کسر کارمزد از کارت‌های خرید پایانه‌های فروشگاه‌ها که قرار است از اول آبان‌ماه اجرا شود، با حرف‌وحدیث‌های بسیاری همراه شده است. اگرچه هنوز رقم نهایی این کارمزد عنوان نشده اما هم اصناف از این اقدام نظام بانکی انتقاد کرده‌اند و هم رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور این طرح را تنبیه شهروند الکترونیک عنوان کرده است. هفته گذشته بود که مدیرعامل شاپرک موضوع کسر کارمزد از کارت‌های خرید را عنوان کرد و به «شرق» گفت: قطعا این رقم زیر 201تومان خواهد بود. رییس اتاق اصناف تهران هم اعلام کرد اصناف با ایده کلی طرح موافقند و تنها مشکل رقم بالای درنظرگرفته‌شده برای هر تراکنش است که اگر حل شود مخالفتی با این طرح ندارند. مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی هم در گفت‌وگو با فارس گفته است حداکثر نرخ کارمزد خرید با کارت‌اعتباری ۱۲۰تومان است و رقم چندان بالایی نیست. اما انتقادات به این طرح همچنان ادامه دارد. رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در واکنش به طرح جدید بانک مرکزی گفت: دریافت کارمزد از پایانه‌های فروش، تنبیه شهروند دیجیتال است و باید از شورای پول و اعتبار خواست طرح را متوقف کند.

به گزارش تسنیم، کاظم آیت‌اللهی با بیان اینکه طرح دریافت کارمزد از پذیرندگان پایانه‌های فروش بدون مشورت با سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور مطرح شده است، اعلام کرد: اخذ وجه از مصرف‌کننده پایانه‌های فروش، تحمیل هزینه‌های متعارف ارایه‌دهندگان این تجهیزات به دوش مصرف‌کننده است؛ هزینه‌هایی که در هنگام امکان‌سنجی و شکل‌گیری یک PSP به‌عنوان هزینه کسب‌وکار PSP در نظر گرفته شده است. اکنون تصمیم شورای پول و اعتبار گرچه به‌خاطر کمک به کسب‌وکار PSPها و نظام بانکی است، اما درواقع این تصمیم باعث فاصله‌گرفتن مصرف‌کننده از بهره‌برداری از خدمات بانکداری الکترونیکی خواهد شد. آیت‌اللهی همچنین گفت: از طرف دیگر اگر سود حاصل از گردش و رسوب پولی که در اثر استفاده از پایانه‌های فروش نصیب نظام بانکی می‌شود محاسبه شود، ملاحظه می‌شود که این سود بسیار بیشتر از هزینه‌های شرکت‌های PSP است و لازم است نظام بانکی هزینه‌های مربوطه را از محل سود حاصله بپردازد. توصیه می‌کنیم بانک مرکزی و نظام بانکی در تصمیم‌گیری برای این منظور حتی به این سناریو فکر کنند که اگر مردم از طریق پایانه‌ها خرید نکنند چقدر ضرر متوجه آنها خواهد شد. در این میان مهم‌ترین انتقادی که به این طرح می‌شود کسب سودهای میلیاردی و بالا برای بانک مرکزی است که برخی آن را دارای مشکل شرعی دانسته‌اند.

اما عضو کارگروه بانکداری بدون ربا در گفت‌وگو با تسنیم گفت: دریافت کارمزد از تراکنش‌های فروشگاهی اشکال شرعی ندارد اما باید بین کارمزد و خدمتی که بانک ارایه می‌دهد تناسب وجود داشته باشد. سیدعباس موسویان تاکید دارد: آنچه از نظر شرعی در این مورد حایزاهمیت است تناسب بین خدمت بانک و کارمزد است چرا که باید کارمزد تعیین‌شده متناسب با خدمت بانک باشد نه بالاتر از آن! بنابراین اگر تناسب وجود داشته باشد از نظر شرعی هم جایز خواهد بود. در این میان مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی دلایل بانک مرکزی برای اخذ کارمزد از کارتخوان‌ها را عنوان کرده است؛ دلایلی که نشان می‌دهد بانک مرکزی درصدد است با دریافت کارمزد از فروشگاه‌ها، خریدهای خرد زیر 10هزارتومان از طریق دستگاه‌های کارتخوان را کاهش دهد. چون ناصر حکیمی گفته است: ما از ورود تراکنش‌ خریدهای خرد ناراحتیم. درواقع انجام خرید با کارتخوان‌های فروشگاهی فقط در ارقام بالای 10هزار‌تومان قابل توجیه است. هم‌اکنون 25درصد خریدهایی که با کارتخوان فروشگاهی انجام می‌شود زیر 10هزارتومان و از نظر ما زاید است. آیا برای خرید‌های خرد مثلا 500تومانی باید از کارتخوانی که هزینه هر تراکنش آن 250تومان است استفاده کرد؟ در هیچ کشوری برای خریدهای 10سنتی از کارت استفاده نمی‌کنند. آنچه مسوولان بانک‌مرکزی بر آن تاکید دارند هزینه بالای 200 تا 250تومانی هر تراکنش برای بانک مرکزی است که حکیمی در این مورد گفته خوشحال می‌شویم تراکنش‌های شبکه شتاب کاهش یابد و فروشندگان دستگاه‌های کارتخوان (پوز) اضافی‌شان را به بانک‌ها پس بدهند. آنطور که حکیمی عنوان کرده سال گذشته 139میلیون تراکنش بانکی انجام شده اما این میزان امسال با 150درصد رشد به 340میلیون تراکنش رسیده است. به همین دلیل بانک مرکزی می‌خواهد تراکنش‌های زاید را حذف کند تا شبکه انتقال بتواند به‌راحتی کار کند. خبرنگاری از حکیمی سوال کرد: اگر خدمات الکترونیک برای بانک‌ها سودآوری ندارد، چرا در شبکه بانکی بر سر آن رقابت می‌شود. مدیرکل فناوری بانک مرکزی پاسخ داد: ما هشت‌سال به بانک‌ها فرصت دادیم تا بازار را تنظیم کنند اما نکردند و بانک مرکزی ناچار به دخالت شد و حالا خود بانک کارمزد می‌دهد و می‌گیرد.

اگرچه بانک‌‌مرکزی معتقد است دریافت کارمزد از فروشگاه‌ها درآمدی نصیب بانک‌ها نمی‌کند اما وزیر اقتصاد دیروز بر موضوعی تاکید کرد که شاید بتوان آن را تاییدی بر درآمدزایی این اقدام برای بانک‌ها دانست. وزیر اقتصاد در نسخه‌ای که برای بانک‌ها پیچیده تاکید کرده که بانک‌ها باید از عملیات اصلی خود درآمد کسب کنند و تا مادامی که بانک‌ها از عملیات اصلی خود سودآور نشوند، نباید انتظار داشت از بنگاه‌داری خارج شوند یا در عملیات خود پایداری داشته باشند.

منبع: شرق