بازار ارز پس از تعطیلات نوروزی، روز گذشته با افزایش قیمت، فعالیت رسمی خود در سال جدید را آغاز کرد. حال در این شرایط، جهش نرخ دلار نقل محافل شده و بسیاری از فعالان اقتصادی را نسبت به وضعیت در روزهای آتی نگران کرده است. در این میان بازار سکه نیز شاهد رشد قیمت بوده و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در معاملات روز (شنبه) به بهای ۶ میلیون و ۳۲۰ هزار تومان ارزش‌گذاری شد که مهم‌ترین علت فراز و نشیب قیمت طلا و سکه در معاملات روزهای اخیر، نوسان قیمت اونس در بازارهای جهانی و رشد قیمت دلار در داخل عنوان شده است. اکنون در بازار آزاد شاهد رشد قیمت دلار و در پی آن تغییرات در بازار سکه و طلا هستیم و کارشناسان و صاحب‌نظران دلایل متفاوتی را برای آن مطرح می‌کنند.
«دلار در مرز 16 هزار تومان» این روزها تیتر بسیاری از رسانه‌ها شده است. صرافی‌های بانک‌ها از صبح روز گذشته «شانزدهم فروردین»، قیمت دلار را برای فروش به مردم ۱۵ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام کردند که نسبت به آخرین روز سال گذشته افزایش هزار تومانی داشته است. در این میان، هنگامی که علت افزایش نرخ ارز را جویا می‌شویم کارشناسان و صاحب‌نظران دلایل متفاوتی را برای این روند مطرح می‌کنند. عده‌ای معتقدند که سفته‌بازان در روزهای تقریبا تعطیل سال جاری تلاش کردند که قیمت دلار را از کانال ۱۶ هزار تومانی جلوتر ببرند. به عبارتی دیگر، آنها می‌گویند توقف فعالیت صرافی‌ها و نبودِ نظارت کافی در روزهای اخیر عاملی برای باز شدن دست دلالان و تعیین نرخ در بازار ارز شده است. به گفته آنها نبود نظارت و معاملات بی‌سروصدای این روزها نرخ رسمی ارز آزاد را تعیین می‌کند. برخی دیگر از تحلیل‌گران بر این باورند مهم‌ترین عاملی که انتظارات افزایشی را در بازار تشدید کرده، کاهش قیمت نفت در هفته‌های اخیر بود. این در حالی است که عده‌ای دیگر از کارشناسان، آسیب‌های اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا را عامل مهمی در افزایش نرخ دلار می‌دانند. در این راستا میثم رادپور، کارشناس بازار ارز با اشاره به دلایل افزایش نرخ دلار در روزهای گذشته به «ابتکار» گفت: نرخ ارز در روزهای ابتدایی سال 99 روند افزایشی را در پیش گرفت، این در حالی است که نرخ ارز نیمایی نیز افزایش یافته است. ظاهرا بانک مرکزی با افزایش نرخ نیما مخالفت خاصی ندارد، در شرایط حال حاضر کشور درگیر تحریم بوده، هزینه مبادلات بالا رفته و از سوی دیگر درآمدهای ارزی ما با موانع جدی روبه‌رو است و به نظر می‌رسد که قرار نیست فشارها کاهش پیدا کند و با توجه به این مسائل، به نظر می-رسد که بانک مرکزی مخالفتی برای افزایش نرخ ارز نیمایی نداشته باشد. این مسئله در حالی است که بازار آزاد از نرخ ارز نیمایی الگو می‌گیرد و روند آن را دنبال می‌کند. به عبارتی دیگر، اگر در سامانه نیما افزایش قیمت را داشته باشیم، شاهد گرانی دلار در بازار آزاد خواهیم بود.
سرنوشت دلار در سال 99
این کارشناس بازار ارز در بخشی دیگری از صحبت‌هایش به بررسی روند بازار در روزهای آتی پرداخت و در این‌باره گفت: اگر بخواهیم روند بازار در روزهای آتی را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم که افزایش قیمت دلار در سال جاری شاید در اندازه تورم باشد. البته باید اشاره کرد که سنجیدن وضعیت دلار در شرایط فعلی دشوار است، اما در سال جاری نباید انتظار جهش قیمتی شدیدی را داشته باشیم.
وی در ادامه افزود: دلار در سال گذشته روی مرز 11 هزار تومان بود و به مرور افزایش پیدا کرد، اکنون نیز در مرز 16 هزار تومان است و نشان می‌دهد که بخشی از فشارهای احتمالی آزاد شده است. اگر بانک مرکزی هم به این نتیجه رسیده باشد که از فشارهای احتمالی جلوگیری کند پس چنین افزایش قیمت‌هایی مسئله عجیبی نخواهد بود.
وی به عوامل دیگری برای افزایش نرخ دلار در روزهای اخیر اشاره کرد و گفت: مسئله بعدی که می-تواند بر روی تغییرات نرخ از در روزهای اخیر موثر باشد وضعیت فعلی کشور است. اکنون بسیاری از کسب و کارها به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده‌اند، مرزها بسته شده و اقتصاد جهان در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برد. بنابراین اکنون بازار عمیق نبوده و نمی‌توان از مسیر حرکتی این روزهای بازار نتیجه‌ای دریافت کرد. در شرایط فعلی، حجم معاملات در بازار بسیار کاهش پیدا کرده است، بنابراین این قیمت‌ها نمی‌توانند نماینده‌ای برای نتیجه‌گیری از وضعیت فعلی باشند. به عبارتی دیگر، باید منتظر عمیق شدن بازار باشیم تا بتوانیم شرایط در روزهای آتی را بررسی کنیم.
دلالان توانایی لازم برای جابه‌جایی مسیر بازار در شرایط فعلی را دارند؟
رادپور به فعالیت دلالان در بازار ارز پرداخت و در این راستا گفت: پرواضح است که نه تنها اقتصاد ایران، بلکه اقتصاد جهان در شرایط فعلی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست، در این میان برخی از بازارهای اقتصادی آسیب بیشتری را شاهد هستند. بازار ارز یکی از بازارهایی است که این روزها تغییراتی را تجربه کرده، هنگامی که چرایی این مسئله را جویا می‌شویم عده‌ای فعالیت دلالان و جوسازی آنها را عاملی برای برهم زدن شرایط بازار مطرح می‌کنند، اما من معتقدم که نمی‌توان اینگونه تغییرات را به دلالان نسبت داد. برهم زدن بازار نیازمند حجم بزرگی از سرمایه است و دلالان توانایی جابه‌جایی و جهت دادن به بازار را ندارند. نوسانات بازار در پی فعالیت بوده و برای هرگونه فعالیتی باید سرمایه بالایی در اختیار باشد، بنابراین نمی‌توان گفت که دلالان این توانایی را دارند.
این کارشناس ارز در ادامه اظهار کرد: البته که دلالان یکی از مهره‌های بازار به حساب می‌آیند و زمانی که بازار عمیق نباشد می‌توانند با دادن قیمت‌های پرت و غیرواقعی شروع به جوسازی کنند، اما اینکه بتوانند به طور کل نبض بازار را در دست بگیرند، خیر، دلیل و صحبت صحیحی نیست. بنابراین فعالیت دلالان برای برهم زدن وضعیت بازار نمی‌تواند توجیه خوبی باشد، درست است که با پیش آمدن شرایطی، دلالان به امید کسب سود شروع به فعالیت می‌کنند. این در حالی است که در بسیاری از مواقع هم متضرر می‌شوند، اما قطعا عامل اصلی برهم خوردن نظم بازار در شرایط فعلی دلالان نخواهند بود. بازار تا پیش از این وضعیت ایده‌آلی نداشت و با شیوع ویروس کرونا مشکلات دوچندان و بازار کم‌حجم شده است، از طرفی دیگر نرخ ارز نیمایی افزایش یافته و در این شرایط طبیعی است که ما شاهد رشد قیمت‌ها باشیم.
ابتکار