وزرات راه و شهرسازي دو روز گذشته را كاملا ريلي پشت سر گذاشت. عباس آخوندي، وزير و راه شهرسازي در فاصله چند ساعت هم پاي ميز مذاكره با روس‌ها نشست و هم از امضاي قريب‌الوقوع توافقنامه با كره‌اي‌ها خبر داد تا سال ٩٥ سال پركاري براي بخش ريلي كشور باشد. عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي در ديدار با «الكساندر نواك» وزير انرژي فدراسيون روسيه ضمن موافقت با درخواست روس‌ها براي افزايش پروازهاي تهران به مسكو، شرايط دولت تهران را درباره نحوه مشاركت با روسيه براي اجراي پروژه‌هاي ريلي در ايران جزو مذاكرات اين با وزير انرژي روسيه خواند.
وي با ابراز خوشوقتي از روابط خوب ايران و روسيه در همه جوانب و ابراز اميدواري نسبت به اجرايي شدن برنامه‌هاي همكاري دو كشور در بخش حمل و نقل گفته است: « فعلا پروژه‌اي كه به صورت جدي قابل طرح است پروژه برقي‌سازي قطار گرمسار ـ اينچه‌برون است. من خودم قبلا يك گزارش با رويكرد مثبت از اصول طراحي مهندسي پروژه به دكتر روحاني، رييس‌جمهوري اسلامي ايران، ارايه كرده‌ام. با اين حال هنوز چند نكته در اين خصوص در ذهن ما به صورت علامت سوال باقي مانده است. نكته اول در خصوص قيمت‌هاي پيشنهادي طرف روسي است كه در اين زمينه ما چندين قيمت پيشنهادي ديگر از سوي چيني‌ها و اروپايي‌ها دريافت كرده‌ايم كه از قيمت پيشنهادي روس‌ها بسيار كمتر است؛ بنابراين ما به بحث جدي درباره مباني قيمتي ميان دو طرف نياز داريم. البته همان‌طور كه تا حالا توافق كرده‌ايم بايد همچنان اين بحث قيمت‌ها را با يكديكر ادامه داده و هزينه پروژه‌هاي مشابه برقي‌سازي خط آهن گرمسار ـ اينچه برون ديگر كشورها را با قيمت پيشنهادي روسيه مقايسه كنيم تا دو طرف بتوانيم به قيمت مناسبي برسيم.»
آخوندي نكته ديگر در اجراي پروژه برقي‌سازي قطار گرمسار ـ اينچه برون را تفاوت سهام ايران و روسيه خواند و افزود: «طرف ايراني در زمينه سهم تعريف شده از سوي روس‌ها بحث و اشكال جدي دارد. اين پروژه به صورت سيويل انجام مي‌شود و اگر قرار باشد كار سيويل در روسيه انجام شده و در ايران پياده‌سازي شود نه به نفع ما است و نه به نفع روسيه؛ چون از يك‌سو براي ما گران تمام مي‌شود و از سوي ديگر اگر قرار باشد كاري كه با قيمت ارزان‌تر در ايران قابل اجراست، در روسيه انجام و سپس در ايران پياده‌سازي شود براي شما نيز به صرفه نخواهد بود. به اضافه اينكه سهام تعريف شده از سوي روس‌ها با قوانين داخلي ايران مغايرت دارد. بر اساس قوانين كشورمان اگر قرار بر مشاركت خارجي‌ها در پروژه‌اي باشد بايد حداكثر نسبت تعريف شده براي سهام آنها، به صورت ۵۰ درصد سهام طرف خارجي و ۵۰ درصد طرف ايراني باشد كه با نسبت مورد نظر روس‌ها در پروژه قطار برقي گرمسار ـ اينچه برون (۷۵ درصد سهام روسيه و ۲۵ درصد سهام ايران) تفاوت فاحشي دارد. البته اگر قيمت نهايي توافق شده ما و روس‌ها در اين پروژه كمتر از ٢/١ ميليارد دلار بود و مازاد آن در پروژه راه‌آهن قزوين ـ رشت ـ آستارا مصرف شود ما با آن موافقيم. ضمن اينكه اگر نظر روس‌ها بر توليد مشترك لكوموتيو قطار برقي گرمسار ـ اينچه برون است، «برند» شركت توليدكننده لكوموتيوها نيز براي ما مهم است.»
وي با بيان اينكه در پروژه برقي سازي قطار تهران - مشهد كه قرار است چيني‌ها آن را اجرا كنند، نسبت سهام ايران به طرف چيني، ۶۰ درصد ايراني به ۴۰ درصد چيني است، ادامه داد: «اگر قرار باشد در زمينه نسبت سهام ايران و روسيه در پروژه برقي‌سازي خط آهن گرمسار ـ اينچه‌برون تغيير سهام با هدف سنگين‌تر شدن كفه سهام روس‌ها داده شود بايد با رييس‌جمهوري اسلامي ايران مشورت كنم، اما مطمئنا نسبت‌هاي پيشنهادي وي حول و حوش تقسيم سهم‌ها به صورت ۵۰ درصد ميان طرفين خواهد بود كه به نسبت سهام پيشنهادي طرف روسي حتي نزديك هم نمي‌شود.»
اين وزير دولت يازدهم با اشاره به انتظار طرف ايراني براي دريافت مشخصات فني لكوموتيو‌هاي توليدي مورد نظر روس‌ها در قطار برقي گرمسار ـ اينچه برون، تصريح كرد: «با اين حال شركت زيمنس هم در ايران و هم در روسيه به توليد لكوموتيو مشغول است و قاعدتا ما براي اينكه بعدها دچار مشكلات تعمير و نگهداري نشويم، به دنبال جمع آوري برندهاي مختلف لكوموتيو نيستيم؛ با اين حال پيشنهاد شما را بررسي مي‌كنيم.»
آخوندي با تاكيد بر اعلام نظر نهايي در زمينه نسبت سهام ايران و روسيه در پروژه قطار برقي گرمسار ـ اينچه برون بعد از مشورت نهايي وي با رييس‌جمهوري، اظهار كرد: «نظر نهايي ايران در اين زمينه از طريق پورسيدآقايي، مديرعامل شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران به همتاي روسي‌اش اعلام خواهد شد ولي شوراهاي فني راه‌آهن‌هاي دو كشور بايد درباره ساير مسائل مورد بحث در اين پروژه با يكديگر به توافق برسند. ضمن اينكه من علاقه‌مندم تا روس‌ها در پروژه راه‌آهن قزوين ـ رشت‌ـ آستارا پيشنهاد دقيق‌تري ارايه دهند، چراكه ايران در اجراي اين پروژه نيز پيشنهادهايي از طرف اروپايي‌ها و يك كنسرسيوم داخلي دارد. خط دوم راه‌آهن تهران ـ قزوين در حال حاضر در دست اجراست، همچنين راه‌آهن قزوين- رشت نيز بخش زيرساختي آن به پايان رسيده و بخشي از ريل‌گذاري هم انجام شده است، ضمن اينكه علاقه‌منديم تا عمليات اجرايي خط آهن رشت- آستارا نيز به سرعت آغاز شود چراكه در زمينه تكميل كريدور شمال جنوب هم براي ما و هم براي كشورهاي جنوب خليج فارس اهميت ويژه‌اي دارد. از سوي ديگر ايران- روسيه و آذربايجان منافع مشتركي در تكميل اين خط آهن به خصوص در زمينه ارتقاي موقعيت ترانزيتي سه كشور دارند و به همين دليل ايران از پيشنهاد سرمايه‌گذاري كشورهاي داراي منافع مشترك در اين پروژه استقبال مي‌كند.»
وزير راه و شهرسازي همچنين تصريح كرد: «در سفر اخير الهام علي‌اف به تهران اين موضوع مطرح شد و از آنجا كه رييس‌جمهوري آذربايجان مي‌خواهد از ظرفيت ترانزيتي كشورش حداكثر استفاده را ببرد با موضوع سرمايه‌گذاري آذري‌ها در خط آهن رشت ـ آستارا موافقت كلي كرد. با اين حال پيشنهاد من اين است كه با حضور مديران راه‌آهن سه كشور ايران، روسيه و آذربايجان در تهران و برگزاري جلسات دقيق، مباحث مربوط به سهم هر كشور و قيمت‌هاي پيشنهادي توافق شده و سپس در سطح وزرا به بررسي اين موضوع بپردازيم. به نظر من اواخر آوريل (ارديبهشت ماه) اجلاس مديران راه‌آهن سه كشور در تهران و با موضوع بررسي پيش‌نويس مالي ـ حقوقي نحوه همكاري ايران، روسيه و آذربايجان در پروژه خط آهن قزوين ـ رشت ـ آستارا برگزار شود.
وزير راه و شهرسازي به مبحث همكاري دو كشور در زمينه حمل و نقل دريايي اشاره و بيان كرد: ايران آمادگي كامل براي توسعه اين همكاري‌ها را دارد ما در دو بندر نوشهر و انزلي امكانات خوبي داريم و مي‌توانيم سهم مناسبي به طرف روسي در استفاده از اين بنادر بدهيم. حتي آمادگي داريم تا زمينه جابه‌جايي كانتينرهاي يخچال‌دار را فراهم كنيم. اين كار براي آنكه سريع‌تر پيش برود نياز به تعيين يك مدير پروژه از سوي ايراني‌ها و يك مدير پروژه از سوي روس‌ها دارد. بنابراين آنچه لازم است، توسعه زيرساخت‌ها نيست بلكه افزايش قدرت تصميم‌گيري دوطرف در زمينه روان‌سازي قوانين اداري افزايش روابط تجاري دريايي ايران و روسيه است.
وي با بيان اينكه من از كشتيراني روسي درياي خزر هم يك تشكر دارم و هم يك گله، گفت: «به من خبر دادند كه لايروبي كانال وولگا در شمال درياي خزر در حال اجراست كه خبر خوبي براي ما است و اميدوارم اين كار به‌زودي به پايان رسيده و بتوانيم كشتي‌هاي با ظرفيت بيشتري را به بندر آستاراخان اعزام كنيم. من از اين بابت از شما تشكر مي‌كنم اما گله من اين است كه هنوز مشكل سهامداران بندر آستاراخان تمام نشده و با اينكه در سفر رييس‌جمهوري ايران به مسكو و بازديد از اين بندر، اين موضوع با رييس‌جمهوري روسيه مطرح شد و وي نيز دستور اتمام اين چالش را داد اما هنوز دعواي سهامداران آستاراخان تمام نشده است. همچنين مسوولان كشتي‌هاي ايراني به من خبر دادند كه در هنگام پهلوگيري كشتي‌هاي ايراني در آستاراخان، تبعيض عليه آنها اعمال مي‌شود و مدت‌هاي طولاني در صف انتظار پهلوگيري مي‌مانند كه بايد روس‌ها در اين خصوص تجديدنظر جدي داشته باشند.»
آخوندي با اشاره به آمادگي ايران براي افزايش پروازهاي تهران به مسكو و ديگر شهرهاي روسيه، افزود: «موضوع مهم در افزايش تردد گردشگران به دو كشور تسهيل صدور ويزا از سوي روس‌هاست كه بايد با توجه به روابط بسيار خوب ايران و روسيه در همه زمينه‌ها، اين بحث نيز به يك جاي مشخصي برسد هم رانندگان و هم ملوانان ايراني در زمينه دريافت ويزاي ورود به روسيه مشكلات جديد دارند كه بايد قوانين صدور رواديد روسيه تسهيل و مدل راحت‌تري به اجرا گذاشته شود.»
كره‌اي‌ها براي ايران ٣٧ رام قطار مي‌سازند
وزير راه و شهرسازي همچنين روز گذشته مراسم افتتاح پروژه‌هاي جديد راه‌آهن در ايستگاه راه‌آهن تهران با بيان اينكه ناوگان ريلي كشور نياز به نوسازي و توسعه گسترده دارد، از عقد قرار‌داد مشترك با واگن‌سازان كره‌اي براي ساخت ٣٧ رام قطار جديد خبر داد و تصريح كرد: «در طول سال‌هاي گذشته ميانگين عمر ناوگان ريلي كشور به‌شدت افزايش يافته و در برخي واگن‌ها به بالاي ٥٠ سال رسيده است. وزارت راه و شهرسازي تلاش كرده در راستاي افزايش رفاه مردم و بهبود خدمات ارايه شده به آنها نسبت به نوسازي اين واگن‌ها اقداماتي جدي صورت دهد. وي با بيان اينكه تعداد واگن‌هاي فعال در كشور بايد دوبرابر شود، اظهار كرد: با فضاي جديد به وجود آمده پس از لغو تحريم‌ها ما تلاش كرده‌ايم در جريان مذاكره با طرف‌هاي خارجي نسبت به خريد و ساخت واگن‌هاي جديد اقدام كنيم. درهمين راستا قرار‌داد ساخت مشترك ٣٧ رام قطار با واگن‌سازان كشور كره جنوبي منعقد شده كه نتيجه آن ورود واگن‌هاي نوساز به ناوگان ريلي كشور خواهد بود.»
منبع: اعتماد