مدیرکل اوپک وزارت نفت در گفتوگو با «ایران» آثار لغو تحریم‌ها را تشریح کرد
سال‌های اخیر سال‌های سختی برای صنعت نفت کشور بود. کمبود منابع و تکنولوژی به سبب تحریم‌های ناعادلانه غرب در کنار کاهش قیمت نفت (از اواسط سال 93) فشار مضاعفی را بر این صنعت وارد کرد. اکنون نیز این تحریم‌ها به قوت خود پا برجاست اما به نظر می‌رسد تاریخ تحریم این صنعت در حال ورق خوردن است. فروردین ماه امسال ایران و 6 کشور قدرتمند جهانی بیانیه‌ای را در لوزان سوئیس امضا کردند که بر اساس این بیانیه هسته‌ای تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در تیرماه سال‌جاری لغو می‌شود. بی‌شک لغو این تحریم‌ها امکان حضور دوباره ایران در بازار جهانی نفت و همچنین حضور سرمایه‌گذاران خارجی در این صنعت را فراهم خواهد کرد و همین موضوع اکنون روزنه‌های امیدی را به روی صنعت نفت کشور باز کرده و آینده روشن این بخش را نوید می‌دهد. دکتر مهدی عسلی، مدیرکل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت در گفتوگو با «ایران» از لطمه‌هایی که به صنعت نفت از بابت تحریم‌ها وارد شد و اینکه چه آینده‌ای در انتظار صنعت نفت کشور بعد از لغو تحریم‌ها است می‌گوید. او معتقد است ایران بعد از لغو تحریم‌ها میزبان سرمایه‌گذاران قدرتمند خارجی خواهد بود و سهم و جایگاه ایران در عرصه انرژی جهانی بهبود خواهد یافت. دکتر عسلی با بیان اینکه ایران در آینده‌ای نزدیک ظرفیت مازاد تولید خود را روانه بازار جهانی نفت خواهد کرد، آینده قیمت نفت را نیز مثبت ارزیابی کرد. گفت‌و‌گوی این استاد دانشگاه با «ایران» را در ذیل می‌خوانید:
با وجود اجرای سیاست‌های ضد تحریم در کشور، تحریم‌های اعمال شده بر صنعت نفت و بانکداری درسال‌های اخیر چه آسیب‌هایی به صنعت نفت کشور وارد کرد؟
آسیب‌هایی را که اعمال تحریم‌ها بر صنعت نفت وارد کرده است با رویکردهای مختلف می‌توان سنجید. یک رویکرد آن است که ببینیم با اعمال تحریم‌ها چه میزان صادرات نفت خام کشور کاهش یافته و چه میزان از درآمدهای بالقوه فروش نفت تحقق پیدا نکرده است. این رویکرد بیشتر نگاهی مالی به مسأله اثر تحریم‌ها بر بخش نفت دارد اما یک رویکرد عمومی‌تر آن است که ببینیم در صورت تحریم نشدن صنعت نفت و گاز، ما در چه مرحله‌ای از توسعه قرار داشتیم و ظرفیت‌های تولید نفت و گاز ما در چه حد بود و اکنون به دلیل تحریم‌ها در کجا هستیم. مهمترین آسیب تحریم‌ها بر بخش نفت و گاز کند شدن توسعه ظرفیت‌های تولید در بخش‌های بالادستی و پایین دستی صنعت نفت بوده که توسعه این بخش را با تأخیر مواجه کرده است. اگر کسی اهداف توسعه بخش‌های بالادستی و پایین دستی نفت و گاز در سال‌های میانی دهه 1380 را ملاحظه کند متوجه می‌شود در صورت ادامه شرایط قبل از اعمال تحریم‌ها ظرفیت تولید بالادستی و پایین دستی در نفت و گاز بسیار بیشتر از ظرفیت تولید فعلی و حتی در شرایطی دوبرابر ظرفیت کنونی بود. بنابراین حدود عدم النفع تحمیل شده بر صنعت نفت وگاز ناشی از تحریم‌ها بر اساس این معیارها قابل برآورد است.
با وجودی که همچنان سه ماه تا زمان توافق نهایی میان ایران و 6 قدرت جهانی و لغو تحریم‌ها باقی مانده است، از هم‌اکنون بسیاری از شرکت‌ها و کشورهای خارجی برای بازگشت به ایران و گسترش همکاری‌ها اظهار تمایل می‌کنند. صنعت نفت ایران در این فرصت باقیمانده تا لغو تحریم‌ها چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد تا زمینه ساز استفاده حداکثری بعد از لغو تحریم‌ها باشد؟
در این فرصت باید زمینه را برای هرچه مفید‌تر و پر بازده‌تر کردن سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش‌های نفت و گاز آماده کرد. اقداماتی که با هدف آماده کردن زمینه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری‌های مولد خارجی در بخش‌های نفت و گاز صورت می‌گیرد هنگامی مؤثر خواهد بود که محیط و فضای کسب و کار در این بخش‌های مهم برای سرمایه‌گذاری مساعد باشد. این اقدامات دامنه وسیعی از بهبود قوانین و مقررات مرتبط با صنعت نفت و گاز و بخصوص رژیم مالی این بخش با دولت، بازسازی و ارتقای کارایی دستگاه‌های اجرایی و نظارتی، ایجاد شفافیت در سیستم‌های مالی و ثبت فعالیت‌ها، تسهیلات مربوط به تجارت خارجی و سیستم بانکی و بازارهای مالی کارآمد و غیره را شامل می‌شود. چنانچه این اصلاحات انجام شود می‌توان امیدوار بود نه تنها شرکت‌های بزرگ نفت و گاز و شرکت‌های خدماتی این صنعت، بلکه سرمایه‌گذاری مستقیم مرتبط با صنایع نفت و گاز نیز افزایش یابد.
پس از اجرای نهایی توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها چه اتفاقی در صنعت نفت ایران خواهد افتاد؟
نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی کرد. اما با شرط لغو تحریم‌ها طبعاً انتظار می‌رود تجارت بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی در بخش نفت و گاز افزایش یابد. این موضوع نیز مترادف با افزایش ظرفیت تولید و اشتغال و عرضه نفت و گاز و فرآورده‌های پایین‌دستی خواهد بود و در مجموع انتظار می‌رود ظرفیت‌های تولید کشور در صنعت نفت و گاز با سرعت بیشتری افزایش یابد.
توافق نهایی هسته‌ای چه تأثیری در جایگاه ایران در بازار جهانی انرژی خواهد داشت؟
با توافق نهایی در برنامه هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها طبعاً منابع مالی و فناوری‌های پیشرفته کشورهای توسعه‌یافته از طریق سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی در صنعت نفت و گاز موجب افزایش ظرفیت تولید و در نتیجه افزایش سهم و جایگاه ایران در عرصه انرژی جهانی خواهد بود.
در سازمان اوپک سهم و جایگاه ایران چه تغییری خواهد کرد وآیا می‌تواند به دوران اوج خود بازگردد؟
با رشد سریعتر ظرفیت‌های تولیدی ایران در نفت و گاز طبعاً سهم و جایگاه ایران در اوپک نیز افزایش خواهد یافت، زیرا بعید است کشورهای دیگر بتوانند ظرفیت‌های تولید خود را به سرعت ایران که دارای ظرفیت‌های مازاد در تولید است افزایش دهند.
چشم‌انداز بازار جهانی نفت را در سال 2015 چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چشم‌انداز بازار جهانی نفت در حال بهبود است. به‌نظر می‌رسد از یک طرف از رشد تولید امریکا کاسته شده و تولید نفت آن کشور به‌سوی ایستایی رود و از سوی دیگر بتدریج تقاضا برای نفت افزایش یابد بخصوص با توجه به شروع فصل مسافرت در امریکا که تقاضا برای فرآورده‌های نفتی و از آن طریق نفت خام افزایش پیدا می‌کند. در هر حال هنوز عرضه بیش از تقاضا بوده و اشباع انبارهای نفت ادامه دارد اما از آنجا که بتدریج سطح انبارهای مورد نظر بازار نیز بالاتر می‌رود انتظار می‌رود قیمت‌ها برای مدتی در اطراف 60 دلار نوسان کرده و چنانچه در اجلاس آتی اوپک تصمیمات خوبی برای ثبات بازار گرفته شود بهبود بیشتری نیز پیدا کند.
منبع: روزنامه ایران - عطیه لباف