ربات صف‌شکن تخلف و کلاهبرداری است
از ابتدای فروردین به دلیل حجم بالای معاملات در بازار سرمایه، فشار زیادی روی هسته معاملات وارد شد. بی‌شک بروز هرگونه اختلال در عملکرد سامانه معاملات، کل بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در همین راستا، برای آگاهی از آخرین تحولات درباره سامانه معاملات، با دکتر روح‌الله دهقان مدیرعامل شرکت فناوری بورس به گفت‌وگو نشستيم که حاصل آن را می‌خوانید.
در ثبت سفارشات در روزهایی که تعداد خرید و فروش بالا در بازار زیاد است، دچار مشکل هستیم و گاهی اتفاق می‌افتد که به اشتباه دوبار یک ثبت سفارش صورت می‌گیرد؛ آیا راهی وجود دارد که سیستم جدید یا هسته جدید بسازیم؟
در مورد ثبت سفارش، سفارشی که به سامانه می‌رسد مسیری را طی می‌کند که شامل درگاه آنلاین، سرعت اینترنت، شرکت نرم افزاری که سرویس می‌دهد و سامانه معاملات است. حال در هر کدام اگر مشکلی باشد شما با تاخیر مواجه می‌شوید.
در حال حاضر هسته معاملات فشار زیادی را تحمل می‌کند و در این فشار سرویس می‌دهد و در عین حال، کم و کاستی‌هایی را هم داشته است. در معاملات هفته گذشته ما مشکلات کمتری داشتیم و این فشار زمانی زیاد می‌شود که صف‌های یک‌طرفه ایجاد شود. با وجود رشد بازار سرمایه به سیستم جدید احتیاج داریم و ارکان بازار سرمایه باید در جهت خرید سامانه هم راستا شوند.
البته معاملات الگوریتمی هم می‌تواند فشار هسته را زیاد کند و در واقع می‌تواند یکی از دلایل بروز مشکل باشد.
چرا سامانه جدید خریداری نمی‌شود؟
این سامانه در سال ۱۳۸۶ از یک شرکت فرانسوی خریداری شد و در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید اما پس از آن دوره اول تحریم‌ها علیه ایران شروع شد و این باعث شد که شرکت فرانسوی از این قرارداد خارج شود و بازار سرمایه ایران ماند با سامانه‌ای که ساپورتی ندارد. دوره بعد از برجام در سال ۹۵ و ۹۶ آخرین نسخه این سامانه برای ما به‌روزرسانی شد ولی چون سرعت گسترش بازار بالا بوده است، توسعه‌هایی که داده‌ایم دیده نمی‌شود. بعد از آن با یک شرکت سوئدی وارد مذاکره شدیم که به خاطر مشکلاتی که وجود داشت، خرید انجام نشد. اما خوشبختانه بعد از روی کار آمدن دکتر قالیباف حمایت از خرید سامانه و سیاست‌گذاری بر روی سامانه داخلی آغاز شد.
در حال حاضر عزم خرید سامانه وجود دارد و سازمان و حتی وزارت صنعت هم این راهکار را دارد و یک سالی نیز هست که روی تولید سامانه بومی کار می‌شود.
کارگزاری‌ها باید نگرش خود را به IT تغییر بدهند و نگرش خاصی به این حوزه داشته باشند و کارگزاران گسترش پیدا کنند و افراد شرکت‌کننده آموزش بیشتری ببینند. قطعا ما اگر بهترین هسته معاملات را داشته باشیم اما سیستم کارگزاری درست کار نکند، باز هم باید چشم بسته سهم بخریم.
چرا ساعت عرضه‌ها عوض شده و باز بعد از مدتی به حالت قبل برگشت؟
ما یک راهکار فوری در سامانه معاملات داریم که در آن بار سامانه را کاهش دهیم. طبق آن جلسه‌ای برگزار شد و قرار بر آن شد که ساعت سهم‌های عرضه اولیه را تغییر دهیم. با این روش بار سامانه کاهش پیدا کرد و اوضاع خوب بود اما بعد از یک هفته ناظر فرابورس به این نتیجه رسید که نمادهای فرابورس متعادل شده و می‌توانیم معاملات را به ساعت طول بازار انتقال بدهیم.
در کشور ما افراد به شکل مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و وارد بازار سرمایه می‌شوند، این در حالی است که در کشورهای دیگر مردم توسط نهادها وارد بازار می‌شوند. پس قاعدتا باید سیستم‌هایی داشته باشیم که توان حضور این همه افراد را داشته باشد. ما از نظر تعداد سفارشات و معاملات تقریبا در منطقه رقیبی نداریم و با کشور هند برابری می‌کنیم و نزدیک هستیم.
چرا لات‌ها (ماکسیمم اردرها) را تغییر نمی‌دهیم؟
لات‌ها را ناظر فرابورس تعیین می‌کند و لات معاملاتی در سفارشات سنگینی که می‌خواهد وارد شود، تاثیرگذار است. در این راستا تیک سایز هم تاثیرگذار است و جزء راهکارهایی است که می‌تواند سامانه معاملات را بهتر کند که در حال حاضر در دست بررسی است.
ساعت پیش گشایش‌ها قابل تغییر نیست؟
هسته معاملاتی بورس و فرابورس از هم جداست و تغییر این ساعت‌ها تاثیری ندارد. بستر ارتباطی یکی هست اما هسته معاملات آنها کاملا مجزاست.
در مورد افزایش ساعت معاملات هم که در دست بررسی است، باید بگویم این ایده مطرح شده است ولی در حال حاضر استقبال نمی‌کنیم چون به این شکل که تعداد معاملات افزایش پیدا کرده، سامانه دچار مشکل می‌شود.
قصد دارید نسخه جدید بخرید یا نسخه به‌روزرسانی شده است؟
هر دو مورد در دست بررسی است و نسخه‌ای که در حال حاضر داریم، آخرین به‌روزرسانی آن مربوط به سال ۲۰۰۹ است و اگر همان را خریداری کنیم یک نسخه جدید را شامل می‌شود.
در خرید سامانه جدید بحث مهاجرت دیتا هم پیش می‌آید. وقتی سامانه جدیدی خریداری می‌شود، باید داده‌های قبلی و دستورالعمل‌های موجود را به سامانه جدید منتقل کنیم و همه این فاکتورها باید در نظر گرفته شود.
نظرتان در مورد ربات‌های صف‌شکن چیست؟
این حرکت یک تخلف بزرگ است و حتی چند مورد توسط سازمان شناسایی شده که با دستور قضایی این موضوع را بستند. درواقع اتفاق خطرناکی می‌افتد چون کاربر باید رمز عبور خود را در اختیار ربات قرار بدهد و ربات کامل می‌تواند پرتفوی شما را دانلود کرده و به جای شما خرید و فروش کند و این حوزه امنیت را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و دارایی شما را در اختیار می‌گیرد و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و به کلاهبرداری نزدیک است.
در حال حاضر شرکت‌های نرم‌افزاری ملزم شدند که این موضوع را تحت کنترل قرار دهند و این کنترل‌ها در حال انجام است.
چرا معاملات را باطل می‌کنید؟
تشخیص معتبر بودن یک معامله یا تایید و عدم تایید معاملات بر عهده ناظر بورس است و واحد نظارت بر بازار بورس‌ها این تصمیم را می‌گیرد و معاملات را ابطال می‌کند.
راهکارهای سازمان برای رفع مشکلات هسته معاملات چیست؟
در حال حاضر ۴ راهکار پیش‌رو داریم. نخست، راهکار فوری و بیزینسی است که در این راستا بورس‌ها باید کمک کنند و هم جهت شوند. دومین راهکار که بازه یک ساله دارد، بحث جذب نیروی انسانی متخصص و تغییر سامانه معاملاتی موجود است، چون سامانه قابل بهبود و بهینه‌سازی است و ما در حال جذب نیروی خبره در این حوزه هستیم. سومین راهکار، میان‌مدت و با بازه یک تا دو ساله است که در آن تمام ارکان باید برای خرید سامانه معاملات هم‌راستا شوند. چهارمین راهکار، بلندمدت با بازه چهار تا پنج ساله است که تولید سامانه معاملات بومی است. ما به خاطر شرایط کشور احتیاج به سامانه معاملات بومی داریم.
سامانه پس از معاملات هم باید تولید شود چون نسخه حال حاضر آن مربوط به سال ۱۳۷۳ است که نیازمند به‌روزرسانی سریع است.
ثبت سفارش از تهران یا شهرستان‌ها تفاوتی دارد؟
ثبت سفارش از تهران یا شهرستان تفاوت چندانی ندارد چون سرورها و شرکت‌ها در تهران هستند و شاید چند صدم ثانیه و لحظه‌ای تاثیرگذار باشد.
وظیفه کارگزاری‌ها چیست؟
باید زیرساخت‌هایIT کارگزاری‌ها هم‌زمان با افزایش ورود مشتری‌ها رشد پیدا کند و این ورودی با توسعه همخوانی داشته باشد چون عدم تناسب، سامانه‌ها را دچار مشکل می‌کند.
آیا می‌توان عرضه اولیه‌ها را روز پنجشنبه انجام داد؟
فعلا و در حال حاضر با این سامانه امکان انجام این کار را نداریم.
نظرتان درباره عرضه سهام عدالت در بورس چیست؟
در مورد سهام عدالت راهکارهای غیرمستقیم ارائه می‌شود و راهکارهای بیزینسی برای پیاده‌سازی آن در دستور کار است.
صداي بورس