تصمیم‌گیری در رابطه با مسائل مرتبط با صنعت مرغداری کشور، از ابتدای انقلاب، بر عهده دولت بوده است. مجوزهای مرتبط با صنعت مرغداری را وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌کند. از سوی دیگر وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید را تعیین می‌کند و براساس میزان تولید اعلام می‌کند که غلات و داروها و مواداولیه به چه میزان باید وارد شوند. وقتی هم مواداولیه با میزان تعیین‌شده از سوی این وزارتخانه وارد می‌شود، همین نهاد برای محصولات وارداتی قیمت تعیین می‌کند. در نهایت نیز سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، قیمت اقلامی چون تخم‌مرغ را مشخص می‌کند. عرضه مواداولیه وارداتی نیز در همه این سال‌ها با اجرای مدل‌های مختلفی همراه بوده؛ گاه به‌صورت سهمیه‌بندی بوده و گاه نیز، مثل حالا، آزاد بوده است. منتها نکته‌ای که در همه این مدت بدون تغییر بوده است این بوده که مرغدارها در میزان تهیه مواداولیه، میزان تولید و نیز تعیین قیمت‌ها نقشی نداشته‌اند. خب، بالاخره با توجه به اینکه صنعت مرغداری ما مبتنی بر خرده‌مالکی است، هیچ‌گاه در قیمت‌گذاری نقشی نداشته است. همواره، این میزان عرضه و تقاضا بوده که قیمت‌ها را بالا و پایین کرده است. چرا؟ چون بدیهی است که نوع مصارف محصولات کشاورزی در طول سال فرق می‌کند و طبعا قیمتش نیز متفاوت می‌شود.
گذشته از همه این بحث‌ها اگر ما الان دچار مشکل هستیم، به‌دلیل این است که سازمان‌های دولتی نتوانسته‌اند وظایفشان را درست انجام بدهند. آنها از چند جهت مقصر بروز این وضع هستند. نخست اینکه ارز را به‌موقع تامین نکرده‌اند و از همین رو مواداولیه مورد نیاز به‌موقع وارد نشده و به‌دست تولیدکننده نرسیده است. همواره در تامین مواداولیه ما دچار کمبود بوده‌ایم. همان ارزی که به‌موقع تامین نشده، به بازار آزاد منتقل شده و همین سبب شده مواداولیه گران‌تر بشود و به فراخور همین ، قیمت تمام‌شده تخم‌مرغ نیز گران‌تر شده است. وضع تحویل مواداولیه به مرغدارها همواره نامنظم و نادرست بوده است. بروز این وضع، علاوه بر اینکه باعث شده قیمت‌ها بالا برود، سبب‌ساز کاهش کیفیت تولید نیز شده است چرا که به هر حال تولیدکننده‌ها مجبور شده‌اند در این شرایط از مواداولیه دیگری با کیفیت کمتر استفاده بکنند. جمع این شرایط، منجر به بروز این وضع شده است و می‌بینید که هیچ‌یک از این علت‌ها به عملکرد خود مرغدارها ارتباطی ندارد. آنها اثرگذار نیستند که مقصر هم باشند. دولت در این حوزه همواره این روش را اتخاذ کرده که هر وقت به مشکلی برمی‌خورد، سراغ تولیدکننده می‌رود و همه کاسه و کوزه‌ها را سر او می‌شکند. تولیدکننده‌ها نیز از آنجا که تریبونی ندارند، نه صدایشان به گوش کسی می‌رسد و نه اعتراضی می‌توانند بکنند. چنانچه اشاره شد، مرغدارها نه در تعیین قیمت، نه در میزان تولید و نه در کاهش کیفیت نقشی ندارند و طبعا چون نقش ندارند، مقصر هم نیستند. اما سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و ستاد تنظیم بازار با بروز هر مشکلی در این حوزه، تقصیر را گردن مرغدار می‌اندازند. این سیکل معیوبی است و از آنجا که صنعت مرغداری در این‌باره اختیاری ندارد و به‌صورت کامل زیر نظر دولت است، این سیکل معیوب به‌صورت مسلط بر کار حکمفرما می‌شود؛ این چرخه آسیب‌زا همواره با تغییر مدیران ادامه نیز می‌یابد. با تغییر مدیران، مدام سیاست‌ها تغییر می‌کند و از این‌رو دغدغه‌ها، اولویت‌ها و مسائل دولت عوض می‌شود و این تغییرات باعث می‌شود ما شاهد تکرار تجربیات گذشته باشیم؛ تجربیاتی که مطمئنیم اشتباه هستند اما باز هم تکرار می‌شوند.
با قاطعیت می‌گویم اشکال در این حوزه را باید در بخش دولتی و عملکرد آن جست‌وجو کرد. امروز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های ما، تصمیم‌سازی‌هایی است که پیرامون صنعت مرغداری شکل می‌گیرد. همین حالا که تولید تخم‌مرغ برای ما به‌شدت گران تمام شده، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و ستاد تنظیم بازار و وزارت صنعت، معدن و تجارت، تخم‌مرغ را 30درصد زیر قیمت تمام‌شده قیمت‌گذاری کرده‌اند! معنای این امر است که می‌گویند مرغدار باید زیان کند. بعد هم بگیر و ببند راه می‌اندازند. امروز به‌صورت غیرواقعی قیمت را سرکوب می‌کنیم غافل از اینکه پاک‌کردن صورت مسئله آسیب‌زا خواهد بود. دردناک‌تر این است که ما در سنوات گذشته و در دولت‌های پیش نیز بارها این رویه سرکوب قیمت‌ها را تجربه کرده بودیم. سال‌ها پیش ابتدا گوشت قرمز گران شد و سپس مجبور شدیم به میزان بالا گوشت قرمز وارد کنیم. برای شکر هم همین اتفاق افتاد. بروز این نابسامانی‌ها یکسره تقصیر اجرای تصمیم‌های غلط از جانب دولتمردان است. ما هیچ‌گاه در این سال‌ها ندیده‌ایم دولتمردی بگوید ما اشتباه کرده‌ایم و در اتخاذ فلان تصمیم راه خطا رفته‌ایم یا در اجرای فلان روش، تقصیر بر گردن ما بوده است. آنها همواره می‌گویند تولیدکننده دچار اشتباه شده است. می‌گویند این تولیدکننده است که کالا را گران کرده است. می‌گویند همه این مشکلات ازجمله نوسان قیمت را تولیدکننده ایجاد کرده است. مطمئن باشید تا وقتی تصمیمات غلط قرار باشد اجرا شوند، وضع همین خواهد بود. همین حالا اگر اهالی رسانه با یکی از اهالی دولت درباره گرانی تخم‌مرغ حرف بزند، آنها ادعا خواهند کرد که مرغدارها دچار تخلف شده‌اند؛ اما مگر مرغدارها در همه این موارد اختیاری دارند که در آن حدو د اختیارات تخلفی هم بکنند؟
تا حالا به این فکر کرده‌اید که تا همین 15 سال پیش چرا کسی اساسا فکر نمی‌کرد که قیمت تخم‌مرغ چند است؟ کسی لازم بود در رابطه با تخم‌مرغ اعتراضی بکند؟ نه! آن سال‌ها کسی نگران این مسائل نبود. حالا هم این معضلات را دولت باعث شده است. از آنجا که ما نمی‌توانیم در این صنعت به‌خودکفایی برسیم چون 85درصد از مواد لازمه را مثل سویا و ذرت و جو وارد می‌کنیم و امکان تولیدش را نداریم، تا وقتی دولت، هم در واردات مواداولیه، هم در عرضه وظایفش را درست انجام ندهد، وضع همین خواهد بود.
امروز پیشنهادی که برای جلوگیری از نوسان قیمت تخم‌مرغ می‌شود ارائه داد، این است که مواداولیه به‌موقع و کامل تامین شود. صنعت مرغداری، پیچیدگی به‌خصوصی ندارد و از همین رو اگر این مشکل حل شود، قیمت هم به‌سادگی تنظیم می‌شود. مرغداری ساده است؛ خوراک را به مرغ می‌دهیم، او هم برایمان تخم می‌کند. به همین سادگی. مشخص است که چقدر باید خوراک بدهیم و چقدر باید تخم‌مرغ تولید کنیم. مرغداری کار پیچیده‌ای نیست و فقط باید دولت در این‌باره همت کند.
منبع:روزنامه همشهری