رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن ‌و‌ کشاورزی تهران طی یک سخنرانی در سومین مجمع هماهنگی بخش‌ خصوصی با محوریت ارزیابی و توانمندسازی سرمایه‌های انسانی، به آسیب‌شناسی عدم توازن میان ظرفیت‌های اقتصادی و فنی در کشور با توسعه‌نیافتگی ایران پرداخت و مخاطبان خود در این گردهمایی و جامعه بخش‌ خصوصی را به هم‌فکری و مشارکت برای آسیب‌شنایی راه‌ و روش‌هایی که به‌خصوص در طول چهار دهه گذشته در کشور در پیش گرفته شده‌است، فراخواند.

مسعود خوانساری که به عنوان یکی از سخنرانان اصلی این گردهمایی در سالن اجلاس سران دعوت شده بود، ضمن بیان ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که در کشور وجود دارد و به زعم وی، از آن به خوبی استفاده نشده‌است، مشکلات و آسیب‌هایی که مانع به‌کارگیری این توانمندی‌ها و حرکت کشور به سمت توسعه شده‌است را برشمرد.

دارا هستیم اما عقب مانده‌ایم

 رییس اتاق بازرگانی تهران در این همایش، به گوشه‌ای از ظرفیت‌های اقتصادی و موقعیت سوق‌الجیشی ایران در منطقه اشاره کرد و گفت: وجود مرزهای آبی و خاکی با نزدیک به 15 کشورهای همسایه، دسترسی به بازار 400 میلیون نفری از همسایگان، دارا بودن یکی از بزرگترین ذخایر گازی و نفتی در جهان و از همه مهم‌تر، وجود نیروی جوان و تحصیلکرده تنها بخش کوچکی از ظرفیت‌های سرزمین ایران است اما پرسش این است که چرا با وجود چنین قابلیت‌هایی که بسیاری از کشورهای جهان از آن بی‌بهره‌ و حتی در حسرت آن هستند، ایران هنوز نتوانسته در جایگاه واقعی خود بایستد؟

مسعود خوانساری با اشاره به اینکه درآمد سرانه کشور در مقایسه با 40 سال گذشته، افزایش نداشته‌ و نرخ بیکاری بنا بر آمار دولت، نزدیک به 12 درصد است، افزود: مهاجرت نخبگان از کشور در حال حاضر به معضل بزرگی برای کشور بدل شده و این در حالی است که شاهد فرار سرمایه نیز هستیم به طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد که از سال 1390 به بعد، متوسط سرمایه‌گذاری در کشور منفی بوده ‌است.

وی در ادامه به افزایش ضریب جینی در اقتصاد کشور طی سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: در حوزه‌های اجتماعی نیز نشانه‌های خوبی از وضعیت موجود دیده نمی‌شود به طوری که آمارهای گویای آن است که در حال حاضر نزدیک به 17 میلیون پرونده قضایی در دادگاه‌های کشور وجود دارد و به تعبیری 35 میلیون خانوار در کشور را درگیر کرده‌است.

رییس اتاق تهران سپس با بیان اینکه سالانه حدود 900 هزار میلیارد تومان یارانه آشکار و پنهان در کشور پرداخت می‌شود و این در حالی است که همچنان شاهد نارضایتی طبقات اجتماعی در کشور هستیم، افزود: یک پرسش اساسی این است که چرا دیگر کشورها که از منابع طبیعی و انسانی ایران برخوردار نبوده‌اند و مردمانش به اندازه شهروندان ایرانی، یارانه دریافت نکرده‌اند، در طول دهه‌های اخیر با شتاب فزاینده‌ای مسیر توسعه را طی کرده‌اند و امروز با فاصله چشمگیر از ایران، در رده‌های برتر اقتصادی جهانی قرار گرفته‌اند؟

وی افزود: در طول چهار دهه گذشته، کشور شاهد مهاجرت طبقات مختلف جامعه بوده است اما به تازگی پزشکان کشور نیز به صف مهاجران اضافه شده‌اند.

خوانساری یکی از دلایل اصلی آغاز مهاجرت پزشکان به خارج از کشور را سقوط ارزش پول ملی و نوسانات بازار ارز عنوان کرد و افزود: در حالی در داخل کشور نرخ ویزیت پزشکی بر مبنای محاسبه ارز خارجی، کمتر از 5 دلار است که متوسط این نرخ در کشورهای اطراف به 60 دلار می‌رسد.

ضعف کشور در نظام حقوقی و مالکیت

خوانساری سپس به بیان مشکلات و موانعی که از نظر و دیدگاه وی، عامل پیدایش عقب‌ماندگی‌ها و کاستی‌های امروز کشور است، پرداخت و از بخش ‌خصوصی خواست برای رفع این مشکلات و زدودن غبار ناکامی‌ها از پیکره اقتصادی و اجتماعی کشور، پیش‌قدم شود.

رییس اتاق تهران یکی از مشکلات جدی که به ویژه بخش‌خصوصی با آن دست به گریبان است را نظام حقوقی و مالکیتی عنوان کرد و گفت: نظام مالکیتی هیچ‌گاه در طول دست‌کم یک‌صد سال گذشته در ایران مورد توجه قرار نگرفته ‌است و در حالی طی اواخر دوره پهلوی دوم با اصلاحات ارضی، مالکیت‌ها دستخوش تغییرات جدی شد که پس از انقلاب اسلامی نیز این حقوق اولیه برای بخش‌ خصوصی با مصادره کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی توسط دولت، نادیده گرفته شد.

وی با بیان اینکه امنیت سرمایه‌گذاری در کشور هنوز دچار بحران است، افزود: چرا در ایران هنوز صاحبان سرمایه و ثروت از اعلام دارایی‌های خود ابا دارند در حالی که این رویه در جهان بسیار مرسوم و جزو افتخارات مالکان ثروت به حساب می‌آید؟ یک دلیل آن در ایران، ترس و نگرانی است که فعالان اقتصادی از احتمال آسیب‌دیدن به سرمایه و ثروت خود به دلیل نبود امنیت و قوانین مالکیت دارند.

تفکر سوسیالیستی بر اقتصاد حاکم است

رییس اتاق تهران در ادامه، حاکم بودن تفکر سوسیالیستی بر اقتصاد کشور را معضل و آفت دیگری دانست که به زعم وی، با وجود اعمال قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، همچنان سیطره آن بر اقتصاد کشور حفظ شده‌است.

خوانساری با بیان اینکه از بار دخالت دولت در اقتصاد کاسته نشده‌است، افزود: در حالی بودجه دولت در سال جاری رقمی معادل 447 هزار میلیارد تومان است که بودجه شرکت‌های دولتی به عددی معادل 1277 هزار میلیارد تومان می‌رسد و شرکت‌های این بخش همچنان به رقابت با بخش‌خصوصی مشغول هستند و حال آنکه بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته، بازدهی شرکت‌های خصوصی هفت برابر شرکت‌هایی است که توسط دولت اداره می‌شود.

در فقدان دیپلماسی اقتصادی به‌سر می‌بریم

نایب‌رییس اتاق ایران در ادامه سخنانش، فقدان دیپلماسی اقتصادی را آفت دیگری دانست که بر گریبان کشور سنجاق شده و چاره‌ای برای آن اندیشیده نشده‌است. خوانساری افزود: اگر قرار است که در جامعه جهانی قد علم کنیم، باید دست از جزیره‌ای عمل کردن برداریم و به جامعه جهانی اقتصاد بپیوندیم.

وی سپس به طور نمونه به عدم الحاق کشور به FATF و بحث و جدل میان سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کشور بر سر آن، اشاره کرد و گفت: در حال حاضر به جز ایران و دو یا سه کشور دیگر، تمامی کشورهای جهان به این کنوانسیون ملحق شده‌اند.

او با این توضیح که هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای در جهان بدون سرمایه‌گذاری خارجی به این موفقیت دست نیافته ‌است، افزود: اگر قرار است کشور به رشد 8 درصدی در اقتصاد دست یابد، راهی جز به کارگیری سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد و در این میان، باید به سمت سرمایه ایرانیان خارج از کشور نیز توجه داشت و راه ورود آن به داخل کشور را هموار کرد.

توزیع یارانه‌ها هدفمند نیست

رییس اتاق تهران در بخش دیگری از سخنانش، استفاده از فرصت‌ها و به تعبیر خود، شکار لحظه‌ها را مورد تاکید قرار داد و گفت: مطالعات نشان می‌دهد که یکی از زمینه‌های جهش برخی کشورها به سمت توسعه‌یافتگی، استفاده بهینه از فرصت‌ها در عرصه بین‌المللی و جهانی بوده ‌است. کشور چین نمونه بارز این رویکرد است به طوری که این کشور در دوره‌ای توانست گام بلند به سمت توسعه بردارد که از فرصت جنگ سرد میان ایالات متحده آمریکا و شوروی سابق استفاده کرد و سرمایه‌‌گذاران آمریکایی را به بازار داخل خود کشاند به طوری که بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور را ایالات متحده آمریکا انجام داده‌است.

خوانساری در ادامه، عارضه دیگری که به گفته وی، پای‌بند رشد و توسعه کشور بوده را عدم تصمیم‌گیری‌های به هنگام در حاکمیت و دولت عنوان کرد.

وی در همین زمینه به یک نمونه اشاره کرد و گفت: میزان سالانه یارانه آشکار و پنهان که دولت پرداخت می‌کند رقمی معادل 900 هزار میلیارد تومان است و همان‌طور که اشاره شد، به‌رغم پرداخت یارانه‌ها، عموم طبقات جامعه همچنان در نارضایتی به سر می‌برند و این در حالی است که توسعه و بهبود وضعیت اقتصادی نیز برای کشور به بار نیامده‌است.

رییس اتاق تهران با بیان اینکه توزیع یارانه‌ها در کشور، هدفمند نیست، افزود: در اتاق بازرگانی تهران روی موضوع یارانه بنزین، مطالعات و پژوهش‌ علمی صورت گرفت و به این نتیجه رسیدیم که شیوه دولت در ایجاد کارت سوخت بنزین و اصرار بر آن، دور باطلی است که به هدر روی منابع انرژی کشور می‌انجامد، چرا که عملا دارندگان خودرو در کشور از امتیاز یارانه بنزین بهره می‌برند و نیمی دیگر از شهروندان که خودرو ندارند، از این یارانه استفاده نمی‌کنند. از این رو پیشنهاد اتاق بازرگانی تهران به دولت، تبدیل شیوه معیوب کارت سوخت به پرداخت یارانه نقدی بود که از سوی دولتمردان توجهی به آن نشد.

وی همچنین عدم تصمیم‌گیری در خصوص سرانجام ارز 4200 تومانی از سوی دولت را مورد انتقاد قرار داد و افزود: در حالی که سرنوشت دست‌کم یک سال اخیر از ورود ارز 4200 تومانی به اقتصاد کشور، تجربه ناموفقی را نشان داده‌است، اما دولت کماکان بر آن اصرار دارد و با عدم تصمیم‌گیری به موقع، موجب خسران بیشتر در اقتصاد و کسب‌و‌کار کشور می‌شود.

خوانساری در پایان افزود: متاسفانه باید گفت که سنسورهایی که باید این مشکلات را دریافت و نسبت به آن عکس‌العمل نشان دهند، ضعیف است و به نظر می‌رسد که سنسور مدیران و مسئولان دولتی به درستی کار نمی‌کند. این مشکلات و عدم رسیدگی به موقع و اصولی به رفع آن، باعث شده که روند سرمایه‌گذاری در کشور مختل شود و شاهد فرار سرمایه‌ها و نیروی انسانی از کشور باشیم.

منبع: پایگاه خبری اتاق ایران