مدیرعامل منطقه آزاد چهابهار از تدوین برنامه ۵ساله برای این منطقه خبر داد و گفت: ۳۵۰ قرارداد سرمایهگذاری در زمینه تولید و ترانزیت با طرفهای داخلی و خارجی به امضا رسیده است.
عبدالرحیم کردی در نشستی با خبرنگاران به تشریح دستاوردها و برنامههای این منطقه آزاد پرداخت و با اشاره به فلسفه وجودی مناطق آزاد در دنیا گفت: «وقتی از مناطق آزاد کشور و کارکردهای آن صحبت به میان میآید، معمولا با مناطق آزاد موجود در منطقه مقایسه صورت میگیرد در حالیکه منطقه آزاد جبلعلی در روز شروع فعالیت، ۵/۳ میلیارد دلار سرمایهگذاری در زیرساختهای خود را شاهد بود. اما ما به دلیل کمبود منابع، مناطق آزاد را مأمور کردیم که از محل درآمدهای خود زیرساخت درست کنند و جالب است بدانید که درآمدهای مناطق آزاد از محل عوارض و از بدو تاسیس تا امروز به یک میلیارد دلار نرسیده است. بنابراین میتوان گفت دو منطقهای که با هم مقایسه میشوند کاملا شرایط نابرابری داشتهاند.»
وی افزود: «غیر از این مباحثی مانند ثبات مدیریت و پایداری قوانین و مقررات نقش مهمی در عملکرد اقتصادی کشورها دارد. در این زمینه هم مناطق آزاد ایران با تنگناهای بیشتری از دیگر بخشهای اقتصادی مواجه بودهاند اما با این وجود، ظرفیتهای و پتانسیلهای قابل ملاحظهای در مناطق ایجاد شد.»
کردی گفت: «یکی از مهمترین اقدامات صورتگرفته در چند سال اخیر، آسیبشناسی مناطق آزاد و تعریف راهبرد و ماموریت مشخص برای آنان بوده است. مطالعاتی مبتنی بر مزیتهای رقابتی هر منطقه صورت گرفت و بر اساس یافتههای این بررسیها، ماموریتهایی برای هر منطقه در نظر گرفته شد. علاوه بر این، ساختار مدیریتی مناطق هم بازتعریف و قاعدهمند شد.»
رئیس هیاتمدیره منطقه آزاد چابهار به ضعفهای نظام بودجهای مناطق آزاد اشاره کرد و افزود: «پس از رایزنیهای متعدد و طولانی، دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد یک نظام بودجهای را به تصویب رساند که به ارگانها و اشخاص امکان نظارت بر هزینهکردها را میدهد و بنابراین میتوان گفت مناطق آزاد به سمت شفافیت حرکت میکنند.»
کردی وابستگی بودجه جاری مناطق به درآمد کالاهای تجاری را یکی از ضعفهای بزرگ خواند و ادامه داد: «طبق نظام بودجهریزی جدید، مناطق مکلف شدهاند درآمد خود از عوارض کالاهای تجاری را صرفا در ردیفهای عمرانی هزینه کنند و هزینههای جاری خود را کنترل کنند.»
وی از اصلاح روشها و کاهش بروکراسی در منطقه آزاد چابهار خبر داد و گفت: «فرایند ثبت شرکت در چابهار به شرط تکمیل بودن مدارک متقاضیان از ۴ ماه به ۳ روز کاهش یافته است.»
کردی ادامه داد: «اصلاح ساختار و عملکرد سازمان خود را نشان داده است. برای نمونه، ارزش کل تولیدات منطقه با رشد ۸ برابری از ۵۰۰ میلیارد ریال در سال ۹۲ به ۴۰۹۶ میلیارد ریال در پایان سال ۹۶ رسید. تعداد واحدهای فعال تولیدی از ۳۰ واحد به ۹۰ واحد افزایش یافته است.»
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار، افزایش درخواستهای سرمایهگذاری را یکی از نشانههای هدفگذاری درست مناطق دانست و گفت: «در سال آغازین دولت یازدهم ۱۷۷ درخواست سرمایهگذاری در منطقه ثبت شد در حالیکه این تعداد در سال ۹۵ به ۹۷۳ فقره رسید. ضمن آنکه ۴۰ درصد کل شرکتهای ثبتشده در منطقه مربوط به این دوره است یعنی از ۲۹۸۰ شرکت ثبتشده، ۱۱۸۹ شرکت از سال ۱۳۹۲ به بعد تاسیس شدهاند. ۱۸۴ شرکت خارجی هم در این دوره در چابهار ثبت شدهاند.»
کردی همچنین به افزایش تعداد تفاهمنامههای امضا شده با سرمایهگذاران خارجی اشاره کرد و ادامه داد: «رشد چشمگیر بازدید هیاتهای خارجی و بخش خصوصی داخلی، سبب شد ما بتوانیم ۳۵۰ قرارداد سرمایهگذاری را منعقد کنیم که تقریبا همه این قراردادها در زمینه تولید و ترانزیت بودهاند.»
وی گفت: «ما امروز شاهد تحول در رویکرد مناطق آزاد هستیم یعنی هم نگاه سیاستگذاران و مدیران کشور و هم نگاه سرمایهگذاران خارجی به مناطق آزاد ایران تغییر کرده است تا جایی که امروز از منطقه آزاد انتظار داریم تولید با هدف صادرات و انتقال تکنولوژی به سرزمین اصلی را دنبال کند. بنابراین میتوان گفت مناطق آزاد به ریل اصلی بازگشتهاند.»
کردی ادامه داد: «ادامه حرکت در مسیر درست مستلزم داشتن استراتژی است و بنابراین منطقه آزاد چابهار با تدوین یک برنامه ۵ ساله، ۵ راهبرد را برای خود تعریف کرده است که عبارتند از: پذیرش نقش در اقتصاد ملی، تقویت اقتصاد منطقهای، جلب مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی، انتقال دانش و فناوری و در نهایت گسترش تعاملات بینالمللی.»
کردی به هدفگذاری اسناد بالادستی برای تولید ۲۰ میلیون تن پتروشیمی و تولید ۱۰ میلیون تن فولاد اشاره کرد و خبر داد: «تاییدیههای زیستمحیطی برای ۵/۸ میلیون تن پتروشیمی صادر شده و اکنون سه پلنت پتروشیمی به سرعت در حال احداثند. برای ۲/۳ میلیون تن فولاد هم مجوز سرمایهگذاری صادر شده که ۶/۱ آن در حال احداث است و عملیات اجرایی ۶/۱ تن دیگر با مشارکت و سرمایه چهارمین تولیدکننده فولاد دنیا یعنی پسکو (POSCO) کرهجنوبی بزودی آغاز میشود.»
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار، توجه ویژه به گسترش صنایع کوچک و متوسط را یکی از راهکارهای تقویت اقتصاد منطقه جنوب شرق دانست و اضافه کرد: «اکنون ۸ شهرک تخصصی در سطح منطقه تعریف شدهاند که در هر شهرک، زنجیرههای تولید در کنار هم قرار میگیرند. برای مثال، با توجه به پتانسیلهای منطقه در حوزه صیادی، شهرک تخصصی و نخستین فنبازار شیلات در حال تاسیس است.»
وی ادامه داد: «سازمان منطقه آزاد چابهار جلب مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی را جزء مسئولیتهای اجتماعی خود میداند و رویکردهای خود را بر این اساس تنظیم میکند. بازاریابی و احیای صنایعدستی منحصر به فرد منطقه، احیای دانشگاه بینالمللی چابهار و الزام دانشگاه علمی-کاربردی به تربیت نیروی کار متخصص مورد نیاز صنایع در حال استقرار در منطقه از جمله اقداماتی است که با هدف پیوند بیشتر مردم چابهار و منطقه آزاد صورت گرفته است.»
کردی در بخش دیگری از سخنان خود، منطقه آزاد جبلعلی را اصلیترین پایگاه توزیع مجدد کالا در منطقه دانست و گفت: «بهترین نقطه در شمال خط ساحلی خلیجفارس تا اقیانوس هند برای دستیابی به بازارهای افغانستان و آسیای میانه، چابهار است و پتانسیل آن را دارد که به پایگاه توزیع مجدد کالا بدل شود. به این منظور تفاهمی را با دو منطقه آزاد سهار و دوقوم عمان امضا و یک خط آزمایشی کشتیرانی را تاسیس کردیم تا نشان دهیم این مسیر هم کوتاهترین و هم امنترین راه رسیدن به بازار بزرگ پاکستان، افغانستان، cis و حتی شرق اروپا است.»
وی در پایان گفت: «همه مطالعات صورتگرفته درباره توسعه محور شرق چه پیش از پیروزی انقلاب و چه پس از آن، برای چابهار ماموریت ترانزیتی قائل شدهاند. چابهار در این ماموریت موفق نخواهد شد مگر آنکه زیرساختهایی چون ریل و جاده داشته باشد. امیدوارم در دولت آینده به این مهم بیش از پیش توجه شود تا این منطقه بتواند نقش اصلی خود در توسعه ایران اسلامی را ایفا کند.»