آمار تولید و صادرات نفت در فضای پسابرجام یکی از دسترس‌ترین اطلاعاتی بود که توسط مسوولان وزارت نفت اعلام می‌شد؛ آماری که بعد از خروج آمریکا از برجام در پوشه محرمانه‌ها قرار گرفته و دسترسی به آن تقریباً غیرممکن شد. اتفاقی که نوک پیکان انتقادات را به سمت وزارت نفت نشانه رفته است.

به گزارش ایسنا، دهم آذرماه سال ۱۳۹۵ بود که اعضای اوپک در اجلاس ۱۷۱ این سازمان، گرد هم جمع شدند که برای مازاد عرضه بر تقاضا و تعدیل قیمت جهانی نفت چاره‌ای بیندیشند. در آن روزها، برجام در ابتدای راه بود و سایه تحریم‌ها به تازگی از سر ایران برداشته شده بود. کم‌تر کسی گمان می‌کرد در این اجلاس که کاهش عرضه، محور صحبت‌ها بود، ایران موفق شود نظر موافق اعضا را برای افزایش میزان تولید و بازگرداندن آن به شرایط قبل از تحریم کسب کرده و درحالی که سایر کشورها امضای خود را بر تعهد کاهش تولید ثبت کردند، ایران تولیداتش را افزایش دهد.

از آن روز به بعد، تولید نفت در ایران رو به افزایش گذاشت و یک میلیون به آن اضافه شد؛ به‌طوری که در اسفندماه سال گذشته، به حدود ۳.۹ میلیون بشکه رسید. ظرفیت تولید نفت نیز نزدیک به چهار میلیون بشکه در روز بود. آنطور که علی کاردر - مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران - به ایسنا گفته بود، قرار بود میزان تولید نفت ایران در سال ۱۳۹۷ نیز به همین میزان باقی بماند.

ورق در صنعت نفت برگشت

حدود سه ماه بعد از این آمار، آمریکا از برجام خارج شد و نفت ایران را تحریم کرد؛ با این اتفاق، پیش‌بینی‌های زیادی درباره آینده نفت ایران ازسوی کارشناسان داخلی و خارجی صورت گرفت. برخی از کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای نفت ایران خبر دادند و برخی دیگر اعلام کردند ایران از راه‌های دور زدن تحریم آگاه است و به صادرات نفت خود به همان میزان موفق خواهد شد.

از همان زمان سکوت نفتی‌ها درباره آمار و اطلاعات آغاز شد؛ بیژن زنگنه - وزیر نفت - بارها اعلام کرد هیچ آمار و اطلاعاتی درباره میزان تولید و صادرات نفت ایران نمی‌دهد که در اختیار آمریکا قرار نگیرد. گفته شد این سکوت به دلیل جنگ اطلاعات بین ایران و آمریکاست؛ به‌طوری که آمریکا کوچک‌ترین تحرکات و اقدامات را در راستای فروش نفت در ایران دنبال می‌کند که سد آن شود.

منتقدان چه می‌گویند؟

همین سکوت ادامه‌دار نفتی‌ها باعث انتقاد برخی افراد در داخل ایران شد. افرادی که باور دارند زنگنه، نه تنها راهکاری برای مقابله با تحریم‌ها ندارد بلکه در عرضه نفت خام در بورس، کارشکنی کرده و با ایجاد یک سازوکار موازی با بورس انرژی و با راه‌اندازی اتاق تاریک درصدد است مانع ورود شرکت‌های خصوصی به سازوکار بورس شده و بدین ترتیب اجرای این راهکار ضد تحریمی را بی‌فایده نشان دهد و در مقابل شفاف‌سازی قرار بگیرد.

پاسخ وزارت نفت چیست؟

این انتقادات در حالی مطرح می‌شود که وزیر نفت بر این باور است که هدف اصلی جنگ سنگین که آمریکا علیه ملت ایران با حمایت اسرائیل و اشرار منطقه شروع کرده، صنعت نفت است. آمریکا قصد داشت درآمد صادراتی ایران را صفر کند اما نتوانست. حالا قصد دارند در نقل و انتقال پول، اختلال ایجاد کند تا در ایران گرانی و کمبود به وجود آید و مردم نگران شوند.

وی، از تلاش شبانه‌روزی در وزارت نفت برای مقابله با تحریم‌های آمریکا خبر داد و درباره عدم شفاف‌سازی اقداماتی که در این وزارت‌خانه انجام می‌شود، گفت: مشکلی که در این شرایط جنگی وجود دارد، این است که نمی‌توان همه اطلاعات را به مردم گفت. مردم ایران غریبه نیستند اما وقتی اطلاعاتی ارائه شود، به گوش اشرار منطقه هم می‌رسد. نباید اطلاعات و راه‌های دور زدن تحریم را لو داد. حتی آقای پمپئو هم از ما یاد گرفت و گفت اطلاعاتی نمی‌دهم که ایران از آن استفاده کند.

وزیر نفت، هم‌چنین اعلام کرد این‌که اطلاعات را ارائه نمی‌کنیم، به معنی این نیست که کاری انجام نمی‌دهیم. یک فرمانده عملیات نمی‌تواند نقشه‌های خود را لو بدهد زیرا به کشتار سربازان خودی منجر می‌شود. ما برای دشمنان ملت ایران اتاق تاریک داریم؛ ناراحتم که سعی می‌کنم از اطلاعات محافظت کنم اما همه چیز برای نظام شفاف و روشن است و روزی که سختی‌ها تمام شود، اطلاعات را به مردم خواهیم داد. برخی ما را تحریک به گفتن می‌کنند اما ما اطلاعاتی نمی‌دهیم. من در جنگ هم بودم و جنگ را درک کردم اما این شرایط از جنگ سخت‌تر است.

در هر حال، وزیر نفت از پیگیری وضعیت نفت ایران توسط اوفک خبر داد و گفت: چند صد نفر در اوفک به‌صورت لحظه‌ای، مسائل ایران را دنبال می‌کنند و به افرادی که با آن‌ها در تعامل‌ایم، تلفن می‌کنند و از آن‌ها می‌خواهند ارتباط خود را با ما قطع کنند.