رشد پایه پولی که در ادبیات عامه به چاپ پول مشهور است برای چهارمین ماه پیاپی از رشد نقدینگی بیشتر بوده است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در پایان خرداد رشد پایه پولی نزدیک به 40 درصد بوده است.این در حالی است که رشد نقدینگی کمی بیشتر از 34 درصد بوده است.

در پایان خرداد سال جاری حجم پایه پولی 383 هزار میلیارد تومان بوده و نقدینگی نیز 2 هزار 657 هزار میلیارد تومان محاسبه شده است.

راز پیشی گرفتن رشد چاپ پول از نقدینگی

کارشناسان درباره دلیل عقب ماندگی رشد نقدینگی از پایه پولی به دو دلیل اشاره می کنند.

نخست:سیستم زمان لازم برای بسط نقدینگی متناسب با حجم پول تزریق شده به اقتصاد را نداشته است.

دوم:به دلیل رکود اقتصادی و شیوع کرونا که موجب تغییر رفتار مصرفی مردم شد ضریب فزاینده و سرعت گردش پول کاهش یافته است.

پیامدهای تورمی رشد پایه پولی

کارشناسان اعتقاد دارند:عقب ماندگی رشد نقدینگی از پایه پولی در میان مدت ادامه نخواهد داشت و این دو متغیر به مرور با هم تنظیم می شوند.بنابراین از این ناحیه اقتصاد ایران ممکن است با یک فشار تورمی بیشتر در آینده روبرو باشد.

به گفته برخی مقامات پیشین بانک مرکزی سیاست های پولی انبساطی و انقباضی  در گذشته نه چندان دور یک چرخه زمانی 36 ماهه داشته است.

در واقع هر انبساط یا انقباضی 36 ماه زمان می برد تا آثار خود را به طور کامل در اقتصاد تخلیه کند.

به گفته کارشناسان اگر سیاست گذار پولی در ادامه سال نتواند متناظر با عناصر منبسط شده اقدام به قبض پول کند قیمت ها کالاها و خدمات از این میزان چاپ پول اثر خواهد گرفت.

عوامل تحریک پایه پولی

پایه پولی دارای سه جزء اصلی است و از این بخش ها پول جدید به اقتصاد کشور تزریق می شود.

*خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی؛ شامل:موجودی ارز و خالص مطالبات از خارج

*خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت؛ شامل: مطالبات از بخش دولتی، سپرده‌های بخش دولتی، حساب سرمایه بانک مرکزی،اوراق قرضه دولتی

*مطالبات بانک مرکزی از بانک‌های تجاری؛ شامل: وام‌ها و اعتبارات اعطایی به بانک‌های تجاری

در فصل بهار تامین اعتبار بسته حمایتی برای کرونا که در قالب مطالبات بانک مرکزی از دولت تقسیم بندی می شود در کنار این اعتبارات دولت هر ساله در ابتدای سال درصدی از بودجه عمومی را در قالب نیازهای نقدی خزانه از بانک مرکزی تامین می کند و موظف است این رقم را در پایان سال تسویه کند.این تامین اعتبار در قالب تنخواه گردان و بر اساس ماده 24 قانون محاسبات عمومی انجام می شود.

 تنخواه گردان خزانه عبارت است از اعتبار بانکی در حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که بموجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معین در هر سال مالی برای رفع احتیاجات نقدی خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصادی و دارائی داده میشود و منتها تا پایان سال واریز میگردد.این میزان در سال جاری از سه درصد به شش درصد بودجه عمومی افزایش یافته است.

دلیل این افزایش پیشگیری، امدادرسانی و جبران خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه عنوان شده است.

با این حساب دولت می تواند حدود 39 هزار میلیارد تومان در قالب تنخواه از منابع بانک مرکزی استفاده کند.

مجموعه این عوامل موجب شده حجم پول در اقتصاد ایران از ناحیه افزایش مطالبات بانک مرکزی از دولت منبسط شود.

منبع: اقتصاد نیوز