زور علی فروغی، مدیر جوان شبکه سه سیما، در نهایت بر عادل فردوسی‌پور، برنامه پرمخاطب نود و مخاطبان بسیار زیاد این برنامه چربید و حتی دکور برنامه نود، تخریب و از استودیو جمع‌آوری شد. اختلاف مدیر شبکه سه با عادل فردوسی‌پور آن‌چنان برجسته بود که تلویزیون به خاطر تضمین پیروزیِ فروغی بر فردوسی‌پور، قید پردرآمدترین برنامه خود را زد. تبلیغات نود چقدر برای صداوسیما عایدی داشت و این سازمان چگونه چشم خود را بر این درآمد هنگفت بست؟

 جعفر عبدالملکی قائم مقام مدیر شبکه سه سیما اعلام کرده است که شبکه سه اجازه نخواهد داد برنامه نود، در شبکه دیگری روی آنتن برود. این اظهارت مدیر شبکه سه بدان معناست که صداوسیما به‌کلی قید برنامه نود را زده است؛ حتی دکور این برنامه نیز در روزهای گذشته، تخریب شده است تا مرگِ نود، قطعیت بیشتری یابد. شبکه سه بدون هیچ توضیح قانع‌کننده‌ای، پخش برنامه نود را متوقف ساخت و فشار فوتبالیست‌ها و افکار عمومی نیز هیچ تأثیری بر اجرای نظر علی فروغی مدیر این شبکه نداشت. از جنبه‌های گوناگون به توقف پخش برنامه نود، پرداخته شده است، اما یک جنبه مغفول که توسط رسانه‌ها پوشش داده نشده، درآمدهای هنگفت صداوسیما از محل برنامه نود بوده است. برنامه نود گران‌ترین هزینه تبلیغات را در میان تمام برنامه‌های شبکه‌های سراسری رادیو و تلویزیون داشته است. در واقع، مخالفت علی فروغی با عادل فردوسی‌پور آن‌چنان جدی بوده که وی حاضر شده، پایانِ پُردرآمدترین برنامه تلویزیونی را رقم بزند و سازمان صداوسیما نیز به‌منظور همراهی با مدیرِ منصوب خود، قید این درآمدها را زده است.

 درآمدهای تبلیغاتی برنامه نود

در بین برنامه‌هایی که به‌صورت روتین از شبکه‌های سراسری پخش می‌شوند، برنامه نود بیشترین تعرفه تبلیغات را داشته است. روال تعیین تعرفه‌های تبلیغاتی در شبکه‌های سیما بدین شکل است که برنامه‌های تلویزیونی به ۳۵ «طبقه»، تقسیم شده‌اند و هر «طبقه» نرخ متفاوتی برای تبلیغات دارد. برای سال ۹۸، قیمت پایه آگهی‌های تلویزیونی قبل از برنامه، برای برنامه‌های طبقه ۱، ۳۵ هزار تومان و برای برنامه‌های طبقه ۳۵، ۱۱ میلیون تومان است. این قیمت پایه برای هر ثانیه آگهی تلویزیونی است و کمترین زمان هر آگهی نیز باید ۱۵ ثانیه باشد. البته، تبلیغاتی که در میان برنامه‌ها پخش می‌شوند، نرخ بالاتری دارند. برنامه نود در طبقه ۳۵ قرار داشت. این برنامه در سال ۹۸ پخش نشد؛ اما در سال ۹۷ که برنامه نود پخش می‌شد، قیمت پایه آگهی‌های تلویزیونی قبل از برنامه، برای برنامه‌های طبقه ۳۵، هشت میلیون و ۵۰ هزار تومان بود. اما این تمام ماجرا نیست. در برنامه‌هایی مثل نود که پربیننده هستند، به قیمت پایه هر ثانیه آگهی مبلغ قابل توجهی اضافه می‌شود تا مقدار نهایی تعرفه بدین ترتیب حاصل شود. برای دو برنامه خندوانه و نود، میزان اضافه شده به قیمت پایه هر ثانیه تبلیغات ۳۰۰ درصد است. برای مثال، در سال 97 قیمت پایه تعرفه هر ثانیه تبلیغات در برنامه نود، براساس مقررات اداره کل بازرگانی صداوسیما، بیش از ۳۲ میلیون تومان بوده است. اما عملاً متقاضیان، طبق قیمت پایه، هزینه تبلیغات را پرداخت نمی‌کنند و به تمام متقاضیان ایرانی تخفیف‌هایی داده می‌شود. بسیاری از شرکت‌های ایرانی، توانایی پرداخت ۳۲ میلیون تومان هزینه برای هر ثانیه تبلیغات را ندارند و اگر قرار بود این تعرفه عیناً از متقاضیان دریافت شود، حجم تبلیغات صداوسیما به شدت پایین می‌آمد. پیگیری‌های خبرنگار «مردم‌سالاری آنلاین» از افردی که نسبت به هزینه تبلغیات صداوسیما آگاهی کامل دارند، نشان می‌دهد که متقاضیان ایرانی تبلیغ در برنامه نود، عملاً حدود یک‌شانزدهم قیمت پایه را برای تبلیغ در این برنامه پرداخت می‌کردند. براین اساس، سال گذشته هزینه تبلیغات در برنامه نود حدوداً ثانیه‌ای دو میلیون تومان بوده است. در کل، هزینه تبلیغات در برنامه نود تقریباً به اندازه هزینه تبلیغات در برنامه خندوانه بوده است. تبلیغات برنامه خندوانه قیمت پایه‌ای همانند برنامه نود دارد، با این تفاوت که قبل و در میان برنامه نود، تبلیغات بسیار بیشتری پخش می‌شد و این باعث می‌شد تا درآمدهای صداوسیما از محل پخش برنامه نود، بسیار بیش از خندوانه باشد. طبق قیمت‌هایی که در وب‌سایت «کانون تبلیغاتی تک‌برگ سبز» که مجری تبلیغات صداوسیما است، منتشر شده است، نرخ پخش هر ثانیه تبلیغات در برنامه خندوانه در اردیبهشت ۹۸، برای شرکت‌های خدماتی ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و برای شرکت‌های تولیدی ۲ میلیون و ۴۹۲ هزار تومان است. این نرخی است که تخفیف‌های کلی سازمان صداوسیما عملاً در آن لحاظ شده و شرکت‌ها باید آن را پرداخت کنند. البته به شرکت‌های دانش‌بنیان، محصولات دانش‌بنیان، کالاها و خدماتِ برترِ صادراتی، و مواردی از این دست، نیز بسته به ارائه مدارک و مستندات، تخفیف‌های بیشتری داده می‌شود. با این حال، نرخ‌های ذکر شده، نرخ‌هایی هستند که تخفیف‌های کلی صداوسیما در آن لحاظ شده و اکثر شرکت‌ها باید طبق این تعرفه، هزینه‌های آگهی تبلیغاتی خود را پرداخت کنند. در طول برنامه‌های صداوسیما، انواع مختلفی از آگهی تبلیغاتی پخش می‌شود: تبلیغ مستقیم یا تیزر، گزارش آگهی (یا رپرتاژ)، حک‌آرم، دعوت به تماشای برنامه (قبل از آن، در میان برنامه و بعد از آن)، تبلیغ به‌صورت زیرنویس و غیره. صداوسیما از محل تمام این اشکال تبلیغاتی، درآمد کسب می‌کند. به‌عنوان مثال، نرخ آگهی دعوت به تماشای یک برنامه، قبل از شروع برنامه، دو برابر نرخ تعرفه معمولی و در میان برنامه، چهار برابر نرخ تعرفه معمولی است. نمی‌توان به‌‌طور دقیق محاسبه کرد که برنامه نود از محل تمام این اشکال تبلیغاتی، چقدر درآمد برای سازمان صداوسیما ایجاد کرده است. این برنامه اگر هم‌اکنون پخش می‌شد حداقل برای هر ثانیه تبلیغات به‌طور متوسط دو میلیون و ۶۹۶ هزار تومان به جیب صداوسیما می‌ریخت. ما مقدار میانگین دو نرخ آگهی را که شرکت‌های تولیدی و تبلیغاتی عملاً باید بپردازند، در محاسبات خود به‌عنوان مبنا فرض کرده‌ایم. قبل و در طول برنامه نود، به‌طور متوسط ۴۵ دقیقه تبلیغات پخش می‌شد. اگر با این مبنا، که یک مبنای حداقلی است، محاسبات خود را انجام دهیم، پی می بریم که اگر برنامه نود در حال حاضر پخش می‌شد، صداوسیما دوشنبه‌شب‌ها بابت ۴۵ دقیقه تبلیغات این برنامه، حداقل ۷ میلیارد و ۲۷۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان درآمد به‌دست می‌آورد. در واقع، مخالفت مدیر شبکه سه با عادل فردوسی‌پور آن‌قدر زیاد بوده که وی حاضر شده پردرآمدترین برنامه تلویزیون را به‌خاطر پیروزی در این نزاع، تعطیل کند و عجیب آن‌که صداوسیما نیز قید درآمد میلیاردی این برنامه را به‌کلی زده است. برنامه نود، در حداقلی‌ترین برآورد، هر دوشنبه شب، صرفاً جهت آگهی‌های تبلیغاتی بیش از ۷ میلیارد تومان به حساب سازمان صداوسیما واریز می‌کرد. صداوسیما اما قید این درآمد هنگفت را زد تا نشان دهد که نظرات علی فروغی، مدیر شبکه سه را بر هر چیزی دیگری، مقدم می‌دارد.

مردم سالاری