخ ارز در شرایط فعلی اتفاق خاصی نیست چرا که اگر بانک مرکزی حدود 7 تا 8 درصد نرخ رسمی ارز را افزایش دهد فاصله این نرخ با نرخ بازار به حدود 5 تا 6 درصد می‌رسد که با حذف ریسک‌های موقتی مذکور به کاهش نرخ در بازار آزاد، سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز عملیاتی خواهد شد.

* نرخ رسمی آرام آرام به نرخ بازار نزدیک می‌شود

زمان زاده تاکید کرد: همین که به صورت تدریجی نرخ ارز رسمی افزایش یابد و اتفاق خاصی در اقتصاد جهانی رخ ندهد پس از مدتی آرام آرام نرخ رسمی به نرخ بازار نزدیک شده و ارز تک نرخی می‌شود.