حمید تهرانفر، معاون پیشین نظارتی بانک مرکزی معتقد است با توجه به وضعیت دیگر بازارها باید نرخ‌ سود سپرده را بالای ۲۵ درصد ببریم و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد نگه داریم تا بلکه از طریق بانک‌ها اثر مثبت بر سایر بازارها داشته باشیم. البته در مقابل باید به سود تسهیلات هم اجازه بدهیم ۳۵ تا ۴۰ درصد بالا رود.

مدتی است که بانک مرکزی نرخ سود در بازار بین بانکی را قدری افزایش داده و با هدف هدایت نرخ تورم به سمت نرخ تورم مد نظرش(22درصد)، نرخ سودسپرده‌گذاری بانک‌ها را با یک واحد درصد افزایش، ۱۴درصد تعیین کرده است.

به دنبال این تصمیم حالا انتظار می‌رود نرخ سود سپرده بانکی هم تحت تاثیر قرار بگیرد و اندکی افزایش پیدا کند.

از ابتدای امسال با توجه به رشد چشمگیر بازارهایی مثل بورس، مسکن، طلا و دلار کارشناسان پیشنهاد می‌کردند نرخ سود سپرده بالاتر برود تا بلکه بانک‌ها بتوانند در برابر چنین رقیبان قدرتمندی حرفی برای گفتن داشته باشند.

اگرچه ابتدای سال سود سپرده افزایش داشت اما این افزایش یک درصدی به گفته کارشناسان به قدری ناچیز بود که نتوانست تاثیر مثبتی داشته باشد.

حالا با توجه به افزایش نرخ سود بین‌بانکی منطقی به نظر می‌رسد که نرخ سود سپرده هم افزایش یابد. البته هنوز در این باره نه تفاهمی از سوی بانک‌ها صورت گرفته نه دستور از جانب بانک‌مرکزی ابلاغ شده است.

سود بین بانکی الان مهم‌تر از همیشه است

حمید تهرانفر، معاون پیشین نظارتی بانک مرکزی، درباره تاثیر نرخ سود بین‌بانکی بر نرخ سود سپرده می‌گوید: قطعا نرخ سود بین‌بانکی بر نرخ سود سپرده اثرگذار است. اما اینکه این که بانک‌ها تمایلی به افزایش نرخ سود سپرده ندارند ناشی از آن است که مقامات بشدت به نرخ سود تسهیلات حساس هستند.

به گفته او اگر نرخ سود تسهیلات از این که هست بالاتر رود فضایی ایجاد می‌شود تا بانک‌ها می‌توانند نرخ‌های بسیار بالاتری برای سپرده بپردازند اما اگر این اتفاق نیفتد بانک‌ها زیان خواهند کرد همانطور که تا امروز کردند.

او توضیح می‌دهد: سال گذشته بانک‌ها توانستند برخی مشکلاتشان را مرتفع کنند و اکنون هم بر همان اساس پیش می‌روند. به نظر می‌رسد نرخ تسهیلات نه تنها بالا نرود بلکه به خواست برخی مقامات پایین‌تر هم بیاید، اگر این‌چنین شود قطعا نرخ سود سپرده هم باید پایین بیاید.

این کارشناس بانکی یادآور می‌شود: زمانی که بانک مرکزی نرخ سود بین بانکی را از بالای 20 درصد روی 10 درصد آورد شکاف بزرگی ایجاد شد و بانک‌ها مایل بودند از هم تسهیلات بگیرند. برعکس اگر نرخ سود بین بانکی از حدی بالاتر رود، بانک‌ها سپرده بیشتری جذب می‌کنند و تمایلشان را برای تسهیلات از بانک‌های دیگر از دست می‌دهند. بویژه زمانی که نرخ سود تسهیلات مشتریان نیز ثابت است.

آنطور که تهرانفر می‌گوید قبلا بانک‌مرکزی با منابع خودش ورود می‌کرد و روی بازار بین‌بانکی اثر می‌گذاشت. اما حالا دیگر احتیاط به خرج می‌دهد چرا که منابعی که بانک مرکزی می‌آورد از منابع پایه پولی است و روی حجم نقدینگی و تورم اثر می‌گذارد، اتفاقا اثرش هم به مراتب بالاتر از سایر متغیرها است. با توجه به این که امسال نقدینگی از محل پایه پولی و پول پرقدرت افزایش بسیاری داشته، بنابراین بانک مرکزی منبعی نخواهد آورد و بانک‌ها خودشان باید به یکدیگر قرض بدهند. پس نرخ سود بین بانکی حالا مهم‍‌تر از همیشه است و باید به شکلی باشد که باسایر بازارهای پولی کشور تناسب داشته باشد.

مسئولان اشتباه می‌کنند

معاون سابق نظارتی بانک مرکزی درباره رقابت سود سپرده با سایر بازارها، با بیان این که با وضعیتی که این هفته در بورس ایجاد شده قطعا هیچ مقامی الان نباید به این نکته بپردازد، عنوان می‌کند: شما این را در نظر بگیرید که بورس از اول امسال تا حالا 300درصد سود داده است و در بازار مسکن رشد به گونه‌ای است که حتی اعلام قیمت‌ها را هم ممنوع کرده‌اند در بازار ارز و طلا هم همینطور. هر بازاری که عرضه و تقاضا در آن اثر داشته تغییر کرده، حالا چطور ممکن است که ما در بازار سپرده‌گذاری و تسهیلات‌دهی نرخ‌ها را با دستور و سیاست‌گذاری پایین نگه داریم. البته می‌شود اما قطعا تبعاتی دارد.

بر اساس اظهارات او اکنون منابع بانکی ما بسیار فرار شده است زیرا هر روز حجم زیادی پول وارد بورس می‌شود. البته این منابع از بانک‌ها خارج نمی‌شود، همه منابع در بانک‌ها هستند اما در سپرده‌ای قرار می‌گیرند که متعلق به شرکت کارگزاری است. شرکت هم باید همان روز یا نهایتا فردا و پس‌فردا آن را استفاده کند. این پول دائما صرف خرید سهام می‌شود و دوباره بازمی‌گردد. بنابراین برای بانک‌ها قابل استفاده نیست چون نمی‌توان با آن سرمایه‌گذاری بلندمدت کرد.

این کارشناس معتقد است به دنبال این موضوع دیگر کارهای بزرگی را که بانک‌ها در گذشته انجام می‌دادند از جمله شهرک‌سازی‌ها، جاده‌سازی‌ها و گاه ساخت بخش‌های مربوط به نفت و پتروشیمی از آنان بر نخواهد آمد.

به باور تهرانفر نرخ سود 16 درصد سالانه‌ای که اعلام کردند و اصطلاحا افزایش دادند را مردم نادیده گرفتند چرا که سود کلانی در عرض سه تا چهار ماه در سایر بازارها ایجاد شده است. الان اگر نرخ سود سپرده را بالا ببریم که برای سپرده‌گذاران جذاب‌تر شود کمی در تمام بازارها حتی بازار لوازم خانگی هم اثر خواهد داشت.

وی اظهار می‌کند: تبعاتی که ناشی از خفه کردن بازار بین بانکی و سود سپرده است بسیار سهمگین‌تر از افزایش آنان است. به زودی خواهیم شنید که مسئولان اذعان می‌کنند که اشتباه کرده‌اند. البته این موضوع را این‌طور عنوان می‌کنند: باید از ظرفیت بانک‌ها بهره بیشتری ببریم.

تسهیلات‌گیرندگان توانایی پرداخت سود بالاتر را دارند

به گفته این کارشناس بانکی با توجه به اتفاقات در دیگر بازارها اگر بخواهیم روی سایر بازارها اثرگذار باشیم، باید نرخ‌ سود سپرده را بالای 25 درصد ببریم و بین 20 تا 30 درصد نگه داریم تا بلکه سپرده‌گذاری جذابیت ایجاد کند و از طریق بانک‌ها اثر مثبت بر سایر بازارها داشته باشیم. البته در مقابل باید به سود تسهیلات هم اجازه بدهیم 35 تا 40 درصد بالا رود.

تهرانفر توضیح می‌دهد: وقتی تولیدکننده‌ای محصولش را با دو برابر یا بعضا سه برابر قیمت می‌فروشد از جمله تولیدکنندگان لبنیات یا خودروسازان، طبیعتا باید برای تسهیلات هم سود بیشتر به بانک‌ها بپردازند. بانک‌ها باید شریک آنان باشند اما ما با سرکوب نرخ‌ها این قابلیت شریک بودن را از آنان گرفته‌ایم. تسهیلات‌گیرندگان توانایی پرداخت سود بالاتر را دارند. برای نجات وضعیت بازار یکی از نکات موثر این است که بدون ترس بگذاریم نرخ‌ها در جای اثرگذاری قرار گیرد.

منبع: تجارت نیوز