وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پی انتشار مطالب متعدد ارائه شده توسط افراد، رسانه ها، اطلاعیه ها و ... درخصوص چارچوب اقدام آموزش 2030، به منظور تنویر افکار عمومی و شفاف سازی موضوع و روند پیگیری ها و اقدامات مربوط به چارچوب عمل آموزش 2030، از هدف چهارم توسعه پایدار، بیانیه ای را صادر کرد.
به گزارش وزارت علوم تحقیقات و فناوری، متن کامل این بیانیه را که روز چهارشنبه انتشار یافته به شرح ذیل است:
پیش نویس اولیه «چارچوب اقدام آموزش 2030» در اجلاس مجمع جهانی آموزش که از تاریخ 19 الی 22 می 2015 در اینچئون کره جنوبی برگزار شد، ارائه گردید. در این اجلاس وزیر وقت آموزش و پرورش، در راس هیاتی شامل نمایندگان دستگاه‌های مختلف از جمله کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و وزارت امور خارجه شرکت داشتند. با توجه به برخی ملاحظات و حساسیت‌های مهم موجود در سند، هیات شرکت کننده از سوی کشورمان «تحفظ رسمی» جمهوری اسلامی ایران نسبت به کل سند را در جلسه ارائه نموده و این تحفظ در صحن اجلاس مذکور قرائت شد.
متعاقب اجلاس اینچئون، «چارچوب اقدام آموزش 2030» برای تصویب نهایی به اجلاس مقامات عالی رتبه آموزش جهان در حاشیه سی و هشتمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو ارائه گردید. این اجلاس از روز 13 الی 15 آبان 1394 با حضور بیش از 90 وزیر آموزش و سایر مقامات عالی رتبه کشورها در مقر یونسکو پاریس برگزار شد. در این نشست دستور کار آموزش 2030 شامل «اهداف ناتمام آموزش برای همه» و «مقابله با چالش های جدید در چارچوب گسترده تر توسعه بعد از 2015» مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و «چارچوب اقدام آموزش 2030» به تصویب اجلاس رسید.
در اجلاس مزبور هیچیک از کشورهای عضو یونسکو با سند فوق مخالفت نکردند و تنها وزیر وقت آموزش و پرورش کشورمان طی سخنانی بر ملاحظات جمهوری اسلامی ایران در این سند تاکید و بار دیگر متن تحفظ رسمی کشورمان در اجلاس اینچئون با این مضمون که «جمهوری اسلامی ایران خود را متعهد به بخش هایی از «چارچوب اقدام آموزش 2030» که به هر شکلی در تعارض با مقررات و اولویت های ملی، باورهای دینی و ارزش‌های فرهنگی جامعه ایرانی تفسیر و تعبیر شوند، نمی داند» را عیناً قرائت و درخواست کرد این تحفظ در اسناد مربوطه اجلاس درج شود.
متعاقباً، نماینده کشورمان در یونسکو، مراتب را به طور رسمی و مکتوب به دبیرخانه اجلاس و دبیرخانه یونسکو ارسال کرد.
هیات وزیران 25 شهریور 95 طبق مصوبه 76403 اقدام به تشکیل کارگروه ملی آموزش 2030 با هدف تهیه «برنامه اجرایی و نظارتی» تحقق آموزش 2030 کرد. براساس بند 2 مصوبه هیات وزیران، کارگروه مزبور این وظیفه را می بایست همسو با اهداف «برنامه های توسعه کشور»، «اسناد راهبری توسعه»، «نقشه جامع علمی کشور» و «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» انجام دهد. هدف هیات وزیران از تشکیل این کارگروه آن بوده تا منطبق با تحفظ رسمی و مکتوب جمهوری اسلامی ایران، از امتیازات موجود در سند «چارچوب اقدام آموزش 2030» همسو با اسناد بالادستی در کشور استفاده کند.
کمیسیون ملی یونسکو، نیز با همکاری متخصصان ارشد آموزش در کشور، اقدام به تدوین «چارچوب اقدام ملی آموزش 2030» مبتنی بر اسناد بالادستی و منطبق با معیارها و ارزش های شریعت اسلامی نمود که در حقیقت تفسیری ملی از «چارچوب اقدام آموزش 2030» به شمار می رود که به عنوان ویرایش اول برای اظهار نظر مراجع و متخصصان و دستگاه‌های مرتبط اعلام شد. هدف اصلی از تدوین چارچوب ملی، انطباق چارچوب بین المللی با اهداف ملی و نظام ارزشی جمهوری اسلامی بوده است.
نکات حائز اهمیت در مورد این چارچوب اقدام عبارتند از:
- «چارچوب اقدام آموزش 2030» صرفا یک بیانیه است و در زمره پیمان‌نامه‌ها نمی‌گنجد و الزام‌آور نیست و کشورها مطابق با سختار ملی خود می‌توانند آن را اجرا کنند. ضمنا این بیانیه توسط هیچ کشوری امضا نشده است.
- علی‌رغم الزام آور نبودن سند «چارچوب اقدام آموزش 2030»، جمهوری اسلامی ایران باز هم نسبت به آن اعلام تحفظ رسمی و مکتوب کرده و دامنه شمول مفاد پذیرفته شده را محدود و مشروط کرده است.
- متن اعلام تحفظ رسمی و مکتوب جمهوری اسلامی ایران توسط نمایندگی دائم کشورمان نزد یونسکو رسماً طی یادداشتی به دبیرخانه آن سازمان ارسال شده است.
- برنامه «چارچوب اقدام آموزش 2030» دارای یک مقدمه، سه بخش اصلی و دو ضمیمه است. در بخش اول، نگرش، منطق و اصول آموزش 2030، در بخش دوم هدف اصلی، رویکردهای راهبردی، اهداف وشاخص‌ها و در فصل سوم، روش های اجرا مورد بحث قرار گرفته است. ضمیمه اول این چارچوب به ارائه شاخص‌های جهانی پیشنهادی پرداخته و در ضمیمه دوم، چارچوب پیشنهادی شاخص های موضوعی ارائه شده است. طبق چارچوب اقدام آموزش 2030، هدف اصلی این سند «تضمین آموزش با کیفیت، فراگیر و برابر، و ترویج فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه» است.
- برنامه «چارچوب اقدام آموزش 2030» حاوی اهداف و رویکرد هایی است که بسیاری از آنها قابل پذیرش برای کشورمان بوده و حتی برخی از آنها پیش از این در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی آمده بودند. آنچه منجر به ارائه تحفظ رسمی و مکتوب کشورمان درخصوص سند مزبور شد، مسائل و موضوعاتی است که تاویل و تفسیر آنها می تواند در تعارض با باورهای دینی و مسائل فرهنگی کشور قرار گیرد.
- «چارچوب اقدام آموزش 2030» در امتداد برنامه «آموزش برای همه» قرار دارد که سابقه آن به سال 1990 باز می گردد. برنامه «آموزش برای همه» طی سال های 1990 الی 2015 در جمهوری اسلامی ایران اجرا شد و کشور ما به دلیل دستاوردهای موفقی که در ارتباط با برخی از شاخص‌های آن داشت، مورد تقدیر جهانیان قرار گرفت.
- چارچوب اقدام ملی بعد از اعمال اظهار نظرها و اصلاحات به عنوان نسخه ویراست دوم در اختیار مراجع و دستگاه‌ها قرار داده شده تا با توجه به اسناد بالادستی، نظر نهایی را اعلام کنند.