دولت‌های مختلف در ایران همواره از طرح یا طرح‌هایی برای اشتغال‌زایی صحبت کرده‌اند. با این حال، سیاست‌های مختلف نه‌تنها در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری چندان موثر نبوده، بلکه امروز بسیاری از شاغلان نیز علی‌رغم داشتن شغل اما وضعیت معیشتی مناسبی ندارند.
به گزارش تجارت‌نیوز، نمایندگان مجلس به تازگی طرحی را در مورد حمایت از بیکاران و شاغلان پیگیری کرده‌اند. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش جدید خود ضمن توصیه‌هایی در خصوص این طرح به بیان برخی ویژگی‌های معیشتی شاغلان و چگونگی وضعیت آنان پرداخته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بخشی از گزارش خود در مورد رشد پدیده‌هایی مانند شاغلان فقیر، دستمزد پایین و اشتغال غیررسمی هشدار می‌دهد. گزارش مذکور در این زمینه می‌نویسد: بررسی و آسیب‌شناسی سیاست‌های بازار کار نشان می‌دهد که تاکنون تمرکز غالب این سیاست‌ها بر اشتغال‌زایی صرف بوده است و فرایند بعد از اشتغال‌زایی، سرنوشت شاغلان و بیکاران، حمایت و آموزش و… توجهی نشده است. به گونه‌ای که حدود ۶۰ درصد از خانوارهای فقیر خانوارهایی هستند که سرپرست آنها شاغل یا جویای کار است. این موضوع بدین معناست که این خانوارها از نظر اقتصادی فعال و توانایی کسب درآمد دارند اما عدم اشتغال، اشتغال ناقص و درآمد کم از جمله دلایل فقیر بودن این خانوارها است.
گزارش مذکور همچنین تاکید می‌کند که ۶۱ درصد از سرپرستان خانوارهای فقیر شاغل، در بخش مشاغل مزد و حقوق‌بگیر بخش خصوصی، ۱۴/۲۵ درصد به عنوان کارکن مستقل در بخش کشاورزی و ۱۸/۷۳ درصد به عنوان کارکن مستقل در بخش غیرکشاورزی مشغول به کار هستند. این طبقه‌بندی نشان می‌دهد که کارکنان بخش عمومی سهم بسیار ناچیزی در میان خانوارهای فقیر دارند و این واقعیت در تضاد کامل با غالب سیاست‌های حمایتی دولت است که همواره کارکنان دولت را در صف اول دریافت یارانه و حمایت‌های خود قرار می‌دهد.
رشد ۴ درصدی شاغلان ناقص
اشتغال ناقص یکی دیگر از دلایل رشد فقر در بین خانوارهای با سرپرست شاغل است که گزارش مذکور تاکید می‌کند که از سال‌های ۸۴ تا ۹۶ نرخ اشتغال ناقص از شش درصد به ۱۰٫۴ درصد افزایش یافته است.
این گزارش در مورد شاغلان ناقص می‌نویسد: افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع، حاضر در سر کار یا غایب موقت از محل کار بوده، به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیـدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و … کمتر از ۴۴ساعت کار کرده، خواهان و آمـاده برای انجام کار اضـافی در هفته مرجع بوده‌اند. لازم به ذکر است که کارگران فصلی و ساختمانی نمونه‌ای بارز از اشتغال ناقص محسوب می‌شوند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگری از گزارش خود به بحث بیمه شاغلان نیز پرداخته و تاکید می‌کند که بخش قابل‌توجهی از شاغلان کشور فاقد حمایت بیمه‌ای هستند. به نحوی که در سال ۹۶ از مجموع بیش از ۲۳ میلیون نفر از شاغلین تنها ۹ میلیون نفر از آنها بیمه بوده‌اند. آمارها نشان می‌دهد که از سال‌های ۸۴ تا ۹۵ به طور میانگین حدود ۴۷ درصد از شاغلین بیمه بوده‌اند. گزارش مذکور بیمه نبودن شاغلین را یکی از عوامل گسترش فقر خصوصا در سنین میانسالی و پیری عنوان می‌کند.