موسسات معتبر بین‌المللی در تحلیل‌های متفاوت، روند نرخ تورم در اقتصاد ایران را پیش‌بینی کردند. «سازمان ملل متحد»، «صندوق بین‌المللی پول»، «بانک جهانی» و در تازه‌ترین گزارش «سایت استتیستا» برآورد خود از نرخ تورم در سال 2015 میلادی را ارائه کردند. نکته مورد توجه در این گزارش‌ها ناهم‌جهتی پیش‌بینی‌های تورم ایران بوده است؛ به‌نحوی‌که صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و سایت استتیستا نرخ تورم در سال‌های آینده را افزایشی پیش‌بینی کردند؛ حال آنکه پیش‌بینی سازمان ملل متحد، روند کاهشی بوده است. بر اساس این گزارش‌ها، مقدار تورم پیش‌بینی شده در سال‌جاری میلادی توسط صندوق بین‌المللی پول معادل 5/ 16 درصد، بانک جهانی معادل 3/ 17 درصد و سایت استتیستا 5/ 16 درصد، اما پیش‌بینی سازمان ملل متحد در سطحی پایین‌تر و معادل 14 درصد بوده است. نکته دیگر در گزارش سازمان ملل متحد، پیش‌بینی رشد اقتصادی 5/ 2 درصدی در سال 2015 و 8/ 2 درصدی در سال 2016 است که این نهاد رشد اقتصادی را بر اثر دو عامل «افزایش مصرف خانوارها» و «بهبود تدریجی سرمایه‌گذاری» دانسته است. به اعتقاد این نهاد، در صورت برداشته شدن تحریم‌ها، شرایط اقتصادی ایران نسبت به این پیش‌بینی‌ها بهبود بیشتری خواهد یافت.

چهار برداشت تورمی از اقتصاد ایران

چهار نهاد بین‌المللی با ارزیابی روند نرخ تورم اقتصاد ایران به ارائه پیش‌بینی‌های مختلف از این نرخ پرداختند. نکته قابل تامل در این پیش‌بینی ناهم‌جهتی روند پیش‌بینی تورم در ایران از سوی این نهادها است. در تازه‌ترین ارائه سایت «استتیستا» با ارائه فهرستی از کشورهای دارای بالاترین نرخ تورم در جهان، برآورد خود را از نرخ تورم ایران در سال‌جاری میلادی منتشر کرده است. گرچه پیش‌بینی این سایت با پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول منطبق است، اما با پیش‌بینی بانک جهانی و سازمان ملل متحد از نرخ تورم ایران تفاوت قابل‌توجهی دارد. به همین دلیل «دنیای اقتصاد» در یک بررسی این چهار پیش‌بینی، نرخ تورم ایران را مورد بررسی قرار داده است.

در فهرستی که سایت استتیستا از 20 کشور دارای بالاترین نرخ تورم در سال 2015 تهیه کرده است، در سال 2015، ونزوئلا با برآورد نرخ تورم 8/ 96 درصدی در صدر این فهرست قرار گرفته و آنگولا با برآورد نرخ تورم حدود 39/ 8 درصد در مقایسه با سال 2014 در رتبه 20 جای گرفته است. به نوشته این سایت، نرخ بالای تورم بیشتر در کشورهای درحال توسعه دیده می‌شود، زیرا اغلب این کشورها از بانک‌های مرکزی مستقل برخوردار نیستند و این مساله موجب می‌شود این کشورها برای دستیابی به اهداف اقتصادی کوتاه‌مدت خود به دستکاری نرخ ارز اقدام کنند. درنتیجه درحالی که شرایط کلی اقتصاد بدون تغییر است، نرخ بهره افزایش می‌یابد. در کشورهای صنعتی‌تر و در اقتصادهای نوظهور عمده، مانند کشورهای عضو بریک (برزیل، روسیه، هند و چین) نرخ تورم طی ماه‌های گذشته نسبتا ثابت بوده است. البته هند در این مورد استثنا است؛ زیرا در دوره‌ای کوتاه یک بهبود اساسی را تجربه کرده است. در اتحادیه اروپا و حوزه یورو، نرخ تورم سالانه به طور جزئی تغییر کرده است و کاهش آن همچنان ادامه دارد. علاوه‌بر این، اکثر کشورهایی که نسبت به سال‌های گذشته نرخ پایین تورم را حفظ کرده‌اند، اروپایی هستند. به رغم افزایش بیکاری و بدهی‌های ملی، تولید ناخالص داخلی همه کشورهای اتحادیه اروپا و حوزه یورو نسبت به بحران مالی سال 2009 بهبود یافته است.

در فهرست 20 کشور دارای بالاترین نرخ تورم در سال 2015 پس از ونزوئلا، اوکراین با برآورد نرخ تورم 48/ 33 درصدی در رتبه دوم قرار دارد.پس از این دو کشور، سودان ‌جنوبی با برآورد نرخ تورم 98/ 28 درصدی، بلاروس با برآورد نرخ تورم 08/ 22 درصدی و سودان با برآورد نرخ تورم 03/ 19 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ایران با پیش‌بینی نرخ تورم 5/ 16 درصدی پس از آرژانتین با برآورد نرخ تورم 65/ 18 درصدی، روسیه با برآورد نرخ تورم 94/ 17 درصدی و مالاوی با برآورد نرخ تورم 31/ 17 درصدی قرار می گیرد. سیرالئون نیز با برآورد نرخ تورم 07/ 13 درصدی پایین‌تر از ایران قرار گرفته است. سایت استتیستا در گزارش‌های قبلی خود تورم ایران را برای سال 2013، 2/ 35 درصد و در سال 2014،معادل 23 درصد برآورد کرده بود. در فهرست کشورهای دارای بالاترین نرخ تورم 2015، کشورهای نیجریه با برآورد نرخ تورم 59/ 9 درصدی، ازبکستان با برآورد نرخ تورم 49/ 9 درصد، مغولستان با برآورد نرخ تورم 21/ 9 درصدی، گینه با برآورد نرخ تورم 1/ 9 درصدی و آنگولا با برآورد نرخ تورم 39/ 8 درصد پنج کشور انتهای این فهرست هستند.

پیش‌بینی‌ها متفاوت از نرخ تورم ایران

این در شرایطی است که صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد جهان در سال 2015 که در ماه آوریل منتشر کرد، آمار و ارقام مربوط به کشورها و مناطق مختلف جهان را به تفکیک منتشر کرده بود.بر این اساس، اقتصاد ایران در سال 2014 رشد 3 درصدی و تورم 5/ 15 درصدی را تجربه کرده است و صندوق پیش‌بینی کرده بود که رشد اقتصادی ایران در سال‌جاری به 6/ 0 درصد کاهش یابد و تورم در سال 2015 به 5/ 16 درصد و در سال 2016 به 17 درصد بالغ شود. بانک جهانی اما در گزارشی که در ماه آوریل از اقتصاد ایران داده بود با اشاره به اینکه فشار تورمی بر اقتصاد ایران از 35 درصد در سال 2013 به 15 درصد در سال 2014 کاهش یافته است، پیش‌بینی کرده بود که در سال 2015 تورم ایران در سطح 3/ 17 درصد خواهد بود. سازمان ملل متحد هم در گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهان خود که در ماه مه منتشر کرد، بخشی را به ایران اختصاص داد. سازمان ملل در این گزارش با پیش‌بینی رشد اقتصادی 5/ 2 و 8/ 2 درصدی به ترتیب برای سال‌های 2015 و 2016 این رشد را ناشی از افزایش مصرف خانوارها و بهبود تدریجی سرمایه‌گذاری دانست. سازمان ملل پیش‌بینی کرد در صورت برداشته شدن تحریم‌های ایران، شرایط اقتصادی ایران بهبود بیشتری پیدا خواهد کرد. سازمان ملل اعلام کرد تورم ایران از حدود 40 درصد در سال 2013 به 7/ 17 درصد در سال 2014 کاهش یافته است و پیش‌بینی کرد تورم در سال 2015 به 14 درصد و در سال 2016 به 12 درصد خواهد رسید. پیش‌بینی‌ها از بهبود شرایط اقتصادی و کاهش تورم ایران در شرایطی انجام می‌شود که عربستان سعودی به دلیل کاهش قیمت نفت با افت رشد اقتصادی و افزایش تورم رو‌به‌رو خواهد شد. براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی عربستان در سال 2015 به 3 درصد کاهش می‌یابد. رشد اقتصادی این کشور در سال 2016 نیز به 7/ 2 درصد کاهش خواهد یافت. این صندوق پیش‌بینی کرد تورم عربستان در سال 2015 به 99/ 1 درصد و در سال 2016 به 45/ 2 درصد خواهد رسید. این در شرایطی است که براساس گزارش بانک جهانی، تورم عربستان که در سال 2014، 10/ 4 درصد بود، در سال 2015 افزایش می‌یابد و به 20/ 4 درصد می‌رسد. صندوق بین‌المللی پول برای امارات متحده عربی هم افزایش تورم را پیش‌بینی می‌کند. این صندوق انتظار دارد تورم این کشور در سال 2015 به 8/ 3 درصد افزایش یابد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۵۱۴