وی معتقد است: «دولت بهجای تزریق منابع به بورس، آن هم در زمانی که کسری بودجه دارد، میتواند با روشهای مدرن مانند انتشار اوراق، به تامین منابع لازم اقدام کند و از بازار سرمایه حمایت واقعی انجام دهد.» به گفته وی، «اگر در پرتفو افراد، افزون بر سهام، اوراق هم وجود داشته باشد، در زمان ریزش بازار و کاهش قیمت سهام شرکتها، دچار ضرر و زیانهای هنگفت نمیشوند.» متن کامل این گفتوگو را میخوانید.
***************************************************
-همانگونه که شاهد بودید، بازار سرمایه چند هفته ریزشی همراه با سقوط 500 هزار واحدی را تجربه کرد و سهامداران متضرر شدند. حمایت دولت در دو، سه روز اخیر و تزریق پول به بازار سرمایه را چگونه ارزیابی میکنید؟
تا زمانی که بازار از حمایت دولت برخوردار باشد و تزریق منابع انجام شود، روند صعودی را خواهیم داشت اما پرسش مهم این است: آیا این سیاستی که دولت در پیش گرفته، درست است؟ پاسخ من به این پرسش، خیر است! معتقد هستم که دولت باید از بازار حمایت کند اما به روشهای مختلف! در حال حاضر منابع تزریقی دولت به بازار سرمایه از کجا تامین میشود؟ با توجه به کسری بودجه در سال 99، این منابع در نهایت از محل پایه پولی کشور تامین میشود. وقتی دولت از محل پایه پولی، منابع را تامین و به بازار تزریق کند، تورم ایجاد میشود. هرچند تورم بنیان بازار سرمایه را به ظاهر تقویت میکند و از دو سو بهبود وضعیت بازار را درپی دارد اما در واقع، کل اقتصاد را دچار اغتشاش و اختلال میکند. دولت برای تامین منابع، از جیب همه افراد پول میگیرد تا به جیب سهامداران تزریق کند و این موضوع نرخ تورم را افزایش میدهد. این یک سیاست ناعادلانه و مخربی است که اگر ادامه یابد، بازار سرمایه را نیز دچار ضرر و زیان میکند.
-منظور جنابعالی این است که سیاست حمایتی دولت از بازار سرمایه، تورمزاست؟
بله. این سیاستی که دولت در پیش گرفته، تورمزاست. وقتی در دو روز بیش از 20 هزار میلیارد تومان نقدینگی، معادل 10 درصد کل بودجه امسال و 5 درصد کسری بودجه 99، از محل پایه پولی به بازار تزریق میکند، این سیاست تورمزا خواهد بود! توجه داشته باشید که دولت در نیمه نخست امسال، کل منابعی که جذب کرده، حدود 50 هزار میلیارد تومان بوده و حالا 20 هزار میلیارد تومان را تنها در دو روز به بازار تزریق کرده است.
-پرسش بسیاری از سهامداران و اهالی بازار این است که این سیاست دولت تا چه زمانی و تا کجا تداوم خواهد داشت؟
به نظر من ممکن است تا ابد ادامه یابد! یعنی دولت در آینده میتواند باز هم 20 هزار میلیارد تومان دیگر تزریق کند اما از کدام محل؟ از محل پایه پولی! این دقیقا همان سیاست نادرستی است که متاسفانه در قبال موسسههای مالی اعتباری غیر بانکی هم انجام شد و زمانی که این موسسهها سقوط کردند، دولت از محل پایه پولی، نقدینگی تزریق کرد. حالا هم این روش تورمزا دوباره در بازار سرمایه اجرا میشود و این خطرناک است.
-چه راهکاری ارایه میفرمایید؟
دولت باید منابع را به درون اقتصاد و شرکتها تزریق کند. اگر همین 20 هزار میلیارد تومان صرف پروژههای عمرانی میشد، صنایع سیمان و پیمانکاری که در بورس هم حضور دارند، تقویت شده و موجب رشد تولید و همچنین رشد قیمت سهامشان میشد و تاثیر زنجیرهای روی سایر شرکتها میگذاشت. حمایتهای دولت و تزریق پول اگر به بخش واقعی اقتصاد، باشد، نتایج مثبت و بسیار متفاوتی را شاهد خواهیم بود اما متاسفانه تصمیم دولت مبنی بر تزریق پول به بخش اسمی اقتصاد، ادامه دارد. این در حالی است که امسال به اسم جهش تولید نامیده شد اما روح سیاستهای اعمال شده، در راستای جهش سوداگری و ضد تولید است.
-شما همواره بر انتشار اوراق تاکید دارید. آیا میتواند راهکار مناسب و نسخه شفابخش بازار سرمایه و اقتصاد کشور باشد؟ چرا دولت از اجرای آن طفره میرود؟
انتشار اوراق یک مبحث جدید و ناشناختهای در کشور است که به نظر میرسد. به همین دلیل دایم در حال تجربهء تجربیات دیگران در همه زمینهها هستیم و همچنان میخواهیم «چرخ» را خودمان اختراع کنیم! در زمینه انتشار اوراق میتوان از تجربه کشورهای پیشرفته استفاده کرد. من دو سال پیش، موضوع انتشار اوراق را در یک نشستی که با حضور نخبگان و پیشکسوتان بازار سرمایه برگزار شده بود، مطرح کردم اما با مخالفت شدید مواجه شدم. برداشت اهالی بازار از اوراق این بود که اوراق رقیب سهام است در حالیکه کاملا برعکس است و اوراق باعث قوام پرتفو شخصی افراد میشود. بنابراین، اوراق، مکمل سهام است. همانگونه که مشاهده شد، سقوط اخیر شاخص بورس، برای سهامداران بسیار سنگین بود، چون کل پرتفو و سبد داراییشان را زیر تاثیر قرار داد. حال اگر نیمی از پرتفوشان اوراق بود، تا این اندازه زیان شدید را متحمل نمیشدند.
-با این تفاسیر روند بازار را در ماههای آتی چگونه ارزیابی میکنید؟
این حمایتها اگر از محل انتشار اوراق و به بخشهای واقعی اقتصاد انجام شود، فرایند آن میتواند در بازار سرمایه نیز مفید باشد، اما متاسفانه سیاستگذاران راحت از کنار آن میگذرند! به هرروی، نمیتوان روند بازار را در ماههای آتی، پیشبینی کرد اما همچنان تاکید میکنم، تا زمانی که سیاستهای دولت در راستای ارتقا و جهش تولید نباشد، حمایت از بخش واقعی اقتصاد انجام نشود و قوام نیابد، به جایی نمیرسیم. رشد بازار سرمایه زمانی ارزشمند است که بر مبنای رشد غیر تورمی باشد نه رشد تورمزا! بازار باید برای مردم ثروت واقعی ایجاد کند، نه ثروت کاذب. وقتی ثروت کاذب رشد میکند، سطح رفاه مردم افزایش نمییابد در حالی که در زمان رشد ثروت واقعی، سطح رفاه افراد هم بالاتر میرود و بهبود مییابد.
بااقتصاد