ماشین خصوصی‌سازی در سال 1398 به راه افتاد. پس از چند ماهی که به‌دلیل استیضاح وزیر سابق اموراقتصادی و دارایی جلسات هیأت واگذاری برای قیمت‌گذاری شرکت‌ها برگزار نشده بود، این هیأت در جلسه چهارم خرداد ماه جاری خود دستور واگذاری سهام باقی مانده دولت در 18 شرکت و بنگاه بزرگ بورسی را صادر کرد که تنها دو شرکت در گروه یک قرار دارد و 16 شرکت در گروه دوم واگذاری‌ها هستند.
براساس سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی دولت ملزم به واگذاری شرکت‌های گروه یک است ولی می‌تواند 20 درصد سهام کنترلی شرکت‌های گروه دوم را نگهدارد. ولی در جلسه اخیر هیأت واگذاری دولت تصمیم گرفت تا سهام باقی مانده خود در شرکت‌های گروه دوم را که تا 20 درصد است نیز به بخش خصوصی واگذار کند.
سهام چه شرکت‌هایی واگذار می‌شود
جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصی‌سازی در گفت‌و‌گو درباره لیست شرکت‌هایی که قرار است سهام باقی مانده دولت در آنها واگذار شود، گفت: درمجموع 18 شرکت و بنگاه دراین لیست قرار دارد که 16 شرکت جزو گروه دوم و دو شرکت در گروه یک قرار دارند.
وی افزود: دراین لیست شش پالایشگاه شامل لاوان، شیراز، اصفهان، تهران، بندرعباس و تبریز قرار دارد که دولت 20 درصد از سهام هر یک از این شرکت‌ها را در اختیار دارد. وی ادامه داد: همچنین در این لیست سه بانک صادرات، تجارت و ملت هم دیده می‌شود که سهام دولت در بانک‌های تجارت و ملت 17 درصد و در بانک صادرات 18.3 درصد است. به گفته وی البرز و اتکایی امین هم از شرکت‌های بیمه‌ای هستند که قرار است سهام دولتی آنها واگذار شود. هم‌اکنون 17.34 درصد سهام بیمه البرز و 11.44 درصد بیمه اتکایی امین متعلق به دولت است.
سبحانی اضافه کرد: علاوه براین هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 19 درصد سهام دولتی، ملی صنایع مس ایران با 12 درصد سهام و فولاد مبارکه اصفهان با 17.2 درصد سهام دولتی در لیست واگذاری سال‌جاری قرار دارد.
سهام دولت در صنعت خودروسازی صفر می‌شود
مشاور رئیس سازمان خصوصی‌سازی در ادامه از صفر شدن سهام دولت در صنعت خودروسازی کشور با عملیاتی شدن این واگذاری خبر داد و گفت: خودروسازی‌ها از مهم‌ترین شرکت‌های موجود دراین لیست هستند. وی اضافه کرد: براین اساس 14 درصد سهام دولت در شرکت ایران خودرو و 17.31 درصد سهام دولت در سایپا واگذار خواهد شد.
دو شرکت از گروه یک
وی با اشاره به اینکه از میان 18 شرکت نام برده شده در لیست هیأت واگذاری تنها دو شرکت در گروه یک که دولت ملزم به واگذاری آنهاست قرار دارد. به گفته وی شرکت کشت و صنعت و دامپروری پارس که 40 درصد سهام آن در اختیار دولت است و سرمایه‌گذاری ملی ایران با 13 درصد سهام دولتی شرکت‌های گروه یکی این لیست هستند.
نحوه واگذاری شرکت‌ها
براساس گفته‌های سبحانی تمام این شرکت‌های بزرگ بورسی به صورت بلوکی و در بورس اوراق بهادار تهران واگذار می‌شود. وی اظهار کرد: نحوه قیمت‌گذاری این شرکت‌ها نیز براساس ارزش روز تابلوی بورس تعیین خواهد شد.
افزایش رقابت در بخش خصوصی
مشــــاور رئیــــــس ســــــــــازمان خصوصی‌سازی درپاسخ به این سؤال که آیا واگذاری بلوکی سهام دولت دراین شرکت‌ها مانعی برای ورود بخش خصوصی واقعی برای خرید آنها نمی‌شود؟ توضیح داد: از آنجا که سهام باقی مانده دولت دراین 18 شرکت در یک روز عرضه نمی‌شود بنابراین بخش خصوصی واقعی این امکان را دارد که سهام مورد نظر خود را خریداری کند. وی تأکید کرد: درصورتی که تمام بلوک‌ها در یک روز عرضه می‌شد احتمال داشت که بخش خصوصی توان مالی ورود در رقابت را نداشته باشد. از سوی دیگر براساس قوانین شرکت‌های خصولتی و شبه دولتی نیز محدودیت‌هایی برای خرید سهام شرکت‌ها دارند و درصورتی که سهام این بخش‌ها از حدی بالاتر برود منع قانونی ایجاد می‌شود.
واگذاری‌ها از سرگرفته شد
سبحانی همچنین گفت: در سال گذشته به‌دلیل استیضاح وزیر سابق اقتصاد و اداره این وزارتخانه توسط سرپرست درعمل چندین ماه هیأت واگذاری تشکیل جلسه نداد. درواقع از شهریور سال قبل تا هفته‌های پایانی سال هیچ جلسه‌ای تشکیل نشد. اما با ورود وزیر پس از چند ماه دوباره جلسات هیأت واگذاری آغاز شد و بدین ترتیب واگذاری‌ها دوباره از سرگرفته شد.
گفتنی است وزیر امور اقتصادی و دارایی (رئیس هیأت)، وزیر دادگستری، رئیس اتاق تعاون ایران، رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران و همچنین دو نفر از نمایندگان مجلس به‌عنوان ناظر اعضای این هیأت هستند. طبق برنامه‌ریزی حدود 600 شرکت در لیست واگذاری سال‌جاری قرار دارد.
در ۱۷ سال گذشته تعداد ۱۹۹۲ بنگاه در لیست واگذاری‌های این سازمان قرار گرفته است که از این تعداد حدود ۴۵۰ شرکت به دلایل مختلف از جمله انحلال، ورشکستگی، ادغام و... از لیست واگذاری‌های دولت خارج شده‌اند.
همچنین از ۱۵۱۶ بنگاه باقی مانده حدود ۲۰۰ شرکت در طول این سال‌ها به صورت غیررقابتی در قالب رد دیون دولت یا سهام عدالت و بدون برگزاری مزایده واگذار شده‌اند. بر این اساس از ۱۳۳۰ شرکت باقی مانده نیز که در لیست واگذاری‌ها قرار گرفتند، حدود ۵۲ درصد تاکنون به فروش رسیده‌اند و حدود ۴۸ درصد نیز در لیست واگذاری‌ها قرار دارند. 

روزنامه ایران