احمد میرخدائی
در نبود بازاری مانند فارکس، معامله‌گران بازار ارز و سکه به صورت خودجوش گروه‌هایی را در تلگرام راه‌اندازی کرده‌اند تا بعد از بسته‌شدن بازار نقدی ارز و سکه، اقدام به معامله در فضای مجازی کنند. پیش از رواج معامله در تلگرام، معاملات بعد از ساعات کاری بازار با تلفن انجام می‌شد. با آمدن تلگرام این فرصت برای معامله‌گران ارز و سکه فراهم شد تا معاملات خود را تا پاسی از شب پی بگیرند. اصلی‌ترین شرط اعتبار دو میلیونی معامله‌گران است. اینها چکیده‌ای از گفت‌وگوی ما با مصطفی قدرتی،یکی از آگاهان این نوع بازارها است. جزئیات چگونگی معامله در تلگرام را درادامه بخوانید:
در تلگرام گروه‌هایی راه افتاده که طلا و سکه را با عنوان امروزی و فردایی معامله میکنند. این معاملات در چه ساعتی از روز انجام می‌شود؟
افرادی بعد از ساعات کاری بازار نقدی، به‌ویژه برای سکه و طلای آب‌شده، در تلگرام معامله میکنند. شب‌ها بازار ایران بسته می‌شود، اما بازارهای جهانی باز هستند و اونس طلا و دلار شاهد تغییرات قیمتی و نوسان می‌شوند درنتیجه افرادی معاملات خود را در گروه‌های تلگرامی ادامه می‌دهند.
به این دلیل که بازار ایران بسته می‌شود و بازارهای جهانی باز است، معاملات طلا در گروه‌های تلگرام انجام می‌شود؟
بله دقیقا.
چه کسانی در این گروه‌ها فعالیت میکنند؟
همان افرادی که در طول روز در بازار نقدی فعال هستند.
این افراد جزء بزرگان بازار هستند یا افراد عادی؟
هم بزرگان بازار و هم افراد عادی سعی میکنند بعد از بسته‌شدن بازار نقدی، در این گروه‌ها معاملاتی داشته باشند.
ادمین و مدیر این گروه‌ها چه کسانی هستند؟
من مستقیما این گروه‌ها و اعضایشان را نمی‌شناسم. آن‌قدر می‌د‌انم از اشخاص فعال در بازار هستند.
چه تعداد از این گروه‌ها در تلگرام فعالیت دارند؟
دقیقا اطلاعی ندارم.
این گروه‌ها در دیگر شبکه‌های اجتماعی هم ایجاد شده یا فقط منحصر به تلگرام است؟
در دو سالی که من این گروه‌ها را شناخته‌ام، همگی در تلگرام بوده‌اند.
اعضای این گروه‌ها آماتور هستند یا افراد تحلیلگر و حرفه‌ای هم در آن حضور دارند؟
همه جوری هستند. بسیاری از آنها تحلیلگران قابلی هستند و براساس تحلیل، معامله میکنند و از بزرگان بازار به حساب می‌آیند یا با بزرگان رابطه دارند، اما برخی هم افراد عادی و آماتور هستند.
وقتی بازار باز باشد هم این گروه‌ها فعالیت میکنند؟
اعضای این گروه‌ها طی روز داخل بازار فعالیت دارند و وقتی بازار بسته شد معاملات خود را در گروه ادامه می‌دهند.
مکانیسم و سازوکار معاملات این گروه‌ها چگونه است؟
به این صورت که ابتدا مبلغی را به عنوان مارجین اولیه نزد شخصی که معاملات را در بازار برعهده دارد، می‌گذارند و براساس این مارجین، معاملات را در گروه‌های مجازی انجام می‌دهند. امکان اینکه فردی از بیرون بازار و بدون هیچ مارجینی بتواند وارد این گروه‌ها شود و فعالیت کند، وجود ندارد.
فردی که مارجین را برعهده میگیرد، کیست و چگونه تعیین می‌شود؟
یک شخص شناخته‌شده در بازار است.
در کل بازار یک نفر مارجین اولیه افراد را میگیرد یا هر گروه، شخص خاصی دارد؟
فرد خاصی نیست. این افراد باید در بازار شناخته‌شده و معتبر باشند تا بتوانند کار کنند. برخی اشخاص هم هستند که به آنها کمیسیون‌کار می‌گویند، اینها معاملات را انجام می‌دهند و حق کمیسیونی برای خود برمی‌دارند.
یعنی افراد قابل اعتمادی هستند که باید مبالغی نزد آنها به عنوان تضمین گذاشت و اعتبار گرفت؟ چه مبلغی باید به عنوان مارجین پرداخت کرد و چگونه می‌فهمند چقدر از اعتبار فرد باقی مانده است؟
حالا مارجین اولیه برای معامله هر بسته سکه، دو میلیون تومان است. افراد قابل اعتماد و شناخته‌شده بازار، مارجین اولیه را می‌گیرند و در جریان معاملات افرادی که مارجین را به او سپرده‌اند، نیز هستند یا آن کسی که کمیسیون‌کار است و فرد با آن کار می‌کند، هم حواسش به اعتبار باقی‌مانده هست.
هر بسته سکه چقدر است؟
صد سکه.
با مارجین اولیه دو میلیون‌تومانی می‌توان صد سکه خرید؟ قیمت صد سکه نزدیک ٩٢ میلیون تومان می‌شود.
این فقط اعتبار لازم برای خرید این میزان سکه است. در زمان‌هایی که قیمت‌ها نوسان شدید داشته باشند، برای افرادی که مارجین اولیه کمی دارند معامله انجام نمی‌دهند، چراکه مارجین آنها با نوسان قیمتی شدید، سریع سوخت شده و معامله به ضرر تبدیل می‌شود.
شرایط ورود به این گروه‌ها چیست؟ باید اول مارجین اولیه را پرداخت و بعد وارد این گروه‌ها شد یا افراد دیگری هم اجازه ورود دارند؟
اساسا ورود بدون مارجین اولیه محتمل نیست. افراد در هر معامله باید کمیسیونی به مدیر گروه پرداخت کنند ازاین‌رو شرط اولیه ورود این است که فرد حتما معامله‌گر باشد.
آیا در این معاملات وجهی هم جابه‌جا می‌شود؟
پولی جابه‌جا نمی‌شود. روی نوسان و تغییر قیمت معامله میکنند و مبلغ تغییرات بین افراد جابه‌جا می‌شود. در بازار نقدی هم که معامله میکنند لزوما پول، سکه یا طلا جابه‌جا نمی‌شود بلکه معاملات امروز و فردایی است که به صورت کاغذی انجام می‌شود.
این گروه‌ها و معاملات آنها چه تأثیری روی قیمت‌های بازار نقدی دارد؟
افراد براساس نظر و تحلیل خود در این گروه‌ها معامله میکنند. اگر تحلیلشان این باشد که فردا قیمت دلار بالاتر می‌رود برای خرید فردایی (فیوچر) اقدام میکنند. این معاملات به‌خصوص در جمعه‌شب و شنبه، که بازارهای داخلی تعطیل است، بیشتر می‌شود؛ یعنی معاملات براساس تغییرات بازار جهانی یا اخبار و وضعیت‌ها انجام می‌شود.
سود و ضرر این معاملات بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
ساعت دو یا سه بعدازظهر، افرادی که نبض بازار را در دست دارند قیمت‌ها را مشخص میکنند و طبق این قیمت‌ها تسویه روزانه معاملات امروزی باید انجام شود. تسویه معاملات فردایی هم به فردا موکول می‌شود و براساس قیمت‌هایی که فردا تعیین خواهد شد، تسویه می‌شوند.
چه تضمینی برای گرفتن یا دادن سود و زیان کسانی که در معاملات گروه‌های تلگرامی معامله میکنند، وجود دارد؟
انجام معامله به اعتبار افراد برمی‌گردد و مارجین اولیه افراد هم ضمانت آن است. اگر فردی در معامله با فردی دیگر ضرر کند، مبلغ زیان از اعتبار و مارجین اولیه او کم می‌شود. بسیاری از افراد هستند که وقتی در معامله‌ای ضرر میکنند مارجین اولیه آنها سوخت می‌شود و حتی بدهکار هم می‌شوند. بسیاری از آنها وقتی پولی نداشته باشند که حق‌کمیسیون بدهند، کلا از بازار خارج می‌شوند.
برخی معتقدند معاملات در فضای مجازی به بازار واقعی خط می‌دهد، این مسئله را تأیید می‌کنید؟
خط نمی‌دهند. می‌توان گفت معاملات در همان قیمت‌های بازار نقدی، کمی بالا یا پایین، انجام می‌شود، مگر اینکه خبرهای سیاسی تأثیرگذار برسد که در این‌صورت هم با فرض‌نبودن گروه‌های مجازی، بازار نقدی معاملات خودش را انجام می‌دهد و قیمت‌هایی را که باید ببیند، می‌بیند.
بانک مرکزی معتقد است این بازارها سفته‌بازی است و قابل قبول نیست. نظر شما چیست؟
امکان دست‌کاری قیمت‌ها در این بازارها وجود دارد؛ مثلا در یک ماه گذشته که قیمت دلار رو به بالا حرکت می‌کرد تا جایی که من اطلاع دارم، قیمت دلار نقدی از قیمت دلار فردایی بالاتر بوده است. یعنی دلار نقدی پیشاپیش رو به جلو حرکت داشته و قیمت در سفته‌بازی‌ها و کاغذبازی‌هایی که بانک مرکزی می‌گوید قابل قبول نیست، پایین‌تر از نقدی بوده است. پس تأثیر چندانی بر بازار نداشته است.
در کشورهای دیگر هم بازارهای آنلاین به این صورت وجود دارد؟
حساب فارکس است که در آن برابری همه ارزهای معتبر به عنوان فیوچر معامله می‌شود.
فارکس یک بازار بین المللی و شناخته شده است. منظورم بازاری به شکل گروه‌های تلگرام بود.
فکر نمی‌کنم بازاری غیررسمی، به این شیوه که در ایران به راه افتاده، جایی باشد. اما مسئله این است که مثلا چهار سال است می‌گویند بورس ارز راه‌اندازی می‌شود، اما عملا اتفاقی نیفتاده است. اگر این بازار راه‌اندازی می‌شد سفته‌بازی‌ها کم می‌شدند.
بورس ارز نداریم، اما آتی سکه داریم. چرا با وجود آتی سکه باز هم سفته‌بازی می‌شود؟
فیوچر سکه داریم اما فاصله قیمتی در فیوچر سکه به قدری کم است که اصلا تأثیری روی بازار نقدی ندارد.
باید چطور باشد؟
فاصله باید معقول باشد. مثلا برای فیوچر سکه تیرماه، آخرین فیوچری که وجود دارد، سکه را برای هشت‌ماه آینده فقط پنج هزارتومان بالاتر از سکه نقدی می‌فروشند. یعنی سکه تا هشت ماه دیگر نهایتا فقط پنج هزارتومان رشد می‌کند؟ این فاصله نامعقول است. ما پنج سال است در بازار فیوچر سکه هستیم که هیچ‌گاه فاصله اینطور نبوده است. قبلا فاصله معقول قیمت سکه با سررسید هشت ماهه صد هزار تومان بود.
این به نفع خریدار نیست؟
با این شیوه بازار و قیمت‌ها را کنترل میکنند. تا پنج ماه پیش بازار اینطور نبود و یک گپ ٧٠ تا ٨٠ هزار تومانی وجود داشت.
در این معاملات، فردی که سکه را برای تیرماه می‌خرد سکه را تحویل میگیرد؟
بورس کالا ضامن این است که سکه را به شما تحویل دهد و اگر سکه را تحویل ندهد به قیمت روز سکه، بهای آن را به فرد می‌پردازد. امروز سکه را می‌خرند و در موعد تحویل، سکه یا پول آن را تحویل می‌‌گیرید.
در یک گروه شاید بالای صد نفر عضو باشند. سازوکاری هست که معاملات را ساماندهی کند یا بر اعتبار و مارجین افراد نظارت داشته باشد؟
معمولا کمیسیون‌کارهایی در این گروه‌ها هستند که حساب و کتاب‌ها را انجام می‌دهند. هر کمیسیون‌کار نهایتا با چهار، پنج نفر کار می‌کند؛ چراکه یک نفر نمی‌تواند روی صد نفر نظارت کند و متوجه باشد سود و زیان و مارجین اولیه آنها در چه وضعیتی است.
یعنی یک گروه صدنفره می‌تواند ١٠ کمیسیون‌کار داشته باشد؟
بله، شاید هم بیشتر.
چقدر پیش‌بینی افرادی که در این گروه‌ها کار میکنند درست از آب درمی‌آید و سود میکنند؟
سود و زیان در حالت عادی ٥٠-٥٠ است. افراد براساس تحلیل تکنیکال و فاندامنتال معامله میکنند و این تحلیل‌ها هم تا حدی درست است. درحقیقت احتمال خطا مثل بازار نقدی زیاد است.
گفتید این بازار از دو سال پیش شکل گرفته است؟
من دو سال است از بازاری که در این گروه‌ها شکل گرفته، اطلاع دارم؛ اما این گروه‌ها چیزی نیست که جدیدا شکل گرفته باشد. پیش از این هم به شکل‌های مختلفی، معاملات خارج از بازار انجام می‌شد؛ مثلا به‌صورت تلفنی معامله می‌کردند.
به نظر شما، به‌عنوان یک تحلیلگر و معامله‌گر بازار، وجود بازارهایی از این دست، نیاز است؟
باید یک سیستم به‌هم‌پیوسته وجود داشته باشد که معاملات به‌صورت ٢٤ ساعته انجام شود؛ چون فعالیت بازار نقدی ما با بازارهای جهانی مطابقت ندارد.
چه معنی دارد افراد ساعت یک نیمه‌شب در یک گروه تلگرامی با هم معامله کنند؟
وقتی در بازارهای جهانی معامله انجام می‌شود و مثلا اونس طلا، ٥٠ دلار حرکت می‌کند، معامله‌گر ایرانی هم باید بتواند در این ساعات معامله کند تا جلو ضرر خود را بگیرد.
مثل فارکس؟
بله. گرچه به نظرم ایران نمی‌تواند سیستمی راه‌اندازی کند که مانند فارکس به‌هم‌پیوسته باشد و به‌صورت آنلاین و ثانیه‌ای بتواند سودوزیان افراد را حساب کند. در حساب فارکس اگر ٧٠ درصد موجودی و اعتبار حساب افراد از بین برود، حساب به‌صورت اتوماتیک بسته می‌شود و دیگر سفارشات خریدوفروش آن انجام نمی‌شد و حساب نمی‌تواند منفی شود. حقیقتا، راه‌اندازی سیستمی با این مشخصات سخت است. چهار سال است که صحبت از راه‌اندازی بورس ارز است اما هنوز کاری نکرده‌اند. چطور انتظار داشته باشیم بازاری با ویژگی‌های فارکس راه‌اندازی شود.
راه‌اندازی بازاری شبیه فارکس برای طلا چطور است؟
برای سکه هم اگر بخواهند یک بازار ٢٤ ساعته راه‌اندازی کنند، سخت است. ساعات کار و روزهای تعطیلی بازار ما با بازارهای جهانی فرق دارد، درحالی‌که آمارهای اقتصادی مهم آمریکا و دنیا در روزهای پنجشنبه و جمعه اعلام می‌شود که بازارهای ما نیمه‌تعطیل و تعطیل است.
کشورهای دیگر این مشکل را چگونه حل کرده‌اند؟
آنها اغلب در فارکس عضو هستند؛ اما ما به دلیل تحریم، برای افتتاح حساب و فعالیت مشکل داریم. چند سالی هم هست که کلا کار با حساب فارکس در ایران ممنوع شده است.
منبع: شرق