در حالی که ابتدای تابستان اعلام شده بود که دیجی‌کالا به عنوان نخستین استارتاپ وارد بازار سرمایه می‌شود، چندی پیش تپسی گوی سبقت را ربود؛ اما چرا یک تاکسی اینترنتی به این منظور انتخاب شد؟
پس از گذشت سال‌ها از ظهور اکوسیستم استارتاپی در ایران، سرانجام خبر عرضه عمومی سهام استارتاپ‌های ایرانی چند ماهی است که مطرح شده است و پنج استارتاپ شناخته شده ایرانی از جمله دیجی‌کالا، کافه بازار، فیلیمو، تپسی و شیپور آمادگی و علاقمندی خود را برای حضور در بازار سرمایه به صورت رسمی اعلام کرده‌اند.
این مقاله با هدف راهنمایی و آگاه‌سازی علاقمندان به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها تهیه شده است، چرا که برخلاف کسب و کارهای سنتیِ دارایی‌محور با عقبه و تاریخچه عملکرد طولانی‌تر، قابل فهم‌تر و مقایسه‌پذیرتر، ارزش‌گذاری صحیح استارتاپ‌ها یکی از چالش برانگیزترین و موثرترین موارد در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها است.
علاوه‌براین، سرنوشت سایر استارتاپ‌های متقاضی ورود به بورس وابسته به نحوه ارزیابی و دقت ارزش‌گذاری پلتفرم پیشگام در ورود به بازار سرمایه است. شکی نیست که این اثرگذاری بر روی رقبای مستقیم حاضر در یک صنعت مشخص، حائز اهمیت بیشتری است.
لازمه ارزش‌گذاری واقع‌بینانه کسب و کارهای استارتاپی، ارزیابی و درک صحیح از پایداری مدل درآمدی، ثبات رشدِ درآمد و چشم‌انداز سودآوری این کسب و کارها است که این موضوعات نیز با توجه به مواردی از قبیل بلوغ صنعت تابعه، موقعیت و مخصوصاً سهم بازار شرکت نسبت به رقبای داخلی و مشابهت به همتای (benchmark) قابل اتکای بین‌المللی تعیین و تفسیر می‌شوند.
چرا تاکسی آنلاین؟
از جمله دلایل انتخاب صنعت تاکسی آنلاین (Ride hailing) به عنوان اولین نامزد ارزش‌گذاری از میان پنج صنعت (vertical) در سری مقالات «عرضه اولیه استارتاپ‌ها» می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تسهیل و بهبود حمل و نقل شهری: از آنجا که صنعت اشتراک‌گذاری سفر (تاکسی اینترنتی) با داشتن دست کم دو میلیون سفر روزانه در ایران نقش مهمی در بهبود خدمات حمل و نقل عمومی شهری ایفا می‌کند، کسب و کارهای فعال در این صنعت نقش کلیدی و اساسی در زندگی روزمره شهروندان دارند.
• حساسیت و اهمیت از منظر اشتغال‌زایی: با توجه به اشتغال‌زایی حداقل دو میلیون نفری تنها یکی از دو شرکت فعال در این صنعت (طبق گزارش اسنپ در پایان سال 1398) و مقایسه آن با تعداد کارکنان دولت (دو میلیون و سیصد هزار نفر در پایان سال 1398)، می‌توان به نقش کلیدی این صنعت و اهمیت سرنوشت بازیگرانش پی‌برد.
• بلوغ صنعت در عرصه ملی و بین‌المللی: صنعت اشتراک‌گذاری سفر نه تنها در دنیا بلکه در ایران نیز در مقایسه با دیگر کسب و کارهای اینترنتی دارای یکی از بالاترین ضرایب نفوذ است.
• تشابه و تعدد نمونه‌های قابل مقایسه بین‌المللی و کفایت فرضیات و داده‌های موثقِ قابل دسترس: دستیابی به اطلاعات تعداد زیادی از شرکت‌های اشتراک‌گذاری سفر که در مناطق مختلف جهان با سهم بازار متفاوت مشغول فعالیت هستند و از همه مهم‌تر افشای عمومی جزئیات فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری اوبر (قیاس‌پذیر با اسنپ) و لیفت (قیاس‌پذیر با تپسی) و از همه مهم‌تر عرضه عمومی این دو استارتاپ در سال 2019، باعث سهولت فرایند ارزش‌گذاری کسب و کارهای تاکسی اینترنتی نسبت به باقی کسب و کارهای دیجیتال شده است.
• تمایل هر دو فعال صنعت به عرضه اولیه: اخیراً زمزمه‌هایی هرچند غیررسمی از اقدام گروه اسنپ برای ورود به بازار سرمایه به گوش می‌رسد. همچنین طی چند روز گذشته شرکت تاکسیرانی آنلاین (Ride hailing) تپسی نیز رسماً از تایید سازمان بورس برای حضور این شرکت بر روی تابلو دوم فرابورس به عنوان اولین استارتاپ ایرانی که به این بازار ورود می‌کند، خبر داد.
تجارت‌نیوز