تحقیقات اقتصادی: دوره 47، شماره 4، زمستان 1391، صفحه 201-219
مرزبان حسین؛ نجاتی مهدی
در دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نقش مهمی در ایجاد توسعه و بهبود رشد اقتصادی کشورهای جهان داشته است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند در کنار انتقال سرمایه، به‌عنوان کانالی برای انتقال فناوری‌های جدید به کشور میزبان عمل کند. با این حال مطالعات تجربی، نتایج متفاوتی از نظر جهت و میزان اثرگذاری سرمایه‌گذاری خارجی روی بهره‌وری بنگاه‌های کشور میزبان به‌دست می‌دهند. از سرمایه‌ی انسانی به عنوان شاخص قابلیت جذب بنگاه‌های داخلی در سرریز بهره‌وری به این بنگاه‌ها استفاده شده است.
در مقاله‌ی حاضر با استفاده از مدل داده‌های ترکیبی برای تعدادی از زیرگروه‌های بخش صنعت، اثرات سرریز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی طی دوره‌ی زمانی 1386-1376 مورد آزمون قرار می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد که وجود بنگاه‌های خارجی از طریق پیوندهای عمودی روی بهره‌وری بنگاه‌های داخلی، اثر مثبت و معنی داری داشته است و پیوندهای افقی بین بنگاه‌های داخلی و خارجی بهره‌وری بنگاه‌های داخلی را کاهش می‌دهد. اما با افزایش سطح سرمایه‌ی انسانی و هزینه‌های تحقیق و توسعه در بنگاه‌های داخلی، رفته رفته اثرات منفی پیوندهای افقی مثبت و افزایشی می‌شود.
کلیدواژگان :تحقیق و توسعه؛ سرریز افقی و عمودی؛ سرمایه‌ی انسانی؛ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی؛ قابلیت جذب
منبع: مجله تحقیقات اقتصادی