بازار ویلاهای شمال در آستانه دوره دست‌کم یک ماهه رونق خرید ویلا با تغییر شکل ورود متقاضیان مواجه شده است. همزمان با فرارسیدن فصل تامین ویلا اعم از خرید یا اجاره در آغاز بهار، گروهی از مسافران نوروزی که به قصد گذران تعطیلات به شهرهای شمالی سفر می‌کنند، کسانی هستند که قصد خرید «خانه دوم» دارند. این افراد تعطیلات عید را بهانه می‌کنند تا ضمن گذران اوقات فراغت، به بازدید از شهرهایی که از ماه‌ها قبل به‌عنوان کاندیدای محل ویلا انتخاب کرده‌اند، رفته و پس از نهایی کردن انتخاب، خرید خود را در بازار املاک ویلایی دو استان شمالی کشور انجام دهند. با این وجود تحقیقات میدانی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد امسال سبک تامین ویلا از سمت متقاضیان «خانه دوم» تغییر کرده و آنها به سراغ یک گزینه جایگزین به‌جای «خرید» در بازار ویلا رفته‌اند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، در سال‌های گذشته اغلب کسانی که به دنبال تهیه ویلا بوده‌اند، با قصد خرید به بازار ورود و درباره قیمت‌ها و موقعیت املاک تحقیق می‌کردند. این در حالی است که امسال آن دسته از مسافران نوروزی شهرهای شمالی که از مبدا تهران به قصد تامین «خانه دوم» قصد ورود به شهرهای شمالی را دارند، از گزینه «اجاره ویلا» به‌عنوان جایگزین خرید استفاده می‌کنند. ۴ نشانه از تغییر سبک ویلادار شدن متقاضیان خانه دوم در شهرهای شمالی وجود دارد که اثبات می‌کند در مقطع فعلی، بخش عمده این افراد اجاره بلندمدت ویلا را به خرید آن ترجیح می‌دهند.
اولین نشانه از تقویت بازار اجاره ویلا نسبت به خرید که در تحقیقات میدانی «دنیای اقتصاد» مشهود شد، قدیمی بودن فایل‌های فروش ویلا در بنگاه‌های املاک و موتورهای جست‌وجوی ملکی است. تعداد فایل‌هایی که اخیرا و طی یکی دو هفته پایانی اسفند به بازار نقل و انتقالات ویلا اضافه شده بسیار اندک است اما در مقابل شمار فایل‌های اجاره سالانه ویلا بسیار زیاد است؛ ضمن اینکه هر روز فایل‌های عرضه شده برای اجاره سالانه ویلا به موتورهای جست‌وجوی معتبر اضافه می‌شود. بخشی از ازدیاد فایل‌های اجاره ویلا را می‌توان به همزمانی با تعطیلات نوروز نسبت داد اما اغلب این فایل‌ها علاوه بر اعلام اجاره شبانه در ایام نوروز، بهای اجاره سالانه را نیز به متقاضیان اعلام می‌کنند. نشانه دوم را که موید جایگزین شدن اجاره ویلا به‌جای خرید آن در میان انبوهی از متقاضیان خانه دوم در شهرهای شمالی است باید در سمت عرضه جست‌وجو کرد.
در میان فایل‌های فروش از سال‌های گذشته که بازار ملک درگیر رکود بود، آپشن تسویه اقساطی بخشی از بهای خرید وجود داشت. اما امسال آپشن دیگری برای ترغیب به خرید ویلا به فایل‌ها اضافه شده و آن «پیشنهاد وام» است. به دنبال تغییر رفتار سمت تقاضا و جایگزین کردن اجاره ویلا به جای خرید، فروشنده‌ها ناگزیر به استفاده از ابزارهای تشویقی شده‌اند تا بتوانند در چنین بازاری ملک خود را بفروشند و در این میان پیشنهاد وام شاید مهم‌ترین ابزار در اختیار آنها است. تحقیقات حاکی است ویلاهای وام‌دار در فایل‌های فروش به دو گروه کلی دسته‌بندی می‌شوند. گروه نخست مربوط به ویلاهای با قیمت پایین (زیر ۲۰۰ میلیون تومان) است که برخی از آنها با استفاده از وام ارزان‌قیمت بانک عامل بخش مسکن ساخته شده و همین وام قابل انتقال به خریدار است. این وام‌ها عمدتا رقمی بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان دارند که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از بهای ملک را پوشش می‌دهد.
گروه دوم ویلاهایی هستند که با وام ساخته نشده‌اند و قرار نیست هیچ نوع تسهیلات بانکی بارگذاری شده روی ملک به خریدار منتقل شود، بلکه فروشنده‌ها با اطلاع از وام‌هایی که از بانک‌های شهر آنها قابل پرداخت است، آن را به خریدار «پیشنهاد» می‌کنند. از آنجا که این نوع وام‌ها عمدتا با نرخ‌های بالا از سوی موسسات مالی و اعتباری و برخی از بانک‌های خصوصی پرداخت می‌شود، پیشنهاد آنها بیشتر روی ویلاهای میان‌قیمت با بهای بیش از ۴۰۰ میلیون تومان از سوی فروشنده مطرح می‌شود. این نوع وام‌ها با قرار گرفتن سند ملک در رهن بانک یا موسسه اعتباری تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود.
موضوع جالب توجه این است که استفاده از وام برای خرید ویلاهای شمال بر خلاف خانه‌های تهران با واکنش منفی مالکان روبه‌رو نمی‌شود. در ماه‌های اخیر که رونق به بازار معاملات مسکن در تهران بازگشته، برخی از مالکان با اطلاع از اینکه متقاضی خرید قصد استفاده از تسهیلات بانکی را دارد، از فروش ملک خود به او منصرف می‌شوند و خریدارانی را ترجیح می‌دهند که از وام بانکی استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که مالکان ویلاهای فروشی در شهرهای شمالی خود استفاده از وام را به خریداران پیشنهاد می‌کنند.
سومین نشانه جایگزینی اجاره به جای خرید در بازار ویلاهای شمال تایید واسطه‌های ملکی بر این گزاره است. اغلب مشاوران املاک در شهرهای شمالی دو استان گیلان و مازندران معتقدند سایه رکود بر سر بازار ویلاها هنوز وجود دارد و حتی تمایل به خرید اقساطی نیز کاهش یافته است. به گفته آنها، نرخ اجاره ویلا نیز نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته است. نشانه چهارم نیز تغییر مسیر فایل‌های فروش به بازار اجاره است. تحقیقات میدانی حاکی از این است که بسیاری از صاحبان فایل‌های اجاره ویلا پس از اعلام قیمت اجاره‌بهای ویژه نوروز و نیز رهن و اجاره سالانه، در برابر درخواست متقاضی که قیمت فروش ویلا را جویا می‌شود، واکنش مثبت نشان داده و قیمت فروش را هم اعلام می‌کنند. به عبارت دیگر، بخشی از فایل‌های اجاره ویلا در بازار کنونی، همان فایل‌های فروشی است که ماه‌ها در انتظار خریدار باقی ماندند و در نهایت با فرارسیدن فصل طلایی فروش و اجاره ویلا، پس از یک دوره تلاش ناموفق برای فروش، برای اجاره شبانه و سالانه عرضه شده‌اند.
واسطه‌های ملکی شهرهای شمالی که ارتباط نزدیکی با هر دو سمت عرضه و تقاضای ویلا دارند، بر این باور هستند که تغییر رفتار متقاضیان ویلا در بازار بهار امسال را می‌توان به دو واقعیت و علت نسبت داد. واقعیت اول تصویری است که متقاضیان خانه دوم از دردسرهای ویلاداری دریافت کرده‌اند. تجربه مالکان ویلا در جمع خانواده، آشنایان و اطرافیان، آنها را به این باور رسانده که هزینه‌های حاشیه‌ای نگهداری ویلا در شهرهای شمالی قابل توجه است. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های ریالی و غیرریالی است و علاوه بر بهای نگه داشت تجهیزات و تاسیسات، ممکن است هر از چندگاهی ناگزیر به سفر به شمال برای رسیدگی حضوری به امور تعمیرات ملک خود باشند و این موضوعات برای ساکنان پرمشغله تهران دردسرآفرین است.
واقعیت دوم نیز که موجب شیفت تقاضا از خرید به اجاره ویلا شده این است که متقاضیان خانه دوم به این موضوع رسیده‌اند که شاید کمتر از دو ماه از مجموع روزهای کل سال آن هم به شکل ناپیوسته، از این دارایی ملکی استفاده کنند و در بقیه ایام سال بدون استفاده باقی می‌ماند. از طرفی اگرچه ملک ارزش افزوده قابل توجهی در بلندمدت دارد، اما تجربه نشان می‌دهد شیب رشدقیمت ملک در شهرهای شمالی به هیچ وجه مانند شیب رشد قیمت در تهران نیست و از همین رو بسیاری از متقاضیان ویلا که در عین حال مقصود سرمایه‌گذاری دارند، خرید ملک دیگری در تهران یا سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای اقتصادی را به خرید ویلا ترجیح می‌دهند.
