میانگین تورم طی سالهای بعد از انقلاب به طور متوسط حدودا ۱۸درصد بوده است ولی این نرخ طی سالهای مختلف با نوسان مواجه بوده است.
به گزارش خبرآنلاین، سازمان برنامه و بودجه در گزارشی متوسط نرخ تورم در ۴۰ سال اخیر را ۱۸ درصد اعلام کرده است.
تورم یکی از دیرپاترین مشکلات اقتصادی ایران تلقی می‌شود. پیش از پیروزی انقلاب نیز وابستگی به نفت از یک سو و رشد نقدینگی از سوی دیگر در کنار دیگر عوامل رشد تورم را رقم می‌زدند.
هر چند در چهل سال گذشته تورم نوسان های متعددی را پشت سر گذاشته است اما بررسی‌ها نشان می دهد دولت یازدهم بهترین عملکرد را در کنترل نرخ تورم داشته است. در شرایط کنونی ایران در معرض خیز دوباره تورم قرار دارد اما اعداد و ارقام از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۹۷ بیانگر نشان می دهد ایران در فاصله سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، آرام ترین دوره تورمی را پشت سر گذاشت.
در چهل سال اخیر عوامل برونزایی چون تشدید تحریم موجبات افزایش نرخ تورم را فراهم می آوردند.
دولت جنگ
اقتصاد ایران در دوره جنگ عراق علیه ایران موقعیت متفاوت داشت. هر چند عامل برونزایی چون جنگ به اقتصاد تحمیل شده بود اما در این دوره تورم تک رقمی نیز میهمان اقتصاد ایران گشت. بررسی‌ها نشان می دهد در فاصله سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ بالاترین نرخ تورم حادث شده برابر با ۲۸.۹ درصد در سال ۱۳۶۷ بوده است. کمترین نرخ تورم در این دوره زمانی نیز برابر با ۶.۹ درصد در سال ۱۳۶۴ اتفاق افتاد.
دولت سازندگی
دولت سازندگی در فاصله سال های ۱۳۶۸ تا خرداد ۱۳۷۶فعالیت کرد. در این دوره زمانی سیاست های اتخاذ شده برای سازندگی، در قالب سیاست هایی موسوم به "تعدیل اقتصادی" خود را در نرخ تورم نیز نشان داد. عقب نشینی از سیاست تعدیل در سال های پایانی فعالیت دولت هاشمی هر چند نرخ تورم را تا حدی کنترل کرد اما بالاترین تورم رخ داده در چهل سال اخیر را به نام دولت وی رقم زد. نوسازی اقتصاد ایران به اذعان بسیاری از کارشناسان در این دوره زمانی محقق شد و چهره اقتصاد ایران تغییراتی جدی را تجربه کرد.
بالاترین تورم رخ داده در این دوره زمانی در سال ۱۳۷۴ حاصل شد. نرخ تورم در این سال به ۴۹.۴ درصد افزایش یافت.
پایین ترین نرخ تورم در دولت سازندگی نیز به سالهای ابتدایی فعالیت این دولت باز می گردد. سال ۱۳۶۹ از معدود سال‌هایی بود که اقتصاد ایران تورمی تک رقمی را شاهد بود. نرخ تورم در سال ۱۳۶۹ برابر با ۹ درصد اعلام شده است.
دولت اصلاحات
زمین بازی اینجا تغییر کرده بود. حالا دیگر صفحات سیاسی روزنامه ها خوراک بیشتری برای انتشار داشتند. سالهای فعالیت دولت اصلاحات را می توان سال های آرام تورمی نامگذاری کرد. نرخ تورم در ثباتی قابل پیش بینی در دوره زمانی ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ افزایش یافت. در دوره فعالیت ایت دولت اما کاهش شدید قیمت نفت در میانه فعالیت زمینه را برای رشد تورم فراهم کرد.محدوده نوسان نرخ تورم در این سال های بین ۱۲ تا ۲۰ درصد بود. پایین ترین نرخ تورم در سال های فعالیت دولت اصلاحات به سال ۱۳۷۹ بر می گردد. در این سال نرخ تورم ۱۲.۹ درصد بود. سال ۱۳۷۸ نیز تورم با ثبت عدد ۲۰.۱ درصد، بالاترین تجربه تورمی دولت اصلاحات بود. در سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ نرخ تورم در محدوده ۱۲ تا ۱۵ درصدی در نوسان بود.
دولت مهرورز
سال های فعالیت دولت مهرورز را باید سال های طوفانی تورم در ایران دانست. تورم در این دوره زمانی یعنی فاصل سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ تغییر ماهیتی آشکار داد. پای تورم به کالاهای مصرفی و روزمره مردم باز شده بود. در این سال‌ها تورم حادث بر کالاهای مصرفی و خوراکی نرخی بسیار بالاتر از میانگین تورم عمومی کشور داشت. این شکل از تورم فشاری مضاعف را متوجه طبقه متوسط و فقیر جامعه می‌کند.
افزایش شدید نقدینگی در این دوره و رشد درآمدهای نفتی که منجر به تزریق پول های فراوان به اقتصاد شد از یک سو و تشدید تحریم‌ها علیه ایران در سال های پایانی فعالیت دولت از سوی دیگر عامل محرک در افزایش نرخ تورم تلقی می شود.
اقتصاد ایران در این سال ها با فشار و نوسان های شدید روبرو بود. در رفتن لنگر نرخ ارز در سال های پایانی دولت دهم از مهمترین عوامل رشد قیمت‌ها تلقی می شود. بالاترین نرخ تورم ثبت شده در سالهای فعالیت دولت احمدی نژاد برابر باد ۳۴.۷ درصد در سال ۱۳۹۲ است و پایین ترین نرخ تورم نیز در اولین سال فعالیت این دولت یعنی سال ۱۳۸۴ اتفاق افتاد. نرخ تورم در این سال برابر با ۱۰.۴ درصد بود. نکته اینجاست که کمترین نرخ تورم را دولت احمدی نژاد با دولت پیش از خود و بالاترین نرخ تورم را با دولت پس از خود شریک است.
دولت تدبیر و امید
دولت تدبیر و امید هنوز ماموریت خود را پایان نبرده است. صحبت از نرخ تورم، در شرایطی که امروز موج افزایش تورم اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده است، شاید کمی دشوارتر از قبل باشد. سال ۱۳۹۷ بی تردید در حافظه تاریخی ایران، سال افزایش شدید نرخ تورم ثبت خواهد شد.
بازگشت تحریم های آمریکا علیه ایران یا به عبارت دیگر تشدید تحریم‌ها عامل برونزایی بود که افزایش نرخ تورم را رقم زد اما در عین حال باید توجه داشت رشد قیمت ارز نیز محرک جدی در این میان تلقی می شود. عامل ارز در همه دولت ها عاملی قابل بررسی در ردیابی نرخ تورم است.
در دوره های رشد تورم، افزایش قیمت ارز عامل مهمی تلقی می‌شود و این مهم بی تردید ناشی از سرکوب ارزی در دوره‌های گوناگون بوده است. دولت یازدهم در فاصله سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ توانست آرامشی تورمی را ایجاد کند. نرخ تورم در این چهار سال برای اولین بار کاهشی پیاپی و مستمر را تجربه کرد تا به قول برخی کارشناسان هسته سخت تورمی نیز شکافته شود. پایین ترین نرخ تورم در سال ۱۳۹۵ برابر با ۹ درصد و بالاترین نرخ تورم این دولت برابر با ۱۵.۶ درصد در سال ۱۳۹۳ گزارش شده است.
نوسان نرخ تورم در چهل سال اخیر را در این جدول ببینید:
