وزارت صنعت، معدن و تجارت کارنامه تولید 58 کالای منتخب صنعتی، معدنی و پتروشیمی را در سال 94 منتشر کرد. این کارنامه را که می‌توان به منزله ریزنمرات صنعت در سال گذشته تلقی کرد، از تعمیق رکود در این بخش حکایت دارد. وضعیت تولید 32 کالای منتخب صنعتی بیانگر آن است که 17 محصول در سال گذشته افت تولید را در مقایسه با سال ماقبل آن تجربه کرده‌اند. از میان 13 کالای منتخب معدنی و 13 کالای منتخب پتروشیمی به تفکیک محصولات شیمیایی و پلیمری نیز به ترتیب 10 و 6 کالا افت تولید را ثبت کرده‌اند. البته این گزارش دوره‌ای را دربرمی‌گیرد که توافق هسته‌ای به سرانجام نرسیده بود و اکثر تولیدکنندگان صنعتی در وضعیت انتظار قرار داشتند.

 وزارت صنعت، معدن و تجارت آمار تولید در سال 94 را منتشر کرد. وضعیت تولید 32 کالای منتخب صنعتی بیانگر آن است که 17 محصول در سال گذشته افت تولید را در مقایسه با مدت مشابه در سال ماقبل تجربه کرده‌اند و 15 محصول نیز با رشد تولید همراه بوده‌اند. علاوه بر محصولات صنعتی، از میان 13 کالای منتخب معدنی نیز سال گذشته در مجموع سه محصول رشد تولید را تجربه کردند و مابقی محصولات با افت تولید مواجه شده‌اند. در میان کالاهای منتخب پتروشیمی به تفکیک محصولات شیمیایی و پلیمری نیز 6 محصول افت تولید را در سال 94 نسبت به سال 93 ثبت کرده‌اند. سال گذشته در مقطع زمانی بین انجام توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، اقتصاد کشور در شرایط ویژه‌ای قرار گرفته بود. با بروز آثار کاهش شدید قیمت نفت بر اقتصاد از یکسو و حاکم شدن فضای انتظارات بر فعالیت‌های اقتصادی تا زمان رفع تحریم‌ها از سوی دیگر، نگرانی‌هایی درخصوص افت سطح فعالیت‌های اقتصادی در کشور ایجاد شد. در واقع در سال گذشته شوک منفی نفت در بستر اقتصاد در حال ترمیم، شوک منفی تقاضا و مشکل تنگنای مالی از جمله چالش‌های اقتصاد ایران بوده که بر وضعیت تولید محصولات صنعتی، معدنی و پتروشیمی اثر گذاشته است. سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به تعمیق رکود در بخش تولید هشدار داد. آمارهای جدید از کارنامه تولید در سال 94 نشان می‌دهد که 17 محصول منتخب صنعتی با رشد منفی روبه‌رو بوده‌اند. در واقع کاهش تدریجی تولید، عملا باعث شده است که برآوردها از رشد منفی ارزش افزوده بخش صنعت و معدن کشور در سال گذشته حکایت کند. با این حال، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست خبری روز گذشته خود با ارائه گزارشی از مرکز آمار درخصوص وضعیت شاخص اقتصادی در سه ماه چهارم سال گذشته اعلام کرد: در گروه صنعت در سه ماه سوم پارسال رشد منفی 4/ 4 درصدی داشتیم که در سه ماه چهارم به 6/ 0 درصد افزایش یافت.در این میان، اما به اعتقاد برخی از کارشناسان، سیاست‌های دولت در زمینه خروج غیرتورمی از رکود، تمرکز عمده در بخش تولید یا همان عرضه است و سیاست‌های تعریف شده در بخش تقاضا به‌صورت جدی اجرا نشده است؛ روندی که با تحریک درست تقاضا می‌توان انتظار داشت که تولید محصولات منتخب از روند کاهشی در سال جاری خارج شوند. براساس داده‌های اعلام شده، تولیدکنندگان کمباین، کامیون کشنده، وانت، تراکتور، یخچال و فریزر سال گذشته بیشترین افت تولید را نسبت به سال 93 تجربه کردند. صدرنشینی تولیدکنندگان خودرو در میان تولیدکنندگانی که افت تولید را سال گذشته تجربه کرده‌اند درحالی است که در ماه‌های ابتدایی سال گذشته این گروه همواره صدرنشین بیشترین رشد تولید بوده است. لغو برخی از تحریم‌های بین‌المللی اعمال شده علیه خودروسازان، عمده دلیلی بود که فعالان اقتصادی را امیدوار به رشد تولید این بخش کرد، اما این عامل به‌طور موقت بر رشد تولید بخش خودرو اثر گذاشت و با شدت گرفتن رکود در بازار خودرو تولید این بخش به حالت قبل خود بازگشت، به‌طوری که با توجه به داده‌های اعلام شده به غیر از اتوبوس و مینی‌بوس سایر تولیدکنندگان خودرو در سال گذشته افت تولید را تجربه کردند. براساس آمار اعلام شده، تولیدکنندگان اتوبوس و مینی‌بوس، نخ پلی‌استر، الیاف و تاپس پلی‌استر، فیبر و نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی در سال گذشته با بیشترین رشد تولید همراه بوده‌اند.

محصولات منتخب با رشد مثبت

به گزارش «دنیای اقتصاد» براساس داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال 94 در مجموع هزار و 207 دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس در کشور تولید شده که در مقایسه با 927 دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس تولید شده در سال 93 از رشدی بالغ بر 30 درصدی این بخش حکایت دارد. تولید نخ پلی‌استر نیز در سال گذشته برابر با 255 هزار و 800 تن بوده است که در مقایسه با 211 هزار و 300 تن نخ پلی‌استر تولید شده در سال 93 رشدی بالغ بر 21‌درصد را تجربه کرده است. اما الیاف و تاپس پلی‌استر در مدت زمان مورد بررسی با تولید 160 هزار و 200 تن نسبت به سال قبل خود رشدی بالغ بر 20 درصد را تجربه کرده است. در سال 93 تولیدکنندگان این بخش در مجموع موفق به تولید 133 هزار تن الیاف و تاپس پلی‌استر شده بودند. فیبر چهارمین محصولی است که سال گذشته بیشترین رشد تولید را تجربه کرد، به‌طوری که براساس آمار اعلام شده تولیدکنندگان این بخش سال گذشته در مجموع موفق به تولید 601 هزار و 200 مترمکعب فیبر در کشور شدند و با توجه به تولید 523 هزار و 200 مترمکعب فیبر تولید شده در سال 93 توانستند رشد نزدیک به 15 درصدی را تجربه کنند. اما تولیدکنندگان نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی نیز در سال 94 نسبت به سال 93 رشدی بالغ بر 14 درصدی را تجربه کردند. در سال 94 در مجموع 221 هزار و 500 تن نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی در کشور تولید شد، این در حالی است که در سال 93 مجموع تولید این محصول به 194 هزار تن می‌رسید.

محصولات منتخب با رشد منفی

اما در کنار محصولاتی که در سال گذشته رشد تولید را تجربه کردند، پنج‌ محصول کمباین، کامیون کشنده، وانت، تراکتور، یخچال و فریزر بیشترین افت تولید را تجربه کردند. براساس داده‌های اعلام شده سال گذشته تولیدکنندگان کمباین با تولید 225 دستگاه کمباین نسبت به سال 93 افت تولید 5/ 57 درصدی را تجربه کرد. کمباین تولید شده در سال 93 برابر با 530 دستگاه بود. قرار گرفتن کمباین در صدر لیست محصولاتی که افت تولید را تجربه کرده‌اند، در سال 94 در حالی است که تولیدکنندگان این محصول سال 93 در میان پنج محصولی که بیشترین رشد تولید را تجربه کرده بودند، قرار داشت. کامیون کشنده دومین محصولی است که سال گذشته نسبت به سال 93 بیشترین افت تولید را تجربه کرد؛ به‌طوری که براساس آمار اعلام شده تولیدکنندگان کامیون کشنده در سال گذشته در مجموع موفق به تولید 9 هزار و 842 دستگاه انواع کامیون در کشور شدند و افتی بالغ بر 53 درصد را تجربه کردند. این در حالی است که در سال 93 کامیون کشنده تولید شده در کشور برابر با 20 هزار و 977 دستگاه بوده است. افت 53 درصدی تولید کامیون کشنده در حالی است که در سال 93 این محصول بیشترین رشد تولید را تجربه کرده بود، روندی که در سال گذشته پایدار نماند. از سوی دیگر براساس آمار اعلام شده، تولیدکنندگان وانت سال گذشته در مجموع موفق به تولید 73 هزار و 200 دستگاه وانت در کشور شدند و به این طریق افتی بالغ بر 51 درصد را تجربه کردند،‌ این در حالی است که در سال 93 تولیدکنندگان وانت در مجموع موفق به تولید 151 هزار دستگاه وانت در کشور شده بودند. به گفته فعالان صنعتی، توقف تولید وانت پیکان از اواخر اسفند سال 93 یکی از عمده دلایل افت تولید این محصول در سال گذشته بوده است، به‌طوری که محصولات جایگزین وانت پیکان نتوانستند به لحاظ تیراژ جایگزین محصول از رده خارج شوند. تولید تراکتور نیز در سال گذشته با افت بیش از 43 درصد همراه بود. براساس آمار اعلام شده در سال گذشته تولیدکنندگان این محصول در مجموع موفق به تولید 10هزار و 975 دستگاه تراکتور شدند. مجموع تولید تراکتور در سال 93 برابر با 19 هزار و 539 دستگاه بوده است. یخچال و فریزر پنجمین محصولی است که در سال 94 با افت تولید بالغ بر 35 درصد مواجه شد، به‌طوری که براساس آمار اعلام شده در سال گذشته در مجموع 849 هزار و 900 دستگاه در کشور تولید کردند؛ این در حالی است که در سال 93 یخچال و فریزر تولید شده در کشور برابر با یک میلیون و 313 هزار و 700 دستگاه یخچال و فریزر در کشور تولید شد. به گفته فعالان صنعتی، افت تولید پلی کربنات (PC) که یکی از مواد اولیه مورد نیاز تولید یخچال و فریزر است یکی از عوامل افت تولید یخچال و فریزر در سال جاری محسوب می‌شود، دلیلی که تولیدکنندگان رکود بازار را نیز به آن نسبت می‌دهند و می‌گویند: علاوه بر افت تولید پلی کربنات(PC)، رکود در بازار لوازم خانگی نیز موجب شد تا تولید یخچال و فریزر با افت مواجه شود.

محصولات معدنی منتخب

براساس آمار اعلام شده از میان 13 محصول منتخب معدنی نیز در سال گذشته در مجموع سه محصول رشد تولید را تجربه کردند که در این خصوص می‌توان به ظروف شیشه، شیشه جام و شمش آلومینیوم اشاره کرد. آمار اعلام شده بیانگر آن است که سال گذشته در مجموع در کشور 639 هزار و 500 تن ظروف شیشه‌ای تولید شده است که در مقایسه با تولید 518 هزار تن ظروف شیشه تولید شده در سال 93 تولیدکنندگان این محصول توانستند رشد 5/ 23 درصدی را تجربه کنند. شیشه جام دومین محصولی است که رشد تولید را سال گذشته تجربه کرد. سال گذشته در مجموع یک میلیون و 463 هزار تن شیشه جام در کشور تولید شد که رشدی نزدیک به 20 درصد را تجربه کرده است. تولید شمش آلومینیوم نیز در سال 94 نسبت به سال 93 رشدی 8/ 3 درصدی را ثبت کرده است. اما در میان محصولات معدنی که افت تولید را تجربه کردند می‌توان به کنسانتره زغال سنگ با افت بالغ بر 15 درصدی، سنگ آهن با افت بالغ بر 12 درصد، سیمان با افت نزدیک به 12 درصد، چینی بهداشتی با افت بالغ بر 8 درصدی و محصولات فولادی با افت بالغ بر 7 درصدی اشاره کرد.

روند محصولات منتخب پتروشیمی

از سوی دیگر براساس آمار اعلام شده درخصوص کالاهای منتخب پتروشیمی به تفکیک محصولات شیمیایی و پلیمری نیز 10 محصول منتخب پلیمری در سال گذشته توانستند رشد 2/ 5 درصدی را تجربه کنند. رشد مجموع محصولات پلیمری در حالی است که افت تولید برخی از محصولات پلیمری تاثیر بسیاری بر تولید محصولات صنعتی دارد. در میان محصولات پلیمری اپوکسین رزین (ER) در سال 94 نسبت به 93 بیشترین افت تولید در میان محصولات پلیمری را تجربه کرد؛ به‌طوری که براساس آمار اعلام شده افت تولید این محصول برابر با 63 درصد بوده است. تولید پلی اتیلن ترفتالات (PET) نیز در مدت مورد بررسی برابر با 17 درصد بوده است. پلی کربنات (PC) سومین محصول پلیمری است که در این مدت افت را تجربه کرد؛ افت تولید این محصول برابر با 6 درصد بوده است، این محصول از مواد اولیه اصلی محصولات صنعتی لوازم خانگی محسوب می‌شود که افت تولید آن می‌تواند بر تولید محصولات لوازم خانگی به‌طور مستقیم اثر بگذارد. اما درخصوص محصولات شیمیایی براساس آمار اعلام شده مجموع محصولات منتخب شیمیایی در مدت زمان مورد بررسی رشدی 2/ 2 درصدی داشته است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره 3768